Josh Brolin is uitstekend gecast in Spike Lee’s OLDBOY, de Amerikaanse remake van de Koreaanse wraakthriller uit 2003. Voor de rest valt de vergelijking helaas in het voordeel uit van Park Chan-wooks origineel.
Wie OLDEUBOI (we hanteren voor de duidelijkheid maar even de fonetische Koreaanse schrijfwijze) hoog heeft zitten vanwege de beruchte hamerscène of de controversiële surprise twist, kan gerust zijn. Spike Lee (DO THE RIGHT THING, MALCOLM X) blijft redelijk trouw aan het oorspronkelijke (manga-)verhaal. Wie in OLDEUBOI echter veel meer zag dan een gewone wraakthriller, staat een teleurstelling te wachten.
Het verschil tussen Park Chan-wook en Spike Lee openbaart zich al in eerste tien minuten. Dat is ongeveer de tijd die Lee nodig heeft om Joe Doucett (Josh Brolin) bij de kijker te introduceren. Doucett zuipt op het werk, vergeet de verjaardag van zijn driejarige dochter, maakt zijn vrouw aan de telefoon uit voor rotte vis en beledigt een klant en diens vrouw tijdens een belangrijk zakendiner. De nacht voor zijn jarenlange verdwijning is hij strontlazarus. Wie zou hem missen? ‘You’re a dick.’
Park Chan-wook vertelt hetzelfde in nog niet de helft van de tijd. In één enkele, hilarische scène waarin de dronken Oh Dae-su (Choi Min-sik) huilt, schreeuwt, smeekt, een liedje zingt, in slaap valt en halfnaakt en met een enorme bloedneus in het politiebureau staat te pissen.
Voel je het verschil?
Park is niet alleen een veel efficiëntere verteller, de opening van OLDEUBOI is ook een scène die je voorgoed bijblijft. Hetzelfde geldt voor de hamerscène: Lee’s versie is omslachtiger maar maakt minder indruk.
Het verschil is ook dat Park de kijker niet één richting, maar meteen alle kanten opstuurt. Met Doucett ben je snel klaar: hij is een lul. Oh Dae-su is in die ene scène grappig, vervelend, vol van zelfmedelijden, agressief en treurig tegelijkertijd. Hij lijkt wel een mens.
Na die dronken nacht brengen zowel Doucett als Oh Dae-su vijftien à twintig jaar door in een geblindeerde hotelkamer. Ze worden vastgehouden door een onbekende, vernemen via de televisie dat hun vrouw is vermoord en ontdekken dat zij als schuldige worden aangewezen. Bij Doucett – die iedere dag een fles wodka gevoerd krijgt, totdat hij in een brief schrijft zijn leven te zullen beteren – vermoed je dat hij zijn straf op de een of andere manier wel verdiend zal hebben. Waarom dit Oh Dae-su moet overkomen blijft echter een raadsel. Weer een belangrijk verschil: Doucett heeft een probleem, bij Oh Dae-su vraag je je af hoe je zélf zou reageren.
Onvoorspelbaarheid en inleving zijn de twee sleutelelementen in OLDEUBOI. Oh Dae-su blijft tot aan het einde toe een ondoorgrondelijk mens – zijn explosieve gewelddadigheid en bizarre glimlach zijn alarmerend en pijnlijk tegelijk – maar we begrijpen ook dat de liefde zijn achilleshiel is. Tegelijkertijd reserveert Park Chan-wook één van de meest ontroerende momenten van de film, een fraaie slow-motion val op de klanken van een Weense wals, voor de traumatische herinnering van de ‘slechterik’ van het verhaal.
In Lee’s versie is Doucett het archetype ruwe-bolster-blanke-pit. Zijn Nemesis Adrian Pryce (Sharlto Copley) is een nichterige dandy met een Brits accent, die wordt bijgestaan door een mysterieuze, maar dodelijke Aziatische schone. Lee, de zelfbenoemde kampioen van de politiek-correcte cinema, heeft kennelijk geen problemen met deze stereotypen. Ik ook niet, niet per definitie, maar ze zijn alleen zo sáái. En ze missen de essentie van het verhaal. OLDEUBOI stelde goed en kwaad juist ter discussie: “Ook al ben ik niet beter dan een beest, ik heb toch ook recht van leven?”
Brolin is, vooral in de eerste helft waarin zijn personages tot de meest vernederende dieptes zinkt, veruit het beste aan OLDBOY. Sharlto Copley maakt, na goede rollen in DISTRICT 9 en ELYSIUM, een uitglijder van jewelste. Hij is in rol van Adrian Pryce zó ontzettend over de top dat hij geen moment serieus te nemen valt. Het is vooral aan hem te wijten én aan de melodramatische regie in het laatste kwartier, dat de clou van het verhaal nu nog maar nauwelijks te slikken valt.
Op zichzelf beschouwd is OLDBOY geen écht slechte film. Brolin speelt een goede hoofdrol en het blijft een spannend en verrassend verhaal. Lee regisseert adequaat en de scènes zijn – voor Amerikaanse begrippen – bruut. Maar eigenlijk zijn dat meteen ook de twee grootste teleurstellingen: dat de essentie van het verhaal voor Amerikaanse publiek is gereduceerd tot de mate van gewelddadigheid en dat je de intelligente filmmaker die Lee is, nauwelijks nog herkent in deze overbodige remake.
Di: Paradiso (NL: 28 november, B: 22 januari 2014) Copyright Barend de Voogd. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Online gepubliceerd op 27 november 2013.
