Niemand had het ooit nog verwacht, maar eindelijk is THE KINGDOM / RIGET, Lars Von Triers satirische ziekenhuishorrorserie (als je deze waanzin sowieso al in een hokje kon stoppen), terug op het kleine scherm.
De draad wordt weer opgepikt, en de krankzinnige artsen, bovennatuurlijke verschijnselen, idiote humor én Udo Kier worden na een kwart eeuw voor een laatste maal op de kijker losgelaten. Maar kan de argeloze kijker, gespeend van enige voorkennis, er ook plezier aan beleven? Of liever gezegd, chocola van maken?
Net als TWIN PEAKS, waar de serie indertijd wel mee werd vergeleken, keert THE KINGDOM na lange afwezigheid terug voor een derde en laatste seizoen: THE KINGDOM EXODUS. Waar David Lynch zijn epos destijds getorpedeerd zag door de televisiebazen en teruglopende kijkcijfers, werd Von Triers feuilleton voortijdig afbroken door een veel dramatischer voorval: de acteur Ernst-Hugo Järegård, een van de hoofdrolspelers, overleed onverwacht in 1998. Net als bij TWIN PEAKS eindigde ook de laatste episode van het tweede seizoen van THE KINGDOM met een nagelbijtend spannende cliffhanger: een spookambulance reed in dodelijke vaart af op enkele protagonisten. Nu, na 25 jaar, komen we dan eindelijk te weten hoe dat afloopt…
Of toch niet, want de ambulance is uit beeld verdwenen, foetsie, weg. Was het toch een zinsbegoocheling. Of nee, het blijkt fictie. Want om die 25 jaar te overbruggen en een aantal losse eindjes niet aan elkaar te hoeven knopen, blijkt het allemaal slechts een televisieserie te zijn geweest, zo wordt duidelijk in de eerste scène van het nieuwe seizoen. Een serie over het Rigshospitalet in Kopenhagen, dat inderdaad echt bestaat (ik heb het ooit met eigen ogen gezien), vol verzonnen gebeurtenissen die het ziekenhuis ‘een slechte naam’ bezorgden. Sterker nog, de serie is er zelfs opgenomen. Hoe meta wil je het hebben?
Het derde seizoen lijkt aanvankelijk een frisse start te willen maken. Dat wordt versterkt door de introductie van de nieuwe Zweedse arts Helmer, die neerkijkt op alles wat Deens is – net als zijn vader vóór hem, die werd gespeeld door de overleden Järegård. Cue veel gags over de animositeit tussen Denen en Zweden, waarvan de Swedes Anonymous en het geworstel met IKEA-meubels op Helmers kantoor enkele van de leukste zijn. Het hele ziekenhuis is trouwens een open inrichting, en hoe hoger in de rangorde, hoe gekker: de directeur is een volslagen idioot die moet worden beziggehouden met domme computerspelletjes om hem te weerhouden van het nemen van verkeerde beslissingen.
Dit komediedeel is eigenlijk het meest vermakelijk van de serie, want om de bovennatuurlijke verhaallijn (het ziekenhuis is gebouwd op een moeras waar de geesten van de ’blekers’ uit vroeger tijden nog rondwaren) te kunnen volgen, moet je wel de voorgaande twee seizoenen na al die tijd nog vers in het geheugen hebben. En dan nog. Karen (veterane Bodil Jørgensen) is een oudere patiënte die stemmen hoort en visioenen heeft. Iets met een Kleine Broer, geheime doorgangen en shapeshifters (de kop van Willem Dafoe doet naarmate de jaren verstrijken steeds meer denken aan die van een uil, en nu wordt duidelijk waarom). Udo Kier, die in de vorige seizoenen een patiënt speelde met een gezwel zo groot als Australië, keert nu terug als Grote Broer, ofwel het gigantische hoofd van de Poortwachter in de droomwereld onder het hospitaal – of zoiets. Wie het weet mag het zeggen.
THE KINGDOM EXODUS voelt ultimo als een herhaling van zetten, waarvan sommige geslaagder zijn dan andere, en die vaak doen terugverlangen naar de eerste twee seizoenen. De aandoenlijke bordenwassers met het syndroom van Down uit de eerste twee seizoenen, die fungeerden als alwetende vertellers, zijn vervangen door een soort CGI-Gollem en een robot (spoiler: het werkt niet). Het bij vlagen epileptische camerawerk is typisch Dogma, maar had anno 2023 ook niet echt meer gehoeven. En er is weliswaar geen spookambulance, maar geen nood, er is een spookhelikopter voor in de plaats gekomen.
De cast is onberispelijk, en met name bekende koppen zoals Nicolaj Lie Kaas als verpleger met een kort lontje (als hij echt boos wordt, lepelt hij zijn oog eruit!) en Lars Mikkelsen als worstelende arts stelen de show. Cast en crew hebben er ontegenzeggelijk veel plezier aan beleefd, maar daar zit ‘m vrees ik ook de kneep: Lars Von Trier kan eigenzinnigheid en durf nog steeds niet worden ontzegd, maar deze kijker kreeg het idee dat hij dit derde seizoen meer voor zichzelf dan voor ons maakte.
Tot slot een droevige noot: net als in de eerste twee seizoenen sluit Von Trier ook nu elke aflevering af met een beschouwing vol geleuter en bizarre tegeltjeswijsheden. Alleen komt hij nu niet meer in beeld, maar gaat verscholen achter een rood gordijn waar alleen zijn schoenen onder uitsteken. Hij ziet er op zijn 66ste niet meer zo jong uit op de camera, zo beweert hij, maar we weten helaas wel beter: sinds een aantal jaren heeft hij Parkinson. Dat hij THE KINGDOM EXODUS vooral voor zijn eigen genoegen gemaakt lijkt te hebben, is hem dus enigszins vergeven.
Distributie: September Film. Copyright Tonio van Vugt. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Online gepubliceerd op 19 april 2023
