Wes Anderson, je moet ervan houden. De idiosyncratische regisseur met de corduroypakken is al jaren het oogappeltje van de filmhuiswereld, maar met ASTEROID CITY heeft hij eindelijk een film gemaakt die door Schokkend Nieuws besproken kan worden. In geen van zijn eerdere projecten kon je namelijk een ufo zien landen.
“Repetition without improvement is decline,” stelde filmcriticus Pauline Kael in haar beroemde kritiek op academici die filmauteurs te hoog aanprezen. Voor sommigen zal deze uitspraak slaan op het werk van Wes Anderson, wiens stijl in de afgelopen twintig jaar nauwelijks is veranderd, behalve dat het telkens nóg meer gestileerd is geworden. En zo belanden wij bij ASTEROID CITY, die na de première in Cannes werd beschreven als de meest “Wes Anderson-achtige” film die hij tot nu toe gemaakt heeft. Alle kenmerken zijn inderdaad aanwezig: een enorme cast van steracteurs die heel gecontroleerd praten en bewegen; precies vormgegeven decors in pastelkleuren; kurkdroge humor; een driedelige raamvertelling met verschillende aspect ratio’s; en een ode aan een of meerdere kunstvormen, in dit geval het theater.
In het begin van de film legt Bryan Cranston als tv-presentator ons uit dat wat we te zien krijgen niet echt is (goh), maar een programma over de theatergroep die het stuk Asteroid City van de fictieve toneelschrijver Conrad Earp (Edward Norton) zal gaan opvoeren. En zo knipt Wes heen en weer tussen het tv-programma in zwart-wit, en de opvoering in kleur, zoals die zou worden voorgesteld door een theaterbezoeker. Klinkt ingewikkeld, maar Anderson is slim genoeg om de focus op het toneelstuk te leggen, en het gebeuren achter de schermen erbij te halen wanneer er een emotionele connectie verschijnt tussen de personages en de acteurs.
Het toneelstuk vindt plaats in de jaren vijftig, tijdens een astronomische conventie in het woestijnplaatsje Asteroid City, waar vijf jonge bollenbozen zullen worden gehuldigd voor hun presentaties in de wetenschap. De ceremonie, die wordt gehouden in de krater van een meteoorinslag, wordt echter verstoord door de groene lichtjes van een ouderwetse vliegende schotel. Deze scène kan worden toegevoegd aan het lijstje iconische alienlandingen, naast ARRIVAL, THE DAY THE EARTH STOOD STILL en CLOSE ENCOUNTERS OF THE THIRD KIND. Niet zozeer omdat het moment even ontzagwekkend, angstaanjagend of existentieel als die andere films is, maar omdat we een van de grappiste aliens aller tijden te zien krijgen. Ik ga niks verklappen, maar de zaal lag in een deuk.
Hoewel er geen minuut voorbijgaat zonder een grap op de voor- of achtergrond draait de film voornamelijk om rouw. Oorlogsfotograaf Jones Hall (Jason Schwartzman) moet zijn vier kinderen uitleggen dat zijn vrouw en hun moeder is overleden, maar hij heeft er al een paar weken mee gewacht. Hij is niet zo goed met emoties. “Let’s say she is in Heaven,” dreunt Schwartzman affectloos op. “Which doesn’t exist for me of course, but you are Episcopalian. ” Terwijl het hele stadje in rep en roer is vanwege de buitenaardse bezoeker, ziet Jones het vooral als een welkome afleiding van zijn verdriet. De tientallen personages die de rest van de film bevolken krijgen vaak één of twee scènes om hun gevoelens uit te kunnen drukken, en het getuigt van Andersons talent en het vermogen van de acteurs dat iedereen emoties weet los te maken. Liefde en verlies draaien om elkaar als twee hemellichamen in balans, en tegen het einde ondervindt iedereen dat we het maar moeten doen met onze medemensen hier op aarde, en dat daar eigenlijk niks mis mee is.
De vraag die Conrad Earp stelt met zijn toneelstuk is een bekende voor het sciencefictiongenre: hoe reageren mensen zodra ze te horen krijgen dat we niet alleen in het universum zijn? Het leger en de overheid reageren natuurlijk met paranoia en defensieve maatregelen, de wetenschappers reageren met onzekerheid en verwondering, en de kinderen met een onschuldige vreugde. Het is vooral dat laatste perspectief dat de film zelf zal omarmen. Kael had niet altijd gelijk. ASTEROID CITY mag dan niet vernieuwend zijn, het is veruit de beste film die Anderson gemaakt heeft sinds THE GRAND BUDAPEST HOTEL.
Distributie: Universal Pictures International (22 juni). Copyright Jons Klaessens. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Online gepubliceerd op 22 juni 2023
