Het Cannes Film Festival staat niet bepaald bekend als een festival voor genreliefhebbers, met hier en daar een opmerkelijke uitzondering. Voor de tweede keer was Jons Klaessens voor Schokkend Nieuws aanwezig op ’s werelds sjiekste filmfestival en hij zag er alle genrefilms van dit jaar.
Het was een schok toen Julia Ducournau in 2020 de Gouden Palm won met haar zinderende TITANE, een Cronenbergiaans meesterwerk over de botsing tussen lichamen, identiteiten en machines. Misschien was de winst van TITANE een teken voor een nieuwe wind. Binnen de officiële competitie draaiden dit jaar vier genrefilms, naast alle andere voorbeelden die in de overige categorieën te zien waren.
Het was overigens wel een gespannen festival, met een grotere aanwezigheid van gewapende gendarmerie en de belofte van festivalpresident Thierry Frémaux dat politieke polemiek zou worden vermeden. Frémaux kreeg zijn wens, een enkel subtiel protest hier en daar nagelaten verliep alles op rolletjes, maar het kwam de sfeer niet ten goede. Ook over de algemene middelmatigheid van de films in competitie werd geklaagd door de critici, die dit als een van de slechtste edities in jaren bestempelden.
Wie uitkeek naar de terugkeer van Cronenberg, een vorige winnaar in Cannes met zijn ultracontroversiële CRASH, moet ik helaas teleurstellen. Zijn nieuwste, doodsaaie film THE SHROUDS eiste erg veel van de vermoeide festivalgangers. Het plot draait om Karsch, een begrafenisondernemer die een digitale lijkwade heeft ontwikkeld, waarmee de rouwende in staat wordt gesteld de ontbinding van het lichaam te volgen. Karsch wordt gespeeld door Vincent Cassel, met naar achteren gekamd haar, donkere pakken en witte sneakers, net zoals Cronenberg altijd draagt. De Canadese regisseur was er ook eerlijk over dat hij veel van zichzelf in dit nieuwste project heeft gestopt. Karsch en zijn schoonzus Terry (Diane Kruger) ontdekken iets wat lijkt op een internationaal spionagenetwerk, maar hoe langer het verhaal doorgaat, hoe meer de slaap naar je lonkt.
Een nog grotere flop was Francis Ford Coppola’s epos MEGALOPOLIS, tot iedereens teleurstelling. Coppola werkte al vier decennia aan deze sciencefictiontragedie en stak er honderdtwintig miljoen dollar van zijn eigen geld in. Het verhaal volgt een idealistische architect en een nihilistische burgemeester die strijden over de visie voor de stad van de toekomst. Tegelijkertijd functioneert het plot als een metafoor voor de val van het Romeinse Rijk, en uiteindelijk ook de val van het Amerika. Denk THE MATRIX RESURRECTIONS en Ayn Rands Atlas Shrugged met een vleugje Tinto Brass. Dat klinkt in ieder geval even interessant als het eindresultaat, maar wat MEGALOPOLIS vooral nekt is inconsistentie. De toon is overal en nergens, het acteerwerk fluctueert enorm tussen bewust campy (vooral Aubrey Plaza en John Voight) en tenenkrommend (Shia LaBeouf), en de CGI ziet eruit alsof Neil Breen honderd miljoen ter beschikking was gesteld. Maar de film werd niet universeel uitgejoeld, sommige critici gingen mee met Coppola’s bizarre en eindeloos ambitieuze visie. Ook al vond ik het grotendeels niet te verdragen, ik respecteer Coppola’s poging. Liever een gedurfd gedrocht dan twintig inwisselbare Marvelfilms die niets nieuws uitproberen.
Gelukkig waren Cronenberg en Coppola niet de enige fakkeldragers in de competitie. Yorgos Lanthimos, is nog geen vijf maanden na de triomf van POOR THINGS alweer terug met de gitzwarte komedie KINDS OF KINDNESS. In de anthologiefilm vinden Jesse Plemons en Emma Stone elkaar keer op keer terug in drie verhalen over afhankelijkheid en de gruwelijke dingen die we doen voor liefde. De komedie grijpt terug naar het vroegere werk van Lanthimos, zoals DOGTOOTH, THE LOBSTER en THE KILLING OF A SACRED DEER. Plemons sleepte de hoofdprijs voor beste acteur binnen, maar Willem Dafoe steelt de show als een manipulatieve miljardair en een sekteleider.
De grootste verrassing van het festival kwam niet uit de hoek van gevestigde auteurs. Franse regisseur en scenarist Coralie Fargeat, die in 2017 debuteerde met het bloederige REVENGE, blies iedereen omver met haar bizarre bodyhorrorfilm THE SUBSTANCE. Het verhaal draait om de presentator van een fitnessprogramma, (Demi Moore) die wordt ingeruild voor een jonger model. In haar wanhoop gebruikt ze een gloeiend groen goedje genaamd ‘The Substance’, dat haar verandert in de jongere Margaret Qualley, en zo gaat ze achter haar oude baan aan. De moraal valt op basis van de synopsis al te raden, maar dat is niet de reden dat ik nu al zit te popelen om de film nog eens te kunnen zien. Met verwijzingen naar Cronenberg, Brian Yuzna, Stuart Gordon en Frank Henenlotter viel Fargeat het publiek aan met de meest ‘sicko shit’ die ooit op Cannes gedraaid heeft. Het idee alleen al dat de elite van de Franse cinema dit gezien heeft was voor mij reden genoeg om schaterend het theater te verlaten.
Buiten de competitie speelden ook een aantal voortreffelijke films voor de genrefanaat. Het festival begon al goed met FURIOSA, die na de première op de 15de al snel ook in de rest van de wereld te zien was. Meerdere films uit het Midnight Screenings programma zijn het wachten meer dan waard. THE SURFER is een leuke thriller waarin Nicolas Cage tegenover een groepje vervelende Australische surfers komt te staan. De Canadese beeldenstormer Guy Maddin maakte samen met Evan Johnson en Galen Johnson een heerlijke vreemde komedie over de leiders van de G7 die in een Duits bos verdwaald raken. RUMOURS heeft een apocalyps, zombies, een gigantisch brein en Cate Blanchett in de rol van Angela Merkel. De Franse actrice Noémie Merlant kwam aanzetten met een delirische combinatie van Hitchcock, Almodovar en horrorkomedie in THE BALCONETTES, over drie vriendinnen die met een lichaam opgescheept komen te zitten. Merlant speelt zelf een van de vrouwen in een rol die even kwetsbaar als hilarische is, en die beschrijving gaat op voor de hele film.
Tijdens de Directors’ Fortnight waren geweldige debuten en kleinere films te zien, zoals THE HYPERBOREANS, de tweede speelfilm van León & Cociña, het duo achter THE WOLF HOUSE. Retrothriller GAZER en de honkbaltragikomedie EEPHUS beloven ook veel goeds voor de carrière van de makers, en de animatiefilm GHOST CAT ANZU was een van mijn persoonlijke favorieten.
Ja, het was een mindere editie die jaar, maar zowel de selectie als de winnaars wijzen dat Cannes meer open staat voor uitzinnigheid en wat ouderwetse gore. En dat is alleen maar goed nieuws.
