Het subgenre ‘body horror’ wordt meestal direct geassocieerd met het oeuvre van David Cronenberg en Shinya Tsukamoto. De term zelf lijkt een pleonasme, want is horror niet altijd lichamelijk?
In pure horror wordt het lichaam letterlijk binnenste buiten gekeerd. Ons lichaam is het enige echte bezit dat we hebben, maar wie zou kunnen beweren dat hij zijn eigen stuk vlees en bloederige inhoud goed kent? Daardoor wekt het nieuwsgierigheid en weerzin (of lachsalvo’s) als het vlees onder de huid in volle glorie wordt geopenbaard. Tsukamoto en Cronenberg willen meer dan het oproepen van die eerste reacties. Ze roepen ongemak op door het lichaam te laten botsen en versmelten met staal of andere lichaamsvreemde objecten, waardoor het muteert en wordt gemutileerd. Het is een andere, metaforische manier om iets te zeggen over de labiele geestesgesteldheid van de personages en de ontspoorde relaties tussen mensen: of het nu om massahysterie gaat of van elkaar vervreemde echtgenoten (TETSUO, TOKYO FIST, THE BROOD). In zijn nieuwste film A SNAKE OF JUNE (ROKUGATSU NO HEBI) houdt Tsukamoto zich ogenschijnlijk in. Dit keer geen uitzinnige montage en ultrasnelle cyberpunk, maar een observerend relatiedrama met een paar bizarre uitschieters. De beklemmende film bekijkt een driehoeksverhouding vanuit drie perspectieven: een vrouw die werkt bij een telefoondienst voor kankerpatiënten, haar onaantrekkelijke, neurotische echtgenoot en de stalker van de vrouw (gespeeld door Tsukamoto zelf). Vaak worden ze alledrie geïsoleerd in de filmkaders gezet, waarmee Tsukamoto duidelijk wil maken dat we hier met een triest trio te maken hebben dat in zichzelf zit opgesloten. Seksuele ontwaking blijkt uiteindelijk de sleutel tot bevrijding. Doordat de stalker foto’s maakt van de masturberende vrouw, Rinko, krijgt hij haar in zijn macht. Hij weet wat haar seksuele fantasieën zijn en dwingt haar om ze in het echt uit te voeren. Zo moet Rinko boodschappen doen in een ultrakort rokje en met een ingebrachte vibrator, terwijl de stalker de afstandsbediening in handen heeft. Intens is de scène waarin Rinko zichzelf naakt in de regen bevredigt en de achtervolger met een soort stroboscopisch flitseffect maniakaal foto’s van haar maakt. Soms slaat de film kort een nachtmerrie-achtig zijpad in, zoals wanneer de stalker over een slangachtig tentakel blijkt te beschikken en mannen via vreemdsoortige gluurtoeters op hun hoofd naar verdrinkende naakte mensen staren. Tsukamoto laat ook deze keer een lichaam transformeren. Nu is het kanker die de lichaamscellen van de seksueel geremde personages op ‘natuurlijke’ wijze muteert, waarmee op onnavolgbare wijze ziekte en erotiek aan elkaar worden gekoppeld. A SNAKE OF JUNE heeft soms ook wel wat weg van een film noir: de vrouw met een dubbelleven, de echtgenoot die hier het fijne van wil weten, de blauwgrijze monochrome tint, de donkere steegjes en de stromende regen waarin alles zich afspeelt. In juni begint in Japan het regenseizoen dat de straten en de hoofden van de personages schoonwast en nieuw leven laat ontspruiten. Tsukamoto wilde deze film al maken voordat hij TETSUO schreef. Naar eigen zeggen geïnspireerd door de Franse hausse aan intellectuele porno en Tsai Ming-liangs grotestadstragedies, kwam de film dan eindelijk van de grond voordat hij definitief moest worden afgeschreven. Een beetje water kan wonderen doen. ***1/2 Copyright Mariska Graveland. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Origineel gepubliceerd in Schokkend Nieuws #63, p20.
