Hij is groter dan ooit en de Amerikaanse en Britse recensenten zijn diep onder de indruk. Die lijken opeens veranderd in fanclubjes voor Legendary Pictures en regisseur Gareth Edwards. En toch, tóch is GODZILLA een kleine teleurstelling.
En dat is wel het laatste wat ik verwachtte van Edwards die met zijn debuut MONSTERS (2010) een geheel eigen draai gaf aan het genre van de monsterfilm. In MONSTERS ging het vooral om de geloofwaardige setting en de tease; de bijna documentaire filmstijl en de enorme tentakelmonsters waarvan je slechts af en toe een glimp opving – tot de prachtige en betoverende finale. GODZILLA verrast eigenlijk geen moment en laat je merkwaardig onberoerd. Het ziet er erg mooi uit – maar dat is dan ook alles.
Hoe kan dat? Mijn favoriete filmmonster! Ik ben nog voor hem naar Japan geweest. Dit was de film waar ik het meest naar uitkeek dit jaar. Daar staat hij: meer dan twee keer de lengte van de Toho Showa-versie. En toch: het doet me weinig.
De trailer bezorgt me nog wél steeds kippenvel. De stem van Breaking Bad’s Bryan Cranston: “You’re not fooling anybody, when you say that what happend was a natural disaster. You’re lying! It was not an earthquake. It wasn’t a typhoon. Because what is really happening is that you’re hiding something out there. And it’s going to send us all back to the stone age!”
Het was Cranston, woedend en op de rand van paniek, die me ervan overtuigde dat GODZILLA een indrukwekkende onheilsfantasie zou kunnen worden. Wie herinnert zich niet de tragische beelden van de slachtoffers en de brandende steden in GOJIRA (Oshirô Honda, 1954)? Of, recenter, Mako’s traumatische kinderherinnering in het thematische verwante PACIFIC RIM? Edwards zou trouw zijn aan het origineel. Zijn film zou dezelfde dramatische impact hebben. Hij zou het gegniffel om de mannen in monsterpakken doen verstommen.
Cranston speelt in GODZILLA de rol van Joe Brody, samen met zijn vrouw (Juliette Binoche) werkzaam in de kerncentrale van Janjira, Japan – tot een mysterieus seismisch fenomeen een ramp veroorzaakt. Vijftien jaar later wordt zijn zoon, soldaat Ford Brody (Aaron Taylor-Johnson), met de gevolgen geconfronteerd in onder meer San Francisco, Tokyo, Janjira, Honolulu, Las Vegas, Los Pines, Oakland, om te eindigen met de veelgeroemde HALO-jump boven een volledig vernietigde stad. Ford volgt het spoor van de ‘Massive Unidentified Terrestrial Organisms’ (M.U.T.O’s), monsterlijke geleedpotigen die zich voeden met radioactiviteit. Het is uiteindelijk aan Godzilla, de enige échte King of the Monsters, om ons hachje te redden.
Iedere plaatsnaam levert mooie momenten op. Edwards schiet prachtige plaatjes en is nog steeds een heerlijke tease. We zien enorme hijskranen ineenzakken en de reflectie van een monster in de glazen van een gasmasker. Honolulu wordt getroffen door een tsunami, lijkt het, totdat vuurpijlen Godzilla’s enorme gestalte onthullen. Hij brult, net op het moment dat de deuren sluiten. De eerste vechtscène met een M.U.T.O schakelt, nog voordat-ie begint, over naar een vreedzame huiskamer in San Francisco. Slechts op een televisietoestel is nog te zien hoe Godzilla zijn tegenstander te lijf gaat…
Edwards filmstijl doet verschillende keren, en dat is een compliment, denken aan Steven Spielberg: hij neemt zijn tijd, hij houdt van een goede reveal en hij weet dat niet het monster, maar het tonen van de reactie op het monster het publiek bij de film betrekt. GODZILLA doet trouwens ook regelmatig denken aan zijn eigen debuutfilm. De reportages op televisietoestellen, de boottocht van vader en zoon door de contaminated zone en het shot van de onderzeeboot die hoog op een oever is gesmeten, we zagen het ook in MONSTERS. Het is Edwards vergeven: visueel is hij een erg inventieve regisseur. Godzilla zelf is prachtig gemaakt. Het slotgevecht stelt beslist niet teleur.
Maar het zijn de mensen die het laten afweten. Cranstons Joe roept – in de ongeveer twintig minuten screen time die hij heeft – meer sympathie en belangstelling op dan Aaron Taylor-Johnson als zoon Ford in de overige honderd minuten. Ford is de zoveelste daadkrachtige soldaat die zijn plicht doet en daaraan weinig woorden vuil maakt. Zijn vrouw (Elizabeth Olsen) is uiteraard een verpleegster. Dat was in PEARL HARBOR al ergerlijk clichématig, en dat is het in GODZILLA nog steeds. Juliette Binoche, David Strathairn en Ken Watanabe? Goede acteurs in ontzettend magere rolletjes. Zij dient louter als motivatie voor een deel van de plot, hij is de militair die het moeilijke besluit moet nemen het zwaarste middel in te zetten en hij de Japanse wetenschapper die niets wetenschappelijkers doet dan waarschuwen (“Nature has an order!”) en verklaren dat Godzilla God zélf is.
Emotionele momenten zijn er wel, maar ze werken niet. Neem de eerste scène: er sterft een geliefd personage – nota bene op Joe’s verjaardag -, er vloeien tranen en er wordt afscheid genomen voor altijd… Alleen: de kijker heeft dan nog helemaal niet de tijd gehad om Joe, zijn vrouw en zijn zoontje te leren kennen. Het tweede dramatische vaarwel (“Go home, to your family.”) werkt ook al niet, omdat een M.U.T.O. de show steelt en je niet Fords verlies voelt, maar wél het verlies van het enige interessante personage in de film. Laatste voorbeeld: in Honolulu krijgt Ford korte tijd gezelschap van een schattig Japans jongetje. Een knipoog naar de jonge helden van Oshirô Honda, maar ook hier weer: geen emotie, maar van dik hout zaagt men planken.
Veel plothaperingen en losje eindjes, ook. Dat Japanse jochie zien we nooit meer weer. En waarom keren vader en zoon terug naar het radioactief besmette Janjira? Om een aantal floppydisks op te halen die verder geen enkele rol spelen in het verhaal. Net zoals een (niet bepaald) intrigerende seismografische grafiek eventjes dienst doet voor het verhaal en daarna weer vergeten wordt. Of de geheime organisatie MONARCH. En wat willen de M.U.T.O.’s, eigenlijk ? Ach, het blijkt uiteindelijk relatief gemakkelijk te verijdelen.
En daarover gesproken: dat is misschien nog wel het meest bizarre aan al die lovende recensies die beweren dat GODZILLA zo trouw is aan het origineel. Déze GODZILLA bevat de meest consequentie-loze atoombomexplosie ooit.
Er staat natuurlijk veel op het spel met deze film. De nare smaak van Emmerichs GODZILLA moet worden weggespoeld. Het geloof in Edwards, die voor zijn tweede film een budget van $150 miljoen kreeg toegeschoven, moet worden beloond. Bovenal is GODZILLA het visitekaartje van Legendary Pictures. Het bedrijf van Thomas Tull, waaraan Variety onlangs een zeer interessant artikel wijdde, werd groot dankzij co-financieringsconstructies met Warner Bros. en was (mede)verantwoordelijk voor o.a. 300, THE DARK KNIGHT, INCEPTION, WATCHMEN, MAN OF STEEL, PACIFIC RIM en THE HANGOVER. Met de aldus opgebouwde oorlogskas hoestte Legendary driekwart van het budget van GODZILLA op. Tulls liefde voor de genres waar iedere rechtgeaarde Schokkend Nieuws-lezer opgewonden van raakt en zijn geloof in een wat duisterder, ‘volwassen’ toon, verklaart wellicht de fanboy-houding bij sommige Britse en Amerikaanse collega’s.
Edwards (wier debuutfilm naar schatting 800.000 dollar kostte) houdt nu het record van de grootste budgetsprong ooit, maar niet voor lang. Colin Trevorrow is al bezig. Colin wie? Precies: Colin Trevorrow debuteerde met de leuke indie-sf SAFETY NOT GUARANTEED ($750.000) en mag voor zijn in 2015 te verschijnen tweede film $150 miljoen uitgeven. De film? JURASSIC WORLD. Het is geen toeval dat Legendary weer betrokken is en misschien is het ook geen toeval dat het weer zo’n grote beestenfilm betreft. Je moet Gareth Edwards nageven dat hij met het zwakke scenario van GODZILLA tenminste nog een visueel aantrekkelijke film heeft weten te maken. Anderen talentvolle regisseurs werden of worden veel eerder verscheurd.
Di: Warner Bros. (Release BE 14 mei, NL: 15 mei 2014) Copyright Barend de Voogd. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Online gepubliceerd op 14 mei 2014.
