GRAPHIC NOVEL | Op 23 januari 2015 bezweek striptekenaar en illustrator Peter Pontiac aan de gevolgen van een virusinfectie. Peter tekende het eerste logo van Schokkend Nieuws en tekende ook een aantal covers. Styx, het stripboek waaraan hij tot aan zijn dood werkte, bleef onvoltooid. Dankzij een crowdfundingsactie van zijn dochter verscheen het onlangs alsnog. Een boek waarin de tekenaar armpje drukt met Magere Hein en zowel wint als verliest.
Het idee om een boek over de dood te maken dateerde van lang voor de fatale aanzegging die rond 2010 plaatsvond. Nadat Pontiac de rekening was gepresenteerd van zijn junkieverleden veranderde het boek definitief in een intiem document, een verslag van zijn eigen ziektegeschiedenis. Volledige titel: Styx of: de zesplankenkoorts. Waarin in 14 acten de dood van uw en mijn vlees bezongen wordt door Peter Pontiac. Van de veertien acten – verbeeld als kruiswegstaties met een skelet in de rol van Jezus – bleef het merendeel ongeïnkt of zelfs ongetekend. Pontiac was tot ongeveer de helft gevorderd toen zijn lichaam het opgaf.
Eigenlijk ligt in de titel al de geest van het boek besloten. Galgenhumor voert in woord en beeld de boventoon. Onmiskenbaar Pontiacaal zijn ook het archaïsche taalgebruik en de overvloed aan details en beeldgrapjes waarmee hij zijn pagina’s opluistert. Weinig striptekenaars dwingen je zo aandachtig te kijken en te lezen als Pontiac. De tekenaar/schrijver trekt ons als het ware een verhaal binnen waar het ondanks de naargeestige strekking prettig ronddwalen is. Als in een winkel van Sinkel is in elk hoekje en gaatje wel iets bijzonders te zien of te lezen. Vanzelfsprekend is het skelet het vaakst opgevoerde personage, o.a. in de vorm van een plastic exemplaar dat op zekere dag aan een straatverlichtingskabel buiten Pontiacs raam blijk te bungelen, hoog boven het straatgewoel. Een mysterieuze verschijning is het, die een van de mooiste pagina’s van het boek oplevert; alsof de dood niet alleen de gekwelde tekenaar boven het hoofd hangt. Het is bijna een troostrijk beeld. Dreigend maar ook aandoenlijk.
In Styx voert de auteur ons langs degenen die hem zijn voorgegaan in zijn lijdensweg, van beroemde figuren uit de wereldgeschiedenis tot zijn eigen dierbaren. Na de diagnose van de uit Hepatitis C voortvloeiende levercirrose blijft geen tegenslag de patiënt én de lezer bespaard. Dat wil zeggen, ‘Het Circus der Bijverschijnselen’, veroorzaakt door uiteenlopende medicatie, wordt navenant verbeeld: als een parade van kolderiek getekende ongemakken. Wrang om te bedenken dat de auteur dat circus als één lange pijnbank moet hebben ervaren. Maar de humor was ook een effectief wapen tegen de ellende, en niet alleen omdat die hem hielp er de moed in te houden. Uit de emails aan intimi, die verderop in het boek het verloop van de ziektegeschiedenis schetsen, blijkt dat Pontiac alleen tijdens het tekenen van al die karikaturale zelfportretten, wandelende flessen alcohol en Magere Heintjes de verschrikkelijke jeuk kon verdragen die hem 24 uur per dag teisterde. Dat besef maakt het voor de lezer ook net wat makkelijker zonder al te veel schuldgevoel te gniffelen om alweer zo’n morsig zelfportretje of melige woordgrap.
Peter Pontiac is de Dood met al zijn gaven te lijf gegaan, inclusief die van de nederigheid en zelfspot. Ze hielden hem op de been tot het echt niet langer ging. In een mail van 26 april 2013 schrijft hij aan ‘broers & zussen’: ‘Dit avontuur levert vele parelen op die smeken te worden verwerkt. Mijn spirit is grotendeels prima. Ik wilde nooit een operetteleven, maar een opera, nietwaar? Piepen zal ik zo lang mogelijk uitstellen, ik ga voor de Stoïcijnentrofee. En ik ervaar alles als een Tranformatie, niet als een Deconfiture. Al heeft mijn ego soms wat te slikken, maar wat is een ego in feite nou helemaal?’ Het partijtje armdrukken liep uit op een overwinning van Magere Hein, maar niemand zal durven beweren dat Pontiac hem geen partij heeft gegeven.
Peter Pontiac | Styx of de Zesplankenkoorts | € 29.50 | Uitgeverij Podium
