De samoerai-versie van Shaft. De Japanse Clint Eastwood. Dirty Hanzo. De vergelijkingen zijn even merkwaardig als de avonturen van Hanzo ‘The Razor’ Itami zelf. Eureka! brengt ze bijeen in een box met drie films uit de eerste helft van de jaren zeventig.
[Gezamenlijke bespreking van SWORD OF JUSTICE, THE SNARE en WHO’S GOT THE GOLD?]
Hanzo Itami is een politie-inspecteur in het oude Japan en wanneer we in SWORD OF JUSTICE (1972) voor het eerst met hem kennismaken, worden de eerdergenoemde vergelijkingen opeens begrijpelijker. Soulmuziek en hippe split-screens begeleiden – net als in menig blaxploitationfilm – de dikke Japanner terwijl hij door de straten van zeventiende- of achttiende-eeuws Japan stampt. In de openingsscène zien we hoe alle politiemannen een eed van trouw moeten afleggen. Wanneer het Hanzo’s beurt is, weigert hij. De politie laat zich omkopen door de bordelen, de handelaren en gewelddadige samoerai, vindt hij, terwijl we de gewone mensen zouden moeten beschermen. Zet dát in de eed ‘and I’ll seal it with the blood of my entrails!’ verklaart hij onverstoorbaar. Net als Dirty Harry is Hanzo een held van de gewone man en voortdurend in conflict met zijn superieuren. En zijn methodes zijn al even, eh, hard.
CROSS-LEGGED BEND
Een eerste vermoeden daarvan krijgen we wanneer we Hanzo zien trainen. Bijgestaan door zijn hulpjes Dragon-fire en Viper test hij op zichzelf uit hoever de martelingen kunnen gaan tijdens een ondervraging. Hij laat steeds zwaardere stenen op zijn knieën leggen. Wanneer hoofdcommissaris Onishi binnenkomt, nog woedend over de mislukte ceremonie, lacht Hanzo hem vierkant uit. De stenen gaan eraf. Hanzo staat op en een close-up toont de uitpuilende ogen van de hoofdcommissaris. Onder Hanzo’s enorme witte ondergoed tekenen zich de contouren af van een erectie die tot ver boven zijn navel reikt. ‘Oh,’ mompelt hij achteloos, ‘It seems to erect when in pain.’ De training gaat voort. Hanzo legt nu zijn lid op tafel en slaat er met een enorm stuk hout op. Hij vertrekt geen spier, ook al is door jaren van training een diepe afdruk in het tafelblad ontstaan. Daarna giet hij er ijskoud water over, maar kaarsrecht blijft het lid vooruit priemen. Tot slot zien we aan de slagschaduw op de muur hoe Hanzo ‘m in een zak ruwe rijst steekt. Zijn enorme geslacht wordt uiteraard nergens echt getoond, maar schaduwen en een slimme montage van details, zoals de rijstkorrels die na iedere stoot uit de rijstzak vallen, suggereren een heleboel.
De Hanzo-films zijn uiteraard komedies, hoewel je over de goede smaak ervan kunt twisten. De inspecteur moet zijn lans wel in conditie houden, want niet pijn, maar genot is zijn sleutel tot een succesvolle ondervraging. Om ze tot bekennen te dwingen onderwerpt de hij de (altijd vrouwelijke) verdachten aan zijn ingewikkelde seksmartelingen. Ik noem u The Cross-legged Bend, The Abacus Torture en The Net – en laat het verder aan uw fantasie over. Steevast kreunen de vrouwen halverwege de verkrachting opeens ‘Nee, niet stoppen!’, waarna Hanzo ze iedere gewenste informatie kan ontfutselen – door ze verder genot te onthouden. Niet bijster vrouwvriendelijk, maar naar zijn stoïcijnse gezichtsuitdrukking te oordelen beleeft Hanzo er geen enkel plezier aan. Bovendien: na deze brute behandeling verandert hij opeens in een echte gentleman, drinkt sake met de vrouwen in bad en biedt hen aan bij hem in te trekken!
ZATÔICHI
Hanzo was de onnavolgbare creatie van acteur Shintarô Katsu en tekenaar/schrijver Kazuo Koike. Mangatekenaar Koike was ook de schepper van de populaire LONE WOLF AND CUB-serie en bedenker van LADY SNOWBLOOD. Hij leverde het scenario voor SWORD OF JUSTICE. In de drie essays die bij de Hanzo-box zijn gevoegd legt Tom Mes – ondermeer bekend van de website MidnightEye – uit dat de Japanse filmindustrie begin jaren zeventig in een diepe crisis zat. Grote filmstudio’s als Shintoho en Daiei gingen failliet. Dat leverde ruimte op voor vernieuwing door onafhankelijke filmmakers die daarmee ook hun collega’s bij de studio’s inspireerden. Maar het leverde ook een grote productie op van softe seksfilms en gewelddadige verhalen, alles om maar wat geld binnen te halen.
Een derde gevolg was dat de grote filmsterren probeerden hun toekomst veilig te stellen door eigen productiemaatschappijtjes op te richten. Een van hen was Shintarô Katsu die bekend werd als de blinde masseur en zwaardvechter Zatôichi, in maar liefst zesentwintig films. De meeste daarvan maakte hij voor Daiei, maar in 1967 richtte hij zijn eigen Katsu Productions op. De productiemaatschappij deed behalve Zatôichi-films ook andere projecten zoals de bloederige LONE WOLF AND CUB-samoeraifilms, met Katsu’s broer Tomisaburo Wakayama in de hoofdrol. En de drie Hanzo-films dus: een commerciële mix van invloeden, lopend van de manga’s van Koike en softe seksfilms tot de populaire Amerikaanse DIRTY HARRY en SHAFT. Helaas was het allemaal niet genoeg om de dure producties in stand te houden. Katsu Productions moest in 1974 alweer de deuren sluiten, om in 1989 nog eenmaal een Zatôichi te maken, in het jaar van Katsu’s overlijden.
HEILIGSCHENNIS
De tweede Hanzo-aflevering is het meest de moeite waard. THE SNARE (1973) werd geregisseerd door Yasuzo Masumura van wie collega Mike Lebbing in SN 72 nog de briljante films RED ANGEL (1966) en BLIND BEAST (1969) besprak. Met name de erotische scènes met sterke, gevaarlijke vrouwen dragen overduidelijk zijn signatuur. Wanneer een jonge vrouw dood wordt aangetroffen stelt Hanzo een onderzoek in. Het spoor leidt naar een krankzinnige heks die illegale abortussen verricht en het geheimzinnige Kaizan-klooster waar hogepriesteres Nyokai een serie seksslaven houdt. Genoeg vrouwelijke verdachten dus voor Hanzo’s bizarre onderzoeksmethodes.
THE SNARE is tegelijkertijd de meer komische en de meest perverse aflevering van de serie, en één waarin de religieuze en wereldlijke autoriteiten werkelijk niets bespaard blijft. Want dat is, naast de bizarre sekstoestanden, het leukste aan Hanzo the Razor. De films ademen onmiskenbaar de rebelse sfeer van het begin van de jaren zeventig. Hanzo drijft in iedere aflevering de spot met harakiri en andere samoerai-romantiek. ‘To hell with position! I’ll destroy ranks and codes as long as I’m around!’
Toen het tijd was voor de derde film in de serie was de formule wel opgebruikt, maar de herkenning maakt zelfs in het rommelige WHO’S GOT THE GOLD? (1974) veel goed. Daar zijn Hanzo’s werpmessen weer, net zoals de boobytraps in zijn huis. Je lacht om Hanzo’s vreemde smaak in hoofddeksels en vraagt je af hoe hij zijn chef Onishi nu weer zal schofferen. Hoe hij de opperpriester ontmaskert als pooier en de hoogste belastingbeambte als valsemunter. Voor alle heilige huisjes en autoriteiten in Japan reserveerde Hanzo een onverstoorbaar gebulderd: Fuck you!
Extra’s **
Copyright Barend de Voogd. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Origineel gepubliceerd in Schokkend Nieuws #75, najaar 2007.
