Dit is het. Het begin van het einde van Marvels ambitieuze driefasenplan. De verhaallijn die tien jaar geleden begon met verrassingshit IRON MAN, en vervolgens gedurende zeventien films vakkundig op- en uitgebouwd werd, nadert zijn langverwachte conclusie: de grote eindbaasconfrontatie tussen de Avengers en intergalactische superschurk Thanos.
De komst van Thanos hangt al sinds THE AVENGERS uit 2012 als een zwaard van Damocles boven Marvels Cinematic Universe, nadat in de post-creditscène duidelijk werd dat hij degene was die achter Loki’s ternauwernood afgewende invasie van de Aarde zat. Thanos bleek op zoek te zijn naar de Tesseract, een mysterieus object dat een van de zes Infinity Stones bevat. Elk van deze stenen heeft een krachtige bovennatuurlijke eigenschap; met alle zes in zijn bezit beheerst de drager ruimte en tijd en is nagenoeg onverslaanbaar.
Deze stenen werden vanaf CAPTAIN AMERICA – THE FIRST AVENGER (2011), waarin nazi’s voor het eerst de Tesseract ontdekten, stelselmatig als MacGuffin ingezet binnen Marvels sage. Zo waren bijvoorbeeld de Dark Elves die Thor bevocht in THE DARK WORLD in het bezit van de Reality Stone (in de vorm van The Aether) en zijn de Masters Of The Mystic Arts, waartoe Doctor Strange behoort, al eeuwenlang bewaarders van The Eye Of Agamatto die de Time Stone bevat.
In de eerste generatie Avengers bevonden zich al genoeg personages om een paar films mee te vullen (met naast de originele bezetting ook nieuwkomers Scarlet Witch, Vision en Falcon), maar sinds Fase 2 heeft Marvel gestaag nog een aantal reservespelers van de bank laten komen. Ant-Man, Doctor Strange, Black Panther, Spider-Man en The Guardians Of The Galaxy, allemaal doelbewust door middel van solofilms geïntroduceerd om uiteindelijk een rol te spelen in de climax van Fase 3.
Aan ambities dus geen gebrek. Maar met zo’n overvol speelveld en de hype-machine op volle toeren loopt de serie natuurlijk het risico topzwaar te worden en ligt verzadiging op de loer. Na al het megasucces en de jarenlang aangewakkerde spanningsopbouw kan toch nooit voldaan worden aan de torenhoge verwachtingen? Dat zou je denken. Niemand zou het Marvel kwalijk nemen als ze na zo’n lange rit zouden volstaan met een fan-pleasing greatest hits-reünieshow, maar wat regiebroers Anthony en Joe Russo samen met schrijversduo Christopher Markus en Stephen McFeely (het dreamteam achter THE WINTER SOLDIER en CIVIL WAR) met INFINITY WAR geflikt hebben is niks minder dan een klein wonder te noemen.
Door heel slim het uit de kluiten gegroeide ensemble op te breken in drie teams blijft de focus, ondanks de schaal en de noodzaak het spektakel op te schroeven, bij de personages en krijgt iedereen de ruimte om een functionele rol te spelen in het geheel. Dat sommige nevenpersonages er een beetje bekaaid van af komen wat betreft schermtijd is onvermijdelijk en begrijpelijk. Het tempo ligt vanaf de opening hoog, maar de voorgaande films hebben hun werk gedaan en er hoeft geen tijd verspild te worden aan nodeloze karakteropbouw. Moeiteloos wordt heen en weer geschakeld tussen kleine, persoonlijke scenes die het verhaal voortstuwen en grootse setpieces, terwijl ondertussen Marvels kenmerkende mix van licht en zwaar perfect gedoseerd toegediend wordt.
Maar belangrijker nog: ze weten van een almachtige en potentieel voorspelbare slechterik een intrigerende en geloofwaardige antagonist te maken, dus ook goed en slecht is perfect in balans. Josh Brolin zet een kalme en berekenende Thanos neer, die welkom tegengas weet te geven aan de goedgebekte superhelden en zich geen moment verliest in stereotiep schurkengedrag. Zijn motieven zijn duidelijk en als hij filosofeert over zijn geplande Endlösung voor het universum, snap je hem helemaal. En nu het MCU ondertussen met nieuwe nano-tech van Iron Man en figuren als Doctor Strange en Vision steeds meer de vergezochte alleskunnerkant op gaat, is het verfrissend een tegenstander te zien die deze onoverwinnelijk geachte good guys een keertje alle hoeken van het heelal laat zien. INFINITY WAR is alles wat je ervan verwacht, en meer. Alle eindjes van de afgelopen tien jaar worden aan elkaar geknoopt en de laatste puzzelstukjes ingepast. Iets wat, gezien het aantal eindjes en stukjes, een hele prestatie is.
Wat net zo goed een vermakelijke maar gemakzuchtige verplichte kür had kunnen worden, verwordt in de capabele handen van de gebroeders Russo tot een meeslepend en indrukwekkend epos. De dynamiek en toon van de MCU films is ondertussen bekend, maar door het speelveld goed door elkaar te schudden en de inzet te verhogen weten ze de boel na achttien films een frisse draai te geven. En we zijn pas op de helft: het vooralsnog titelloze tweede deel staat gepland voor volgend jaar.
Distributeur: Disney. NL en BE: 26 april 2018. Copyright Daan Snouck Hurgronje. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Online gepubliceerd op 25 april 2018.
