Filmmakers toveren tegenwoordig moeiteloos de mooiste achtergronden, animaties en realistisch uitziende personages uit de computer. Je bent er als kijker inmiddels al zo aan gewend, dat het ten koste kan gaan van de waardering voor een fraai stukje écht handwerk. Bij het stop-motion pareltje PARANORMAN moet je jezelf er meerdere keren aan herinneren dat dit níet uit de computer komt. Dit is ‘echt’! Hier zijn mensen jarenlang onvermoeibaar aan het knutselen geweest!
Norman Babcock (in de Engelstalige versie voorzien van de stem van Kodi Smit-McPhee, LET ME IN, THE ROAD) woont in een gewoon huis met een gewone vader (Jeff Garlin), moeder (Leslie Mann) en cheerleader-zus Courtney (Anna Kendrick). Iets minder gewoon is Normans enorme liefde voor monsters en horrorfilms. ’What are you watching?’, vraagt zijn moeder. ’Sex and violence’, antwoordt Norman. ’Oh, that’s… nice…’ Oma (Elaine Stritch) lijkt iets meer interesse te hebben voor zijn hobby en kijkt af en toe op van haar breiwerkje om te vragen wat die zombies toch allemaal uitspoken op televisie. En dan blijkt Norman nog minder gewoon dan gedacht. Oma is er namelijk al een tijdje niet meer. Net zoals dat andere jongetje uit die andere film – Norman sees dead people.
Overal waar Norman gaat, ziet hij dode mensen en dieren. Maar zijn ouders geloven hem niet. Op school wordt hij voor gek verklaard en gepest. Met name Alvin (Christopher Mintz-Plasse, KICK-ASS) heeft het op hem gemunt, een pestkop die zo dom is dat hij bij het bekladden van de wc moeite heeft met het spellen van zijn eigen naam. Normans enige vriend is Neil (Tucker Albrizzi), een jongetje dat zelf gepest wordt omdat hij dik is. Norman is eigenlijk liever alleen, maar Neil heeft een nogal aandoenlijk bord voor z’n kop. Hij verklaart Norman tot zijn beste vriend en wijkt niet meer van zijn zijde. Temeer omdat blijkt dat Norman Neils pas overleden hond kan zien, waarna een wel heel apart potje ‘fetch’ volgt.
PARANORMAN speelt zich af in Blithe Hollow, een krakkemikkig stadje waar ooit een historische heksenjacht plaatsvond. De commercie probeert er gretig op in te spelen. Zo laat je er je haar knippen bij de Trick or Trim, doe je de was bij de Dried & Hung en haal je fast food bij de Witchy Wiener. Wat echter niemand weet, is dat er een echte heksenvloek op het stadje rust, en die staat op het punt uit te komen. Normans oom Prenderghast (John Goodman) heeft de taak om die vloek te doorbreken, maar nadat hij zelf het loodje legt is het aan Norman om die missie te voltooien. Ooms geest deelt het hem mede vanuit de wc-pot. En zo brengt het noodlot een groepje onwaarschijnlijke helden bij elkaar. Het is aan Norman, Neil, Courtney, Neils macho-broer Mitch (Casey Affleck) en Alvin om de juiste spreuk te vinden en de heks te verdrijven. En terwijl de zeven zombies uit hun graven herrijzen en het stadje in opstand komt, rijst ook die aloude vraag: wie zijn hier de echte monsters?
PARANORMAN is de nieuwe creatie van stop-motionanimatiestudio Laika. De mensen van Laika werkten eerder mee aan Tim Burtons CORPSE BRIDE (2005) en waren ook verantwoordelijk voor CORALINE (2009), naar het boek van Neil Gaiman. Op deze laatste lijkt PARANORMAN wel een beetje qua sfeer; een eng kinderverhaal waarin gewone dingen ineens ongewoon en angstaanjagend worden en de kinderen er min of meer alleen voor staan. Twee jaar zijn ze ermee bezig geweest. De sets zijn handgemaakt en de poppetjes, gefabriceerd van siliconen, schuimrubber en hars over een metalen skelet, werden beeldje voor beeldje geanimeerd. Vierentwintig beeldjes per seconde, met honderden ‘reservehoofdjes’ voor de verschillende gezichtsuitdrukkingen. Er zijn wat achtergrondprojecties die waarschijnlijk uit de computer komen, maar verder is het allemaal handwerk. Stop-motion-animatie is een fascinerend procedé, waaraan we in deze editie van Schokkend Nieuws nog veel meer aandacht besteden (blz. 18 t/m 23). Eigenlijk lijkt de productie van een stop-motionfilm meer op die van een echte film dan op die van een ander soort animatie. Er moeten decors worden gebouwd, kostuums gemaakt, het haar moet goed zitten, de belichting moet kloppen – maar dat dan wel allemaal op miniatuurformaat. Monnikenwerk. Maar succesvol, want de poppetjes in PARANORMAN voelen vanaf het begin als ‘echte’ personages. Na CORALINE en THE PIRATES! (2012) van animatiestudio Aardman is dit pas de derde stop-motionfilm in 3D. En dat terwijl het medium zich er perfect voor leent. PARANORMAN kan bogen op prettige 3D die zich niet uitslooft om van alles naar je gezicht te slingeren, maar de dingen net iets ronder, gedetailleerder en realistischer maakt. De details zijn adembenemend. Van Normans weerbarstige haar, tot de bakstenen in de muren van het huis, de grassprieten en de steekjes in oma’s breiwerk, alles ziet er perfect uit. In het begin moet je zelfs uitkijken dat je je niet zo aan de details zit te vergapen, dat je vergeet op het verhaal te letten.
Dat verhaal is leuk, maar helaas uiteindelijk het zwakste punt van de film. Er lijkt domweg niet genoeg verhaal te zijn voor anderhalf uur. En dat uit zich in een, voor het gevoel, eindeloze hoeveelheid gepraat en gepreek aan het einde, waardoor de flinke vaart die de film heeft alsnog tot een abrupte stop komt. Regisseurs Chris Butler en Sam Fell (FLUSHED AWAY, THE TALE OF DESPEREAUX) kregen van Laika eindelijk de kans de stop-motion-zombiefilm voor kinderen te maken die ze al zo lang wilden. Of dat echt gelukt is, is de vraag. Kinderen die opgroeien met Harry Potter zullen natuurlijk wel wat gewend zijn, maar het verhaal rond de elfjarige Norman lijkt toch op een iets jonger publiek te mikken – en dan zijn sommige scènes best even schrikken. Een John Carpenter-ringtone of een amusante verwijzing naar Jason Voorhees is leuk voor ouders die hun horrorklassiekers kennen, maar zal aan de gemiddelde tienjarige voorbijgaan. Normans geweldige zombiepantoffels (waarvan je mag hopen dat ze als merchandise op de markt komen) en zijn skull lamp zullen ze wel kunnen waarderen. De moraal van het verhaal is dan weer echt op kinderen gericht en ligt er dik bovenop: het is oké om anders te zijn, pestkoppen zijn zelf bang en onzeker, don’t judge a book by its cover, etc. Het schommelen tussen griezelen, een opvoedkundige boodschap én knipogen naar volwassenen komt wat geforceerd over.
Jammer, want verder is er heel veel te genieten aan PARANORMAN. Slimme grapjes, zowel in beeld als in dialoog, leuke karakters en – voor de fijnproever – een hoogstandje in stop-motiontechniek. Voor de meeste kinderen is het gewoon: lekker eng.
Di: Distributie Universal (Nederland: 15 augustus, België: 22 augustus). Copyright Marjan Westbroek. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Origineel gepubliceerd in Schokkend Nieuws #97, augustus 2012.
