Godzilla is bijna zeventig jaar en dat moet gevierd worden! GODZILLA MINUS ONE is een respectvolle update van de originele kaijukraker uit 1954, en een van de betere delen in de reeks van inmiddels een dikke dertig films.
De klassieker GODZILLA / GOJIRA van Ishiro Honda staat tegenwoordig te boek als de genrebepalende kaijufilm, maar Japanse critici waren destijds een stuk minder enthousiast. De film over een door kernproeven opgepimpte reuzenhagedis die Tokio aan barrels stampt en mept, poerde volgens hen te veel in de nog lang niet geheelde wonden van de Tweede Wereldoorlog en de Amerikaanse atoombomaanval op Hiroshima en Nagasaki van acht jaar daarvoor.
Het Japanse bioscooppubliek had lak aan die kritiek. De dik dertigduizend kaartjes die op de openingsdag van GODZILLA over de toonbank vlogen, betekenden een record voor de noodlijdende studio Toho en de rest is geschiedenis. De monstermenagerie die in de afgelopen zeventig jaar uit de mouw van de filmstudio werd geschud is indrukwekkend, immens en financieel succesvol gebleken, zodat het slechts een kwestie van tijd was voordat Hollywood met de vuurspuwende stedenstamper aan de haal ging. Maar GODZILLA (1998) en GODZILLA (2014) wisten niet de Japanse magie te evenaren, ondanks indrukwekkende special effects en een goed rinkelende bioscoopkassa.
En het geheim is zo simpel. Hoe zot een film uit de Japanse GODZILLA-reeks ook was, de Toho-scenaristen vergaten nooit een kloppend hart toe te voegen in de vorm van een dramatische verhaallijn rondom de menselijke personages. Denk bijvoorbeeld aan Dr. Serizawa uit het origineel, die een ultiem besluit neemt om ervoor te zorgen dat niemand het wapen kan namaken waarmee hij uiteindelijk Godzilla weet te vernietigen.Â
Met GODZILLA MINUS ONE, de 33e Toho-productie over het monster, zit het met die menselijke factor ook weer helemaal goed, misschien nog wel meer dan ooit tevoren.
Regisseur Takashi Yamazaki plaatst de actie, heel dapper, nog dichter bij de Tweede Wereldoorlog dan het beroemde origineel en maakt van zijn hoofdpersonage Shikishima het Japanse toppunt van lafheid: een kamikazepiloot die in 1944 motorpech fingeert zodat hij zijn zelfmoordmissie niet hoeft af te maken.
Shikishima heeft alleen wel de pech dat hij zijn noodlanding maakt bij een legerbasis op hetzelfde eiland Odo waar de gebeurtenissen uit de originele GODZILLA van start gingen. Als het reuzenreptiel in nog niet gemuteerde vorm een bezoekje brengt aan de indringers van zijn habitat, geven de zenuwen van Shikishima opnieuw niet thuis. Omdat hij verstijft bij zijn machinegeweer wordt de hele basis verwoest, vrijwel alle manschappen incluis. De laffe piloot overleeft en wordt opgezadeld met een joekel van een schuldgevoel plús de haat van werktuigbouwkundige Tachibana, de andere overlever.
Vanaf dat punt neemt Yamazaki ruim de tijd alvorens het woeste beest weer ten tonele te voeren. Tokyo bevindt zich op het absolute nulpunt, verwoest door bombardementen van de geallieerden, en in die puinhopen worden nieuwe personages geïntroduceerd rondom Shikishima die met zijn schuldgevoel een nieuw leven probeert op te bouwen, terwijl hij hoopt op eerherstel. Die kans dient zich zoals verwacht aan in de vorm van zijn oude nemesis, die inmiddels door Amerikaanse atoomproeven is gemuteerd tot reusachtige proporties en nu in het bezit is van een allesvernietigende hittestraal. Thanks, USA!
Wanneer Godzilla verwoestend het vasteland bereikt en koers zet naar Tokyo is het aan Shikishima en zijn vrienden om te voorkomen dat de Japanse hoofdstad nog verder verwoest wordt (de -1 uit de titel).
Veel extra drama dus en het is logisch dat de vele vragen waar in de film over wordt gefilosofeerd meer zullen resoneren bij Japanners dan bij Westerlingen. Wat was het nut van kamikazepiloten? Welke boete past bij een uit te wissen schuld? Is overleven en wederopbouw belangrijker dan eerherstel? Je kunt er lang over nadenken, maar het geeft GODZILLA MINUS ONE wel dat o zo belangrijke hart dat al die Hollywoodproducties node misten.
En wees gerust, aan de ‘Godzilla smash!’ sequenties is ook niet op een yen meer of minder gekeken. Yamazaki’s film weet moeiteloos de haarfijne balans tussen actie en drama te vinden en de momenten dat het monster aan de bak mag, laten zich absoluut het beste bekijken met lekker vet bioscoopgeluid. Yamazaki laat Hollywood met fluitend gemak eventjes zien hoe je een kaijufilm maakt, dus laten we hopen dat ze in Amerika van hun fouten leren en dit genre voortaan wijselijk zullen overlaten aan de Japanners. Want soms zit er gewoon helemaal niemand te wachten op eerherstel.
