IFFR |Regisseur-schrijver Shin’ichir么 Ueda gooide drie jaar geleden hoge ogen met ONE CUT OF THE DEAD, een ultragoedkope zom-com waarin acteurs tijdens de productie van een zombiefilm verzeild raken in een echte zombie uitbraak. Nu is hij terug met SPECIAL ACTORS, wederom een minimaal gebudgeteerde komedie over acteurs die noodgedwongen hun boekje te buiten gaan.
Met een uitzichtloos baantje als stadswacht houdt de sullige en uiterst nerveuze Kazuto net zijn hoofd boven water terwijl hij probeert voet aan de grond te krijgen als acteur. Zijn dagelijkse leven wordt echter gedomineerd door 茅茅n ding: in situaties van stress of angst heeft hij de neiging flauw te vallen. Als hij hierdoor op dezelfde dag 猫n ontslagen wordt 猫n een auditie verpest is hij de wanhoop nabij. Toevallig komt hij net zijn vervreemde broer Hiroki tegen die hem vertelt dat hij werk kan vinden bij een klein castingbureau dat zich specialiseert in het detacheren van acteurs voor persoonlijke doeleinden, zoals het spelen van een familielid, of overdreven enthousiast publiek bij een filmpremiere.
Op een dag stapt de jonge Miyu het kantoor binnen met een aanvraag die Kazuto’s leven voorgoed zal veranderen. Ze wil de acteurs inhuren om een religieuze sekte, die haar oudere zus gehersenspoeld heeft en de zinnen gezet heeft op hun familieherberg als nieuw hoofdkwartier, van binnen uit te ontmaskeren. Kazuto is als onzekere, contactgestoorde eenling de uitgelezen kandidaat om als nieuwe pupil de sekte te infiltreren, maar de vraag is natuurlijk of hij kan voorkomen dat zijn aandoening roet in het eten gooit. Terwijl zijn collega’s een ingewikkeld plan in werking stellen waarin ieders acteerkwaliteiten tot het uiterste getest zullen worden, heeft Kazuto al de grootste moeite om 眉berhaupt rechtop te blijven staan bij alleen al de gedachte aan al dit spannends.
Waar OCOTD een typisch meta-persiflage op het zombiegenre was, is SPECIAL ACTORS wat minder makkelijk te duiden. Het is ogenschijnlijk een kluchterige heist film a la OCEAN’S ELEVEN (Steven Soderbergh, 2001), waar de olijke boeven door middel van een slimme list een straffe poets gebakken wordt. De lichtvoetige premisse verhult echter een daadwerkelijk warm hart en diepte die niet vanzelfsprekend is bij dit soort films. Het blijft over de gehele lengte een melige komedie maar tegelijkertijd kan bijvoorbeeld Kazuto’s tragi-komische gestuntel en verlammende onvermogen voor zichzelf op te komen gezien worden als symbool voor concrete problemen binnen de gehaaide Japanse statusmaatschappij.
Zo ook de Musubiru Cult, de sekte die ontmanteld dient te worden. Op het eerste gezicht wordt deze groep belicht als een stel karikaturale charlatans die er overduidelijk op uit zijn hun achterban een poot uit te draaien, maar ook zij symboliseren een daadwerkelijke dreiging. Hoewel de aanslagen met sarin gas door de Aum Shinrikyo Cult in Tokyo alweer vijfentwintig jaar geleden waren, zijn de verantwoordelijken pas recentelijk ter dood gebracht. De sekte bestaat echter nog gewoon, en het is begrijpelijk dat de schrik wat betreft dit soort subversieve counter-bewegingen er nog steeds in zit.
Het siert Uedo dat hij, na het miljoenensucces van zijn vorige film, stug blijft vasthouden aan zijn doe-het-zelf arbeidsethos. Met slechts een aantal onbekende acteurs, echte lokaties en wat guerilla filmtechnieken weet hij een innemend en gelaagd verhaal te vertellen. SPECIAL ACTORS heeft hierdoor echter wel last van de euvelen die vaker gepaard gaan met dit soort low budget projecten. Zo is de film een allegaartje van stijl en toon en ziet er uit als een aflevering van een willekeurige soapserie. Dit vraagt vanzelfsprekend nogal wat welwillenheid van de kijker. Niet in de laatste plaats om tot het eind enige sympathie voor het uiterst lethargische hoofdpersonage te behouden.
Releasedatum: 27 januari 2020 (IFFR). Copyright: Daan Snouck Hurgronje. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Online gepubliceerd op 26 januari 2020.
