Na haar debuut in 1990 was Battle Angel Alita al snel een van de succesvolste manga series ooit. Enkele jaren later kreeg James Cameron de strip onder ogen en was dusdanig onder de indruk dat hij gelijk de rechten kocht. Toch duurde het nog twintig jaar voordat de film er kwam.
Cameron bewerkte de zesdelige manga tot een script, maar wilde wachten tot de technologie geschikt was om cyborg Alita, en de dystopische toekomstwereld waarin haar verhaal zich afspeelt, overtuigend weer te geven. Die technologie is er ondertussen, mede dankzij Cameron zelf, maar de regisseur had het zo druk met zijn AVATAR-sequels dat hij de regie doorspeelde aan Robert Rodriguez.
Beide filmmakers delen een gepassioneerd doe-het-zelf-arbeidsethos en een voorliefde voor genre-films, maar wat werkwijze betreft staan ze lijnrecht tegenover elkaar. Rodriguez roeit met de riemen die hij heeft en maakt het liefst lowbudget pulpy cultfilms, terwijl elke nieuwe film van Cameron sinds THE ABYSS steevast de grenzen oprekt van wat mogelijk is op zowel technologisch als financieel gebied. Echter, een overeenkomend element in het werk van beiden is de focus op een sterke vrouwelijke protagonist, dus dan lijkt deze team-up voor ALITA: BATTLE ANGEL niet meer dan logisch.
Vijfhonderd jaar in de toekomst is onze wereld ten onder gegaan aan een grote laatste oorlog. In Iron City leven overlevenden rondom een enorme berg grofvuil afkomstig van de laatst overgebleven, zwevende elite-stad Zalem. Op een dag vind Dr. Dyson (Christopher Waltz), specialist in robot-technologie, het hoofd van een cyborg met een nog intact menselijk brein. Hij neemt haar mee, bouwt voor haar een nieuw lichaam en noemt haar Alita, naar zijn overleden dochter. Als Alita (Rosa Salazar) wakker wordt, herinnert zij zich niks meer en Dyson besluit dat het beter is dat zij bij hem blijft wonen tot ze weer een beetje zichzelf is.
Al snel leert Alita de lokale hangjongeren kennen en raakt bevriend met hun leider Hugo. Hij maakt haar wegwijs in Iron City en vertelt haar dat vrijwel iedereen droomt om ooit toegelaten te worden tot Zalem. Maar dat kost wat en er zijn eigenlijk maar twee manieren om genoeg geld bij elkaar te sprokkelen voor een verhuizing: de brute sport Motorball of werken als een zogenaamde Hunter-Warrior, een premiejager gespecialiseerd in het opsporen van delinquente cyborgs. Door haar nieuwe ervaringen komen Alita’s herinneringen langzaamaan terug en Dyson realiseert zich dat dit niet zo maar een cyborg is, maar eentje met een zeer beladen verleden. Als Alita vervolgens besluit Hugo te helpen zijn droom te verwezenlijken en zich inschrijft als Hunter-Warrior, leren ook de meer schimmige figuren in Iron City van haar bestaan, en al snel is ze haar leven niet meer zeker.
Dit is natuurlijk niet de eerste adaptatie van de originele manga. Anime-regisseur Hiroshi Fukutomi maakte in 1993 al een tweedelige OVA (Original Video Animation – tekenfilms voor de koopvideomarkt), bedoeld als promotie voor de strip. Hoewel niet zo’n diepgaande cyberpunk-klassieker als AKIRA (1988) en GHOST IN THE SHELL (1995), onderscheidde Fukutomi’s BATTLE ANGEL ALITA zich van deze genre-genoten door een minder alarmerende toon en een focus op de menselijke kant van onze steeds intiemere relatie met technologie. Met een totale speelduur van slechts een uur (waarin de eerste twee delen van de manga er doorheen gejaagd worden) was het zeker niet de definitieve versie, maar dient hier wel gemakshalve als ijkpunt.
Op visueel vlak is ALITA: BATTLE ANGEL wonderschoon. De post-apocalyptische toekomstwereld is dit keer eens niet perma-grauw en deprimerend zoals we gewend zijn van dit soort verhalen, maar een kleurrijke biotoop waar de zon ook nog wel eens zijn gezicht laat zien. Iron City voelt als een echte stad, opgebouwd met een mix van oude en nieuwe architectuur en bevolkt door mensen, robots en combinaties daarvan. Van kleine augmentatieve details tot groteske hybride creaturen, schept de film een geloofwaardig beeld van een wereld waarin cybernetische aanpassingen gemeengoed zijn geworden en van de maatschappelijke gevolgen hiervan. Maar de echte ster is natuurlijk Alita zelf. De uncanny valley wordt handig vermeden door haar net genoeg te “ontmenselijken”, zodat je als kijker geen moment vergeet dat ze een cyborg is. Tegelijkertijd krijgt Salazar als actrice ruimte genoeg voor subtiliteit, zodat de voor anime standaard overdreven uitdrukkingen en reacties achterwege kunnen blijven.
En die subtiliteit is nodig ook. Alita’s verhaal is weinig meer dan een standaard hero’s journey met een hi-tech Pinokkio als middelpunt, en het ambachtelijke script van Cameron weet daar niet echt een eigen draai aan te geven. Het mist de rauwe directheid van zijn vroegere werk en riekt bij vlagen naar de eendimensionale Young Adult-meuk waar we ondertussen al jaren mee doodgegooid worden. Goed gecaste bijrollen (o.a. Jennifer Connelly en Mahershala Ali) weten echter de uitleggerige dialogen nog wat gewicht mee te geven. Regisseur Rodriguez houdt het tempo prettig hoog, waardoor de paar inkakmomenten beperkt blijven. De film staat bol van de typische CGI-setpieces die we gewend zijn van hedendaagse blockbusters, maar het is juist hier waar de old school-kwaliteiten van de twee filmmakers naar boven komen. De computereffecten staan altijd in dienst van de actie. Als kijker zit je er midden in, en door duidelijke choreografie en goed toegepaste 3D momenten blijven de vele aktiescenes tastbaar en worden ze nergens overdadig.
Juist door te trouw te blijven aan het bronmateriaal slagen Cameron en Rodriguez er samen niet echt in ALITA: BATTLE ANGEL een eigen gezicht te geven, maar wat rest is een uiterst vermakelijke en charmante live-action hervertelling van een geliefde anime.
Distributeur: 20th Century Fox. Release NL: 14 februari, release BE: 13 februari. Copyright: Daan Snouck Hurgronje. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Gepubliceerd op 13 februari 2019.
