COLOSSAL heeft de Nederlandse bioscopen helaas niet gehaald, maar zal eenmalig draaien in ’t Hoogt in Utrecht tijdens Chasing Reels, een terugkerend evenement voor niet eerder uitgebrachte films. Volledig terecht.
Na het ijzersterke TIMECRIMES maakte regisseur Nacho Vigalondo nog een aantal films die op papier erg origineel waren. Maar zowel EXTRATERRESTRE als OPEN WINDOWS vielen in uitwerking tegen. Zijn nieuwste film heeft wederom een ijzersterk uitgangspunt en ditmaal weet hij de verwachtingen ook grotendeels in te lossen. En dat is met name te danken aan het acteerwerk van Anne Hathaway en Jason Sudeikis.
Anne Hathaway speelt Gloria, een alcoholiste van rond de dertig die haar leven totaal niet voor elkaar heeft. Haar vriend verlaat haar, ze heeft haar kans op een glansrijke carrière verspeeld, en tot overmaat van ramp is ze door de situatie gedwongen terug te keren naar haar saaie geboortedorp. Daar ontmoet ze oud-klasgenoot Oscar (Sudeikis), die zijn bar gebruikt als excuus om al even diep in het glaasje te kijken als Gloria. Emotioneel ongezonde mensen dus, wiens alcoholisme en destructieve gedrag monsterlijke vormen aannemen. Letterlijk, want Gloria ontdekt dat als ze op het juiste moment op een kinderspeelplaats staat, er aan de andere kant van de wereld, in Seoul, een torenhoog monster zich manifesteert die haar bewegingen precies overneemt. Alsof Gloria’s schuldgevoel over haar verkwanselde leven nog niet erg genoeg was, moet ze nu leren omgaan met het feit dat haar gedrag onschuldige Koreaanse burgers in gevaar brengt.
Dit alles gebeurt in de eerste vijfentwintig minuten van de film, die daarna nog onvermoede kanten op gaat. Het gaat Nacho Vigalondo echter minder om het monster en de Kaiju-actie, en meer om de psyche van Gloria en Oscar. Het is in de relatie tussen deze twee gebroken personen dat het thema van de film zichtbaar wordt: de schadelijke gevolgen van emotioneel destructief gedrag op de mensen in ons leven. Dat alcohol hier een grote rol in speelt is duidelijk, maar de film is meer dan Anonieme Alcoholisten: De Film. Nacho Vigalondo probeert iets te zeggen over de onverantwoordelijkheid van Gloria, die nooit heeft geleerd voor zichzelf te zorgen en zich extreem afhankelijk opstelt ten opzichte van de mannen in haar leven. En ook over de giftige emotionele chantage door Oscar, die gelooft dat hij recht heeft op de (romantische) aandacht van Gloria, enkel omdat hij haar emotioneel heeft ondersteund. COLOSSAL zegt scherpe dingen over de verwachtingspatronen van de jongere generaties. Verwachtingen op liefdesgebied, financieel gebied en werkgebied, die niet ingelost worden. En hoe makkelijk het is om in destructieve patronen te vervallen wanneer je het idee hebt dat je niet het succes hebt gekregen dat je denkt te verdienen.
Filmjournalisten en -analytici zien monsters in monsterfilms graag als een metafoor. GODZILLA gaat over het atoomtijdperk, de xenomorph in ALIEN gaat over de mannelijke angst voor andere penissen, etc. Soms zijn deze metaforen vergezocht en vaak ook helemaal niet zo bedoeld door de makers. COLOSSAL legt de metafoor er echter zo dik bovenop, en besteedt zoveel aandacht aan de innerlijke psyche van de personages, dat het monster bijna een tweede plaats krijgt. COLOSSAL is, ondanks de kolos uit de titel, eigenlijk meer een dramafilm over nare personages die nare dingen doen.
Dit had niet gewerkt als Vigalondo niet zo’n sterke cast tot zijn beschikking had. Hij maakt gebruik van het imago van zijn acteurs om de personages uit te diepen. Anne Hathaway heeft een vriendelijk, warm imago als actrice, maar onder de oppervlakte schuilt vaak een haast maniakale wens om gewaardeerd te worden. Dit imago werd vaak geparodieerd in de pers, zeker na haar optreden bij de Oscars. In COLOSSAL krijgt die wens om gewaardeerd te worden een duister randje. Gloria is nog steeds sympathiek, maar heeft tegelijkertijd zulke grote issues met haar zelfbeeld dat dit een drijfveer is voor haar alcoholisme. Anne Hathaway speelt de sterren van de hemel en laat die obsessieve onderlaag volledig naar de voorgrond komen. Het is de beste rol die ze ooit gespeeld heeft. Hetzelfde geld voor Jason Sudeikis, die altijd de ‘nice guy’ mag spelen in romcoms, maar vaak ook een duister randje lijkt te herbergen. Hier mag hij zijn imago als de goede buur volledig perverteren. Hij begint zoals we hem kennen, als de vriendelijke, ietwat onzekere man, maar hoe langer de film duurt, hoe meer we doorkrijgen dat we kijken naar iemand wiens destructieve tendens die van Gloria evenaart.
De personages in COLOSSAL zijn monsterlijk, en dan heb ik het niet over de kaiju. Maar dat blijkt juist de kracht van de film, want het zijn ook personages die indruk achterlaten. Wie heeft het nog over de menselijke personages in GODZILLA of PACIFIC RIM? Als je als regisseur geen geld hebt voor tientallen monstergevechten, maar je wilt toch een Kaiju-film maken, neem dan een voorbeeld aan Vigalondo: maak de metafoor explicieter, en zorg voor goede personages. Ik durf met enige stelligheid te zeggen dat, voornamelijk dankzij deze verdieping, COLOSSAL de tand des tijds beter zal doorstaan dan PACIFIC RIM.
Copyright: Theodoor Steen. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Online gepubliceerd op 14 september 2017.
