Na IRON MAN, THE INCREDIBLE HULK, HANCOCK en THE DARK KNIGHT, sluit HELLBOY II: THE GOLDEN ARMY het superheldenseizoen af op een verkwikkend vrolijke noot. Guillermo Del Toro heeft nóg een streepje voor op zijn blockbusterregisserende collega’s: een ongebreidelde fantasie.
Achter het masker van Spider-Man mag een echte puber schuilgaan, van zijn volwassen collega-superheld Hellboy kan hij op dat vlak nog heel wat leren. Hellboy is de dommekracht die zijn emoties nauwelijks in bedwang heeft; niet in de relatie met zijn vriendin Liz, niet in de omgang met andere medewerkers van het Bureau for Paranormal Research and Defense (BPRD), niet in gevecht met tegenstanders die nog buitenissiger ogen dan hijzelf. Zijn jeugdige sturm und drang maakt hem, ondanks zijn afschrikwekkende duivelse uiterlijk, kwetsbaar, vermakelijk, aandoenlijk, kortom, overrompelend menselijk.
Hellboy’s entree in deel twee van de in 2004 begonnen sage (naar de graphic novels van Mike Mignola) is helemaal in stijl. Een metersdikke stalen kluisdeur wordt in het hoofdkwartier van het BPRD uit zijn scharnieren geblazen wanneer Hellboy (Ron Perlman), koosnaam ‘Red’, en de letterlijk licht ontvlambare Liz (Selma Blair) ruzie hebben over… niets. Hellboy’s verontwaardigde ‘Je draait Al Green niet op cd, punt uit’, is alles wat we van de reden tot de verwoesting meekrijgen. Tot een fysiek duel tussen de twee komt het verder niet, maar het wordt al snel duidelijk wie het psychologische overwicht heeft; de onbeholpen adolescent die Hellboy eigenlijk is, laat zich door zijn meisje volledig inpakken.
Hellboy is niet het enige personage waar de kijker zich onvoorwaardelijk aan hecht. Vismens Abe Sapien (Doug Jones, ook nog in twee andere rollen te bewonderen) heeft ditmaal meer te doen dan in de vorige film en zijn onmogelijke liefde voor een prinsesje uit de onderwereld (Anna Walton) is even komisch als hartverwarmend. Maar het mooist is de scène waarin de hellejongen en de visman, allebei dronken van liefde én van de pils, op de tonen van Barry Manilows kitschklassieker I Can’t Smile Without You hun frustratie wegkwelen.
Guillermo Del Toro is een regisseur wiens barokke filmische kathedralen in hun originele, sprookjesachtige details altijd meer overtuigen dan wanneer je afstand neemt en het geheel overziet. Ook voor THE GOLDEN ARMY gaat die regel op. De monsters en fabelwezens die Hellboy c.s. op hun pad vinden variëren van bizar – zoals Dr. Johann Krauss, een sliert sigarettenrook gehuld in een duikerspak uit de tijd van Jules Verne – tot nog bizarder – zoals het pathetische plantmonster dat letterlijk sterft in schoonheid. Het zijn creaties waar je met open mond naar kijkt, terwijl de intrige bijna plichtmatig voor de verbindingsstreepjes tussen de vondsten zorgt.
In de proloog, die zich midden jaren vijftig afspeelt, vertelt dr. Broom (John Hurt) zijn dan nog jonge en gehoornde protégé van een wapenstilstand die in vroeger tijden tussen een sprookjesvolk en de mensheid zou zijn gesloten. De mensen bleven bovengronds, het sprookjesvolk trok zich terug in een andere, ondergrondse dimensie, samen met zijn gouden leger. De vorm waarin Del Toro deze voorgeschiedenis giet is bijzonderder dan het verhaal zelf; een poppenspel dat (vermoedelijk) geheel in de computer is gecreëerd. In de tegenwoordige tijd dreigt een verbitterde onderwereldprins (Luke Goss) het pact te verbreken door het gouden leger, een batterij mechanische gevaarten die in een geheime grot aan de Ierse kust staat opgesteld, tot leven te wekken ter vernietiging van de mensheid. Veel meer vlees heeft het verhaal niet aan de botten en het lijkt wel of de afwikkeling ervan Del Toro niet echt kon inspireren. De climax, waarin Hellboy en zijn vrienden het tegen de edelmetalen reuzen opnemen, valt qua enscenering en impact bijvoorbeeld in het niet bij de eerdere strijd tegen het plantmonster.
Beukende actie is niet Del Toro’s fort, maar we vergeven het hem zodra hij in het heetst van de strijd twee keer, bijna onhoorbaar, een koddig stoomfluitje laat klinken onder het beeld van een rollend onderdeel van een van de gouden soldaten. In de beperking toont zich de meester? Nee, in de details. Als Del Toro de kapitein van het schip is, dan is Perlman het boegbeeld en het valt moeilijk voor te stellen dat een andere acteur de rode duivel beter had kunnen spelen. Perlmans boeman paart een kort lontje aan een klein hartje, en met al zijn onhebbelijkheden is hij mij inmiddels een stuk dierbaarder dan de pompeuze dark knight, die andere onbegrepen en met zijn lotsbestemming worstelende uitverkorene.
DI: Universal (NL: 21 augustus / BE: 22 oktober)
Copyright Phil van Tongeren. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Online gepubliceerd op 26 juli 2008
