Christoph Behls claustrofobische EL DESIERTO geeft een arthouse draai aan een post-apocalyptisch zombieverhaal. Helaas brengt de film vooral verveling, ondanks Behls pretentieuze pogingen iets diepzinnigs te zeggen over de menselijke conditie.
EL DESIERTO was in 2014 te zien tijdens het Imagine Film Festival. Opvallend genoeg durft distributeur Filmfreak het aan om deze volstrekt niet commerciële zombiefilm uit te brengen in Nederland. De film draait vanaf 2 juni in onder meer De Hallen in Amsterdam en verschijnt naar verwachting kort daarna op dvd.
Regisseur Christoph Behl verklaarde in een director’s statement dat het uitgangspunt voor EL DESIERTO Jean-Paul Sartres Huis clos is, een toneelstuk waarin drie personen tegen hun wil opgesloten zitten in een kamer. Met dat existentialistische gegeven wilde Sartre het publiek confronteren met zowel onze afkeer als onze afhankelijkheid van anderen in ons bestaan. Zo zien we in EL DESIERTO dus Ana, Axel en Jonathan die leven in een gebarricadeerd huis in een toekomstig Argentinië. Daarbuiten zwerven zombies. Het lijkt gedaan met de mensheid.
EL DESIERTO vertelt maar summier iets over het verleden van de personages en de omstandigheden die hebben geleid tot de zombieplaag. Je ziet ze videodagboeken bijhouden en terugkijken; intieme bekentenissen die daarna in een grote verzegelde kist verdwijnen. Daarnaast vullen ze de tijd met bordspelletje en vreemde rituelen. Axel laat zijn huid geleidelijk vol tatoeëren met kleine vliegen. Ana geeft elke zombie die ze gezien of gedood heeft een naam. Er ontstaat gaandeweg een broeierige spanning tussen die drie. Ana is een verleidelijke verschijning voor Axel, terwijl Jonathan haar lijkt te hebben geclaimd. Axels lustgevoelens voor Ana veroorzaken de eerste breuk in de kwetsbare relatie tussen drie overlevenden en daarmee komt ook hun voortbestaan in gevaar.
De Duitse regisseur Christoph Behl kwam via een filmstudie aan de Pompeu Fabra universiteit in Barcelona op een filmacademie in Argentinië terecht. Hoewel hij al vanaf 2004 documentaires maakt, is EL DESIERTO zijn eerste speelfilm. Hij is wat moeilijk te plaatsen naast nieuwe Latijns-Amerikaanse genreregisseurs als Adrián GarcÃa Bogliano (NEVER DIE ALONE, 2008), Gustavo Hernández (LA CASA MUDA, 2010) en Jorge Michel Grau (SOMOS LO QUE HAY, 2010). Wat Behl vooral onderscheidt is dat hij meer geïnteresseerd is in arthousethema’s dan in de spanning van het horrorgenre. De zombies zijn een bijkomstigheid in deze film en de focus ligt bij de complexe driehoeksverhouding tussen Ana, Axel en Jonathan.
Die groepsdynamiek is in zijn film echter minder interessant dan Behl zelf schijnt te denken. De personages zijn daarvoor te leeg en te bedacht. Je leeft niet echt met ze mee en de conflicten die ontstaan zijn vooral vervelend. De acteurs weten nog wel een bescheiden mate van psychologische spanning over te brengen. Victoria Almeida is bijvoorbeeld sterk in het tonen van de tegenstrijdige wensen van Ana. De impasse tussen het drietal wordt op vreemde wijze doorbroken wanneer Axel en Jonathan een zombie meenemen en gevangenhouden. De saaie zombie, die door Ana al snel wordt omgedoopt tot Pythagoras, brengt echter weinig nieuwe dynamiek in het verhaal.
Het is uiteindelijk een naargeestige en lethargische sfeer die in de film overheerst. Spannend wordt het niet. De zombies blijven meestal buiten beeld. Pythagoras is op geen moment dreigend, maar eerder een tam huisdier. De filosofische implicaties van de film vallen ook door de mand. Een gemiddelde aflevering van The Walking Dead behandelt dezelfde thema’s – wanhoop, afhankelijkheid, groepsdruk – terwijl je ook nog eens wordt beloond met een portie gore en spanning. EL DESIERTO biedt dezelfde thematiek zonder vermaak.
Je zou misschien nog kunnen zeggen dat het Behls bedoeling is om de saaiheid te tonen die ontstaat in een uitzichtloze situatie. Het post-apocalyptische THE ROAD (John Hillcoat, 2009) toonde bijvoorbeeld op overtuigender en duistere wijze waartoe de mens in staat is als alle beschaving wegvalt; een intense film met aangrijpende personages. Met de verveelde hoofdpersonen van EL DESIERTO deel je eigenlijk alleen maar de verveling.
Distributeur: Filmfreak, NL 4 juni 2015. Copyright George Vermij. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Online gepubliceerd op 4 juni 2015.
