Dat je het boek niet kent – Here be Monsters van Alan Snow –, niet van kaas houdt of geen kind meer bent: allemaal geen bezwaar. THE BOXTROLLS van Studio Laika is, in beide betekenissen van het woord, fantastische stop-motion animatie.
Laike claimt met overtuigingskracht de erfenis van Willis H. O’Brien, Ray Harryhausen en George Pal. De animatiestudio uit Oregon verzorgde in 2005 de stop-motion in Tim Burtons CORPSE BRIDE, maar opereert tegenwoordig voornamelijk in eigen opdracht. CORALINE (2009) en PARANORMAN (2012) waren al erg leuk, die laatste film sierde zelfs de cover van Schokkend Nieuws, maar THE BOXTROLLS is nog beter.
De premisse, de verdienste van Snow die het eerste deel van zijn kinderboeken in 2005 publiceerde, is een fantastisch cocktail van bekende sprookjesthema’s. In Cheesebridge is het volk doodsbang voor The Boxtrolls terwijl de politieke elite (herkenbaar aan de grote witte hoeden) alleen maar oog heeft voor… kaas. Hun ereplaats in de Kaaskamer wekt de afgunst van Archibald Snatcher (de stem van Ben Kingsley), de leider der rode hoeden, die jacht maakt op de Boxtrolls en iedereenschrik aanjaagt met zijn griezelverhalen: “Be prepared to say bye-bye to your brie, cheerio to your cheddar. The Boxtrolles are coming!”
De Boxtrolls zijn in werkelijkheid, uiteraard, ontzettend lieve wezentjes die onder de grond leven en zich hullen in een kartonnen doos. Ze zijn dol op mechanische onderdelen en doen niemand kwaad. De inhoud van de verpakking bepaalt meestal hun naam: Shoe, Sparky, Wheels of Fish. Die laatste is degene die de kleine held van het verhaal, Eggs (Isaac Hempstead Wright), onder zijn hoede nam. Hoe het mensenkind onder de grond bij de Boxtrolls belandde is de basis van Snatchers wilde kwaadsprekerij én de filmplot. Het moedige meisje Winnie (Elle Fanning) ontdekt halverwege de film de waarheid. “What in Gouda’s name is going on?!”
Échte kinderen zijn misschien ook een beetje bang voor de mensen die op straat in dozen slapen. Misschien hebben hun ouders hen gewaarschuwd niet met ze te praten. Dat zijn dan dezelfde ouders die overdreven enthousiast doen over stinkkaas, een of ander rare zangeres (Madam Frou Frou uit Crackerslowakije) en zich bang laten maken door volksmenners. Op één niveau is THE BOXTROLLS bijna een soort sociale parodie: door kinderogen bezien wordt de grotemensenwereld beheerst door angst en bespottelijke gewoontes.
Op een ander niveau is THE BOXTROLLES natuurlijk een gewone kinderfilm. De kleintjes (de film is voor zes jaar en ouder en wordt ook in een Nederlands gesproken versie uitgebracht) zullen zich meteen kunnen identificeren met de personages. Eggs, onbevangen en op zoek naar zijn echte vader. Winnie, kordaat en met een ietwat macabere belangstelling. “Did they let you watch?! – I mean make you watch?” Om Madam Frou Frou (“A woman like that is like brie: raw, bold, maybe a little stinky”, aldus haar bewonderaars) kan onbekommerd gelachen worden, maar de film zoekt de grenzen van wat kinderen té eng vinden wel op. De film eindigt in “a hurrican of yuk!” Ik voorzie een paar nachtmerries en de weigering ooit nog kaas te eten.
THE BOXTROLLS, je zou het bijna vergeten te melden, ziet er natuurlijk ook prachtig uit. Leika gebruikte een combinatie van 3D, 2D, stop-motion en cgi, en het resultaat is oogstrelend. Niet allen de vloeiende animaties en de dieptewerking vallen op, ook de designs van de figuurtjes is bijzonder: soms realistisch, soms naiëf, soms extreem karikaturaal. 190 poppen werden er gemaakt voor THE BOXTROLLS, 79 sets, 200 kostuums… Een animator produceerde in één week gemiddeld negentig losse frames, 3,7 seconde film. Bewonderingswaardig knutselwerk.
Mr. Pickles (Richard Ayoade) en Mr. Trout (Nick Frost), de hulpjes van Snatcher, stellen zich in de film voortdurend heerlijke filosofische vragen: “Do you think the Boxtrolls understand the duality of good and evil?” Blijf tot na de aftiteling van de film voor een prachtige extra scène waarin de heren nog even discussiëren over de vrije wil, terwijl ons en passant het geheim van stop-motion animatie wordt onthuld.
Di: Universal (Release NL 1 oktober, BE 15 oktober 2014) Copyright Barend de Voogd. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Gepubliceerd op 1 oktober 2014.
