Met SISU flikt Jalmari Helander het opnieuw om een clichématig genrefilmconcept te overgieten met een dikke Finse saus en er zo iets compleet unieks van te maken. Ditmaal zorgt een eenmansleger à la John Rambo voor een bloedige voltreffer.
SISU is een typisch Fins begrip en betekent zoiets als ‘de ijzeren wil bezitten om door te zetten tegen alle klippen op’. Volgens de Finnen is het onvertaalbaar, maar elke Schokkend Nieuws-lezer heeft deze karaktereigenschap vast en zeker al talloze keren gespot in personages die onze favoriete films bevolken. Elke held van een spaghettiwestern heeft sisu en zonder sisu zouden jongens als Jason Voorhees en Michael Myers na één film hun wapentuig al aan de wilgen hebben gehangen.
Als de film SISU opent, is het dan ook vrij snel duidelijk dat de man die daar eenzaam in de uitgestrekte toendra van Lapland naar goud zoekt volledig aan die titelkwaliteit voldoet. Het is eind 1944 en Aatami Korpi is de oorlog ontvlucht. Dag in dag uit staat hij stug in de grond te hakken, slechts vergezeld van zijn paard en hondje. Wanneer hij eindelijk de gouden jackpot heeft geraakt, is Korpi vanzelfsprekend not amused als een gehavend Duits peloton, op de vlucht voor de Russen, hun oog laat vallen op zijn zojuist gedolven schat. U begrijpt: dat wordt bakkeleien.
Jalmari Helander bewees met zijn debuutfilm RARE EXPORTS (2010) al dat je als filmmaker uit een klein Europees land met een klein budget prima een genrefilm kunt maken van internationale allure zonder je nationale identiteit te verkwanselen. Met opvolger BIG GAME (2014) leek hij een knieval te maken naar Hollywood toen hij grote namen als Samuel L. Jackson wist te strikken voor een vermakelijk avontuur van de DIE HARD-leest. In andere handen zou die film vast en zeker de zoveelste kopie zijn geworden, maar omdat Helander het verhaal bouwt rondom het jongetje Oskarí, dat zich moet bewijzen als jager in de uitgestrekte Finse wouden, en hij daarnaast ook slim alle actiefilmclichés binnenstebuiten keert, wordt BIG GAME toch een unieke ervaring.
Voor SISU haalde Helander naar eigen zeggen de inspiratie bij FIRST BLOOD en baseerde hij zijn hoofdpersonage deels op Simo Häyhä, de legendarische Finse scherpschutter wiens confirmed kill count van meer dan vijfhonderd uit 1939-40 nog altijd in de recordboeken staat. Zoveel doden vallen er niet in de film, maar dat Korpi geen gewone goudzoeker is, leren de Duitsers al snel. Als zijn naam wordt doorgespeeld naar het hoofdkwartier krijgt het peloton luid en duidelijk te horen dat ze ver bij deze man uit de buurt moeten blijven. De stoïcijnse brombeer blijkt namelijk ‘De Onsterfelijke’ te zijn, recordhouder Russen doden in man-tegen-mangevecht. En zoals het hoort, slaan die oenige nazi’s deze raad volledig in de Lapse wind. Foutje.
In het compleet vlakke landschap gaat Korpi zijn goud terughalen, en verwacht daarbij geen subtiliteiten. Geen monologen van een getroebleerde oorlogsveteraan. Geen sentiment, geen drama. Geen coole oneliners. Helander omzeilt alle irritante clichés en blaast de leuke clichés op tot abnormale proporties. Korpi gaat de strijd aan met de mentaliteit van eerdergenoemde slasherfilmkillers: net zo lang doorstappen en rammen tot er niemand meer overeind staat. Onsterfelijk is hij niet, hij verdomt het simpelweg om dood te gaan… compleet met het aplomb van een willekeurig personage van Bud Spencer, die zich ook nooit iets aantrok van de hoeveelheid tegenstanders, omdat hij honderd procent zeker wist dat hij het kon en dus zou winnen.
SISU is echt een film voor genrefilmfanaten, een ultieme afsluiter van een urenlange filmmarathon op het moment dat alle kijkers al flink melig en een aardig tikkie teut zijn. De knipogen naar bijvoorbeeld Sergio Leone’s westerns en de MAD MAX-reeks zorgen voor een extra feest der herkenning tussen het gejoel en geklap door wanneer Korpi weer een nare nazi naar het hiernamaals beukt. Dat dit heerlijke pulpspektakel tegen het einde van de compacte speeltijd van anderhalf uur een heel klein beetje stoom verliest, valt Helander te vergeven. Want hij trakteert ons in de slotseconden nog op een kurkdroge uitsmijter… en laat genoeg ruimte over voor een vervolg.
Distributie Just Entertainment, vanaf 7 september in de bioscoop
