Tja, waar te beginnen… Alles over het aanstaande einde van Marvels tienjarenplan is natuurlijk vorig jaar al gezegd rond de premiere van AVENGERS: INFINITY WAR. Maar dat was slechts de eerste helft. Alle superlatieven kunnen een jaar later weer afgestoft worden voor de grote finale.
Hoewel het schier onmogelijk is een gedegen recensie te schrijven zonder essentiële elementen van het verhaal te verklappen, kan er wel vrijuit verkondigd worden dat ENDGAME de klus keihard klaart. Dit sluitstuk doet aan de ene kant alles wat je ervan verwacht, maar is tegelijkertijd ook niet bang om, met het einde in zicht, juist alles nog even doodleuk op zijn kop te zetten. In een tijd waar elk nieuw hoofdstuk in een geliefde franchise vergezeld wordt door een vloedgolf aan gedetailleerde online fan-theorieën, is het een klein wonder dat terugkerend schrijversduo Christopher Markus en Stephen McFeely nog een originele insteek heeft kunnen vinden voor de beëindiging van hun epos. Het eindpunt moge duidelijk zijn, de weg er naar toe bevat zeker nog wat onverwachte afslagen en welkome omleidingen.
Nadat Thanos de balans in het universum hersteld heeft, treffen we de Avengers aan in een schamele staat. Compleet uit het veld geslagen door het onverwachte verlies van hun teamleden, zijn de overblijvers min of meer hun eigen weg gegaan. Zo leidt Captain America bijvoorbeeld een praatgroep voor getraumatiseerde overlevenden en probeert Black Widow zichzelf en haar very specific set of skills krampachtig een doel te geven in deze nieuwe wereld. Ze durven zich nauwelijks af te vragen of er eventueel een mogelijkheid is om de boel terug te draaien, totdat op een dag Ant-Man uit de quantum realm weet te ontsnappen. Zijn bevindingen aldaar impliceren een mogelijke oplossing, maar eerst moet het uiteengevallen team natuurlijk weer bij elkaar gebracht worden…
Binnen het MCU is dit alweer de zesde film uit de koker van Markus en McFeely (naast de vier Russo titels ook CAPTAIN AMERICA: THE FIRST AVENGER en THOR: THE DARK WORLD). Ze hebben dus duidelijk de toon gezet en hun strepen verdiend, maar ook hun sporen nagelaten. Ondanks dat ENDGAME een vrijwel continue aaneenschakeling van oeh-en-aah-momenten is, doet de film eigenlijk niks nieuws. We hebben ondertussen alle varianten van superhero-smackdowns, grootse CG setpieces en ironische één-tweetjes tussen diverse personages wel zo’n beetje gezien. Vooral de relativerend-bedoelde humor komt bij vlagen een beetje geforceerd over en slaat op sommige momenten de plank zelfs mis. Zo wordt een verwijzing naar BACK TO THE FUTURE een paar scènes later bijna letterlijk herhaald, door hetzelfde personage. En zo zijn er nog wel wat andere elementen waar een volstrekt verstokte zuurpruim over zou kunnen vallen, maar als je bij film nummer tweeëntwintig nog steeds aan boord bent, zal dat je allemaal een worst wezen. Zodra het verhaal eenmaal goed op gang komt, loopt de film als een trein.
Ondanks het hoge tempo en topzwaar plot nemen de Russo’s de tijd voor hun personages. Het centrale thema van de Avengers-films is wat het kost om een superheld te zijn en wat de gevolgen van hun handelingen zijn. Elk lid leidt ondertussen ook aan enige vorm van PTSS en overlevingsschuld, en het is hier dat de Marvels langetermijninvestering in casting uitbetaalt. Aangezien dit voor vrijwel de gehele cast ook letterlijk de endgame is en er voor hun personages zoveel op het spel staat, moet er ook echt geacteerd worden. Natuurlijk hadden bijvoorbeeld Robert Downey Jr. en Scarlett Johansson al een gedegen reputatie, maar het is tof om te zien hoe voormalige mooiboys Chris Evans en Chris Hemsworth gegroeid zijn als acteurs en zich hun iconische rollen eigen hebben gemaakt. De secundaire personages komen er hier en daar nog bekaaider af dan in INFINITY WAR, maar wederom puntjes voor de casting, want iemand als Elizabeth Olsen heeft ook niet meer dan een paar shots nodig om indruk te maken.
Het is een wijze keuze gebleken om het laatste hoofdstuk van de Avengers-sage op te splitsen in twee delen. Het zou simpelweg teveel geweest zijn voor één film. ENDGAME borduurt wat betreft toon en stijl voort op INFINITY WAR, maar dat is duidelijk een bewuste keuze van de makers geweest; ze horen natuurlijk ook gewoon bij elkaar. Van gezapigheid of gemakzucht voor of achter de camera is absoluut geen sprake. Al met al een waardig slot van Marvels tour de force, maar het einde van de gouden formule lijkt in zicht. De studio mag zich nu wijselijk gaan bezinnen over de aanpak van aankomende projecten.
Distributeur: Disney. NL en BE: 24 april 2019. Copyright Daan Snouck Hurgronje. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Online gepubliceerd op 24 april 2019.
