De Indiase regisseur Arati Kadav steekt het idee van reïncarnatie in een nieuw, hip jasje. In haar debuutfilm CARGO zorgen ruimtedemonen er met een recyclingproces voor dat de mens kan genieten van een welverdiend hiernamaals.
De world-building gebeurt razendsnel: als de wekker van demon Parashta gaat, schakelt hij de radio in en kunnen we meegenieten van nieuwsberichten uit de toekomst die het achtergrondverhaal kort samenvatten. Demonen bestaan, ze zien er precies uit als mensen en ze zorgen ervoor dat de ziel van de mens kan reïncarneren via Post Death Transition Services. Dat regelen ze in ruimteschepen vlakbij de aarde. Uit de korte nieuwsflashes over een oorlog tussen demonen – de Homo Rakshasas – en mensen – de Homo Sapiens – blijkt deze service voortkomt uit een vredesverdrag genaamd de Rakshas Manushya Peace Treaty.
De nog jong ogende Parashta werkt al decennialang in zijn eentje op één van de ruimteschepen en haalt zielen van mensen op om ze nieuw leven in te blazen. Eén voor één worden de doden naar binnen geschoven: dit zijn de cargo’s, en iedere cargo heeft een eigen verhaal. Nadat Parashta hun wonden heeft geheeld met een knullig uitziend apparaat, wist hij hun geheugen en mogen ze door naar het volgende leven. Zijn eigen leven is geïsoleerd, maar gestructureerd, totdat zijn toezichthouder in een videocall aankondigt hem een vrouwelijke assistent te sturen. Dit is Yuviska, een zelfverzekerde en extroverte studente die kennis heeft van de nieuwste reïncarnatietechnieken en ook nog eens genezende krachten heeft. Met haar komst komt er een einde aan Parashta’s solitaire, gedisciplineerde routine.
Vereenzaamde mannen in een ruimteschip is verre van vernieuwend in het sciencefictiongenre. In films als MOON (Duncan Jones, 2009) en SOLARIS (Andrei Tarkovsky, 1972) beangstigt afzondering de hoofdpersonages. In CARGO is het omgedraaid: het isolement voelt veilig, en gezelschap benauwt de hoofdpersoon. De unieke benadering ontstaat echter voornamelijk door het inmengen van hindoeïstische mythologie en maatschappijkritiek. Dat klinkt overladen, maar CARGO is alsnog een opvallend subtiele vertelling met de emotionele ontwikkeling van Parashta en Yuviska als middelpunt. Deze wordt zo nu en dan onderbroken met morbide maar humoristische sketches van hoe de doden aan hun einde kwamen.
Over de wereld die Kadav schetst, valt vreselijk veel te vertellen. Voor de doorsnee sciencefictionliefhebber zullen vele vragen onbeantwoord blijven. Dat is lichtelijk teleurstellend. Zo wordt er geen woord meer gerept over de oorlog tussen de mens en de rakshasas, die in het hindoeïsme als demonische menseneters worden afgebeeld. Kadav lijkt echter bewust te kiezen voor de focus op vooruitgang: het groeiende begrip van de demonen voor het zielsverlangen van de mens. Dit begrip is de grote afwezige op het begin, als een rakshasa tijdens een conference lachend met een presentatie laat zien hoe wij hen voorstelden als bloeddorstige monsters. Ondertussen zien zij de mens slechts als handelsgoederen.
Het is te merken dat Kadav vele ideeën had bij het maken van CARGO, waardoor enkele aspecten ongeloofwaardig zijn, zoals hoe mensen reageren als ze horen dat ze zijn gestorven. Ook zijn niet alle referenties duidelijk, hoewel het onvermijdelijk is als westerse kijker dat enkele knipogen naar de Indiase samenleving en mythologie aan je voorbij zullen gaan. Dat is helemaal niet erg. Sterker nog, het is te hopen dat meer niet-westerse regisseurs volgen met dergelijke sciencefictionfilms, gezien het een prachtige vertelvorm is om kijkers mee te nemen en iets te vertellen over een andere samenleving. Kadav heeft in elk geval duidelijk een stap gezet, en hopelijk heeft ze nog wat ideeën over voor een volgend magisch scifi-spektakel.
Distributie: Netflix (release NL en BE: 8 september 2020). Copyright: Tess Wiskerke. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Online gepubliceerd op 16 september 2020.
