Hitler heeft de oorlog gewonnen, Eisenhower is verslagen naar de Verenigde Staten teruggekeerd en Churchill slijt zijn laatste dagen als banneling in Canada. Alleen de 85-jarige Stalin is nog niet moegestreden en voert een guerilla-oorlog tegen nazi-Duitsland. De Amerikanen hebben zojuist een nieuwe president gekozen: Joseph Kennedy senior. Hij ziet wel wat in een alliantie met de Duitsers. Deze prikkelende geschiedvervalsing vormt het vertrekpunt van Robert Harris’ bestseller Fatherland, waarvan een gelijknamige televisiefilm is gemaakt.
Regisseur Menaul (PRIME SUSPECT) is er maar gedeeltelijk in geslaagd Harris’ boek overtuigend op het scherm te krijgen. Het is 1964. ‘Germania’ maakt zich op voor de 75ste verjaardag van zijn Führer en voor een staatsbezoek van Kennedy sr. Voor de Berlijnse SS-rechercheur Xavier March (Hauer) is het een dag als alle andere, totdat er een lijk van een partijbons in Wannsee wordt gevonden. March is een eenling die zich slechts ten dele conformeert aan het Hitler-regime en aanvankelijk niet kritisch genoeg is om serieus in de problemen te geraken met de Gestapo.
Het is voor het eerst sinds tijden dat Hauer nu eens niet een één-dimensionale tough guy maar een wat subtieler personage moet neerzetten, en hij brengt het er goed vanaf. Tijdens zijn moordonderzoek raakt March verzeild in een politiek complot, dat hij met hulp van de Amerikaanse journaliste Charlie Maguire (Richardson) probeert te ontrafelen. Hauer en Richardson doen het goed als gedoemd paar.
Menaul heeft in het straatbeeld een bijna surrealistische symbiose tot stand gebracht tussen het Berlijn van de jaren 1933-1945 en dat van de jaren ’60. Hakenkruizen en Albert Speer-architectuur vermengen zich met communistische hoogbouw en de jaren ’70 make-up (eyeliner!) van Richardson. Tegen dit decor levert het spel van Hauer en Richardson soms broeierige scènes op.
De film gaat mis wanneer March en Maguire het bestbewaarde geheim in Germania – de ‘Endlösung’ – ontdekken. March wist niets van deze massale jodenmoord en neemt op basis van een paar foto’s vrijwel direct aan dat er zes miljoen mensen zijn omgebracht. Ook heeft Menaul op dit punt de rol van Kennedy wat aangepast, wat het verhaal minder sterk maakt. In het boek is Kennedy de nazi’s welgezind, in de film vertrekt Kennedy met gezwinde spoed uit Berlijn als hij de foto’s van de Holocaust onder ogen krijgt. Misschien is deze wending in het verhaal te danken aan de vriendschap tussen de Kennedy’s en executive producer Mike Nichols.
Copyright Marcella van der Weg. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Origineel gepubliceerd in Schokkend Nieuws #17, februari 1995.
