Vergeleken met dat van de gemiddelde X-Mens leidt een superheld als Spider-Man een relatief onbezorgd leventje. Onhandig gedoe met meisjes hoort gewoon bij de puberteit en de schurken waar Spidey mee te maken krijgt, zijn makkelijk als zodanig herkenbaar. In de wereld van de X-Men, net als die van Spider-Man gebaseerd op een ongeveer veertig jaar oude Marvel-comic, liggen de zaken gecompliceerder.
Zo begint het nieuwe deel, X-MEN: THE LAST STAND, al zwaar in mineur. Scott Summers (James Marsden), bijgenaamd Cyclops vanwege de verzengende blik in zijn ogen, zwelgt in zijn verdriet om de dood van Jean Grey (Famke Janssen) die zich aan het slot van deel 2 opofferde om de andere X-Men het leven te redden. Wolverine (Hugh Jackman), de man met het metalen skelet, had ook een oogje op Jean, wat de verstandhouding tussen hem en Cyclops aanzienlijk compliceert.
Wanneer Jean verrassend genoeg toch nog blijkt te leven, is de vreugde voor beide heren van korte duur. Want schizo Jean kan zomaar veranderen in Dark Phoenix, een ongeleid projectiel dat, eenmaal in een slecht humeur, als een orkaan tekeer gaat. Ergens op de achtergrond van dit alles speelt ook nog het mini-drama rond Rogue (Anna Paquin), het meisje wier aanraking dodelijk kan zijn en die met lede ogen aanziet hoe haar vriendje wordt ingepalmd door een bevallige nieuwkomer op de privéschool voor mutanten.
Ook de directeur van het instituut, Prof. Xavier (Patrick Stewart), is weinig gemoedsrust gegund. Als de leider van de mutanten-factie die vreedzame coëxistentie voorstaat met de rest van de mensheid, staat hij recht tegenover zijn vroegere vriend en medemutant Magneto (Ian McKellen) die met zijn volgelingen verbitterd voor het conflictmodel heeft gekozen.
In deel 3 spelen twee zaken door elkaar: de stormachtige wederopstanding van Jean Grey als Dark Phoenix én de lancering van een serum dat mutanten van hun afwijkingen geneest. Uiteindelijk worden beide plotlijnen bij elkaar gebracht in een indrukwekkend apocalyptisch slotakkoord, waarbij de Golden Gate Bridge door Magneto van zijn peilers wordt gerukt en Wolverine moet zien te voorkomen dat de toornige Dark Phoenix de rest van San Francisco in de as legt. Het is lang wachten op dit spektakel, en dat heeft alles te maken met de nadrukkelijke aandacht die de filmmakers schenken aan de zielenroerselen en de drijfveren van hun personages. Regisseur Brett Ratner (RUSH HOUR 1 & 2, RED DRAGON) volgt hierin het voorbeeld van voorganger Bryan Singer die de in wezen ridicule premisse van de superheldencomic al net zo bloedserieus nam.
Het valt te prijzen als filmmakers hun materiaal diepgang proberen mee te geven, maar X-MEN: THE LAST STAND begint er op de duur flink door uit het lood te hangen. De twee SPIDER-MAN-films bewezen dat een intelligente aanpak vruchten afwerpt. De afwisselend humorische en aandoenlijke, en altijd zeer herkenbare puberproblemen van Peter Parker boden precies het juiste tegenwicht aan zijn stoere optreden als de oppermachtige spinnenman. In X-MEN: THE LAST STAND, met zijn overmaat aan treurnis en melodrama, is de balans helaas zoek.
Di (NL): Fox (BE: 24 mei / NL: 25 mei)
Copyright Phil van Tongeren. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Online gepubliceerd op 19 mei 2006.
