Zelden zullen de bedoelingen van filmmakers en die van de marketing-afdeling van een studio zo direct met elkaar in botsing zijn gekomen als in het geval van WHAT LIES BENEATH. Terwijl de eerstgenoemden hun uiterste best doen de kijker lange tijd in het ongewisse te laten, geeft de tweede een belangrijke plotwending al weg in de slagzin op het affiche. De lezer is dus gewaarschuwd: negeer het affiche, negeer de advertenties en negeer de trailer.
WHAT LIES BENEATH is bovenal een liefdesverklaring aan het oude handwerk; een behoedzaam opgebouwde thriller in de Hitchcock-traditie die de (mechanische) eisen van het genre in evenwicht probeert te brengen met een geloofwaardige psychologisering. Dat lukt aardig in het eerste uur waarin we kennismaken met Norman (Ford) en Claire Spencer (Pfeiffer), een op het oog gelukkig echtpaar dat een schitterende villa bewoont aan een meer. Zodra Claire de verrekijker oppakt om vanuit haar slaapkamer de opvallend luidruchtige overburen te bespieden, is de eerste knipoog naar Hitchcock een feit. Maar voordat de plot zich goed en wel heeft ontpopt als een een eigentijdse variant van REAR WINDOW, verdwijnt Ford naar de achtergrond en gaat het om Pfeiffer heen plotseling spoken. Terwijl Claire alleen thuis is, zwaaien deuren open als bewogen door een onzichtbare hand en vallen foto’s uit zichzelf op de grond. De badkuip vult zich op onverklaarbare wijze, waarna het wateroppervlak ook nog eens een bleke geestverschijning weerspiegelt. Claire roept de hulp van een vriendin in (Scarwid) en belandt uiteindelijk bij een psychiater (Morton) die zich ook geen raad weet met het verhaal.
Al had Zemeckis wat zuiniger kunnen omspringen met de (weinig originele) manifestaties van het paranormale, het is aan Pfeiffer te danken dat we onze scepsis voor onbepaalde tijd opschorten. De actrice toont ombeurten kracht en kwetsbaarheid, en dat met een vanzelfsprekendheid en gratie waar de omhooggevallen tv-sterretjes uit SCREAM en I KNOW WHAT YOU DID LAST SUMMER alleen maar van kunnen dromen. Helaas, zelfs een actrice van Pfeiffer’s kaliber is niet bestand tegen de geforceerde U-bocht naar het slasher-genre, die de film in zijn laatste half uur maakt. Een aan een scheurend douchegordijn opgehangen PSYCHO-citaat belooft nog wat en er is een spannend moment, waarop we een bedwelmde Pfeiffer bijna zien verdrinken in haar badkuip. Voor de rest van zijn scare tactics grijpt Zemeckis echter terug op de ergste clichés van dit type thriller, inclusief de telkens weer op wonderbaarlijke wijze van zijn verwondingen herstellende maniak.
Een film die water als leitmotiv heeft moet daar natuurlijk ook eindigen. Maar het adembenemend bedoelde onderwater-duel van het boze met het bovennatuurlijke valt in het niet bij Pfeiffer’s bijna-verdrinking in het bad een paar scènes eerder. WHAT LIES BENEATH lokt de kijker mee op een reis door vertrouwd gebied en gooit dan een paar keer rigoureus het stuur om. Maar in tegenstelling tot Hitchcock’s PSYCHO, waarin een al even riskant spelletje met het verwachtingspatroon van de kijker wordt gespeeld, vliegt de film van Zemeckis lang voor de eindstreep gierend uit de bocht. En dan rest de gestrande reiziger weinig anders dan de herinnering aan een handjevol vaardige geplaatste schokeffecten en een actrice die beter verdiende.
Copyright Phil van Tongeren. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Origineel gepubliceerd in Schokkend Nieuws #47, september/oktober 2000.
