Een hedendaagse interpretatie van de Dracula-mythe, die alleen completisten zich niet mogen laten ontgaan.
De schok en consternatie, die Bram Stoker’s roman Dracula (1897) teweegbracht in de laatste jaren van de 19e eeuw, is anno 2002 nauwelijks meer voorstelbaar. De atmosfeer in het Victoriaanse tijdperk was er een van stramme correctheid en onkreukbaarheid, een imperialistische en onwrikbaar moralistische wereldvisie, verstikkende kuisheid en verregaande seksuele repressiviteit. Zoals Stoker in zijn functie van (onbezoldigd) toneelcriticus in Dublin eens over een typisch Victoriaans stuk schreef: ‘The slender, whispy women in this play are archetypal symbols of the helpless, utterly dependent female; womanly women bludgeoned into domestic confinement, for whom there is no existence outside their husbands’ law. .’. In die wereld treedt een Oosteuropese (lees: exotische) nobelman binnen, die vrouwen vurig bemint en in de meest letterlijke zin verslindt. Een figuur van begeerte, sensualiteit en seksuele belofte, die zijn in extase verkerende slachtoffers voorbij de grenzen van leven en dood drijft – zoals een orgasme wel wordt omschreven.
In 1897 betitelde een boekrecensent van The Daily Mail Stoker’s roman als ‘a horrific rape fantasy’ (en haalde zich de woede van zijn eindredacteur op de hals vanwege het gebruik van de uitdrukking rape). Deze ooit gewaagde roman, zoveel commotie veroorzakend in starre tijden van weleer, is in een co-productie van RAI en KirchMedia opnieuw verfilmd als TV-miniserie (170 min.), waarbij scenaristen Young en Lerner de plot naar het heden hebben getransporteerd, dat wil zeggen: de materialistische, moreel ambivalente, seksueel vrijgevochten tijd van nu. Het komt derhalve niet als een verrassing dat in die atmosfeer de figuur van Dracula (Bergin) een anachronisme is geworden, een incongruente figuur, die tussen Ferrari’s, BMW’s, GSM’s, vrij seksueel verkeer en het streven naar macht, positie en luxe de mens tot het soort kwaad probeert te verleiden, waaraan deze zich reeds lang met hart en ziel heeft overgegeven. Dat maakt Dracula tot een altmodische, archaische clown, die hopeloos achter de feiten aanholt.
Het verval waaraan Stoker’s klassieke figuren in deze verfilming onderhevig zijn, komt het sterkst tot uitdrukking in het karakter van Lucy Westenra (Baumeister): in de roman een kuise jonge vrouw en loyale vriendin, in de film een zorgeloze mannenverslindster (het eigentijdse equivalent van de vampier?) zonder een spoor van verantwoordelijkheid, die moeiteloos liaisons met drie minnaars tegelijk onderhoudt. De nobele Quincey Morris, die in de roman het leven laat in de furieuze jacht op Dracula, is in de film een slappe rokkenjager geworden zonder een greintje noblesse (Boni). In de Milanese arts Dr. Enrico Valenti (Giannini) moeten wij een nazaat van Prof. Van Helsing herkennen en het is geen wonder dat de man de grootste moeite heeft om de carrièrebewuste Harker c.s. van het bovennatuurlijke aspect van de zaak te overtuigen. Hardy Krüger Jr. (inderdaad, de inmiddels volwassen zoon van) is Jonathan Harker, ditmaal een Newyorkse zakenman, die zich laat overhalen als makelaar voor Dracula op te treden met fatale gevolgen voor hem en de zijnen. Stefania Rocca is Wilhelmina ‘Mina’ Murray, Harker’s aanstaande; Brett Forrest de waanzinnige, insecten-etende Bela Renfield [Renfield]; Kai Wiesinger is Dr. Johann [John] Seward, wiens psychiatrische kliniek nu het opschrift ‘Orszgos Neurol—giai Intézet’ draagt, want DRACULA is geheel op locatie in Budapest, Hongarije, gedraaid.
Dat levert soms ‘Weg van de Snelweg’-achtige intermezzi op, die met het gebodene op gespannen voet staan. Hetgeen niet wegneemt dat een dergelijke film op zulke barokke lokaties de droom is van iedere cameraman en Elemer Ragçlyiheeft die kans ten volle benut: de film ziet er bij tijd en wijle werkelijk schitterend uit. Al met al een hedendaagse interpretatie van de Dracula-mythe, die alleen completisten zich niet mogen laten ontgaan. Enfin, drie decennia geleden had een film als DRACULA A.D. 1972 (Alan Gibson, 1972) al aangetoond hoe ongelukkig die combinatie kan uitpakken.
Copyright Erique J. Rebel. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Origineel gepubliceerd in Schokkend Nieuws #55, zomer 2002.
