TGIF | Het is vrijdag de 13e! Voor wie durft te klikken heeft Hedwig een voedzame maaltijd samengesteld aan leuke linkjes.
Voor we beginnen, een korte amuse-bouche: waarom is er eigenlijk al sinds 2009 geen FRIDAY THE 13TH-film uitgekomen? Dat blijkt te komen door een ruzie om auteursrecht… en het feit dat Jason in de eerste film zijn iconische hockeymasker nog niet had.
Als voorafje dan nog even een korte tirade: in tegenstelling tot de onderliggende aanname van dit zure stuk (en met respectvolle scepsis tegenover de beroemde openingszin van Anna Karenina) is duister niet altijd diepzinnig en interessant, en is optimisme en aardigheid niet altijd oppervlakkig en saai. Vrijwel elk gerecht wordt beter door het toevoegen van een zuurtje, maar alleen azijnpissers willen dat altijd alles bitter smaakt.
Voor de hoofdmoot wilde ik het eigenlijk hebben over dit interessante (en goed gestaafde) stuk met als stelling: ‘popcultuur is een oligopolie geworden‘. Adam Mastroianni heeft voor allerlei media – film, televisie, muziek, boeken, games – uitgezocht hoe de top geleidelijk steeds eenvormiger is geworden, en biedt ook een aantal verklaringen.
Mastroianni maakt hiermee de welbekende klacht over het vermeende gebrek aan originaliteit en het luie leunen op ‘bestaand IP’ van Hollywood concreet. Sam Raimi maakte ooit (het door Stephen King destijds bejubelde) EVIL DEAD, nu is hij deel van de Marvelmachine.
Niet elke sequel/spinoff/reboot is natuurlijk hetzelfde, of per definitie ongeïnspireerd. Het is me nog niet gelukt de motivatie (en de drie uur) te vinden voor het eindelijk kijken van THE BATMAN (making of; copaganda), maar door dit interview kreeg ik direct zin om BATMAN RETURNS weer eens te kijken, voor Pfeiffer’s Catwoman. Maar de algemene risicomijding is jammer, zowel bij het publiek als bij de studio’s. Sommige mensen voelen zich meer op hun gemak bij het bekende (vertrouwde, voorspelbare), wat ook een investering veiliger maakt. Bij een nieuwe van Noé, Cronenberg of Lanthimos heb je natuurlijk ook zekere verwachtingen, maar loop je toch meer de kans om (zowel in positieve als negatieve zin) verrast te worden.
Ik heb wel een aanmerking op het stuk van Mastroianni. Hij gooit de kwestie van diversiteit aan de top namelijk op één hoop met een tweede vraag, die hij eigenlijk alleen voor films becijfert: de ‘vermogensongelijkheid’. Hoeveel geld gaat er eigenlijk naar die meest populaire dingen? De tweede grafiek in het stuk is wat dat betreft wel enigszins zorgwekkend: die toont dat de afgelopen twee jaar de tien grootste films aan de box office voor het eerst sinds de jaren tachtig meer dan de helft van de (Amerikaanse bioscoop)-inkomsten binnen hengelden.
Aan de andere kant: dat zijn wel de coronajaren, waarin er ook veel minder films uitkwamen in de bioscoop. Er zal wellicht ook wel verschil zitten in de smaak van mensen die direct weer de bioscoop ingingen en de mensen die wat voorzichtiger waren. De trendlijn tot 2020 kroop wel iets omhoog, maar was veel minder eenduidig. Ook vraag ik me juist hier af of het niet reductief is om alleen naar Amerika te kijken: er zijn daarbuiten ook heel andere blockbusters, tenslotte.
Ik zou ook best benieuwd zijn naar de cijfers hierover voor televisie, al zijn die waarschijnlijk een stuk lastiger bij elkaar te harken, nu er zoveel manieren zijn om series te kijken. Anders dan bij films is daar ook een grote discrepantie tussen ogen en aandacht. Van sommige van de series in de toplijsten had ik nog nooit gehoord. Maar in de sub-top zit veel dat niet alleen gekeken wordt, maar ook hevig bediscussieerd, gememed, en herkeken: van piratenkomedie OUR FLAG MEANS DEATH tot fascinerende sciencefiction als SEVERANCE, via het bedachtzame en roerende postapocalyptische STATION ELEVEN*. En ik ben niet echt een gamer, maar volgens mij speelt daar iets soortgelijks: veel mensen mogen dan CALL OF DUTY spelen, maar houdt dat mensen bezig zoals iets als DISCO ELYSIUM?
Voordat we doorgaan dan even een tussengerecht. En Martin Scorsese is het met me eens dat het nooit een slecht idee is om je dan tot Powell en Pressburger te wenden: hij is kennelijk bezig met een documentaire over het duo, en het (optimistische! magische!) I KNOW WHERE I’M GOING was de eerste film vertoond via zijn nieuwe virtuele bioscoopzaal. Voor die film is het helaas nu te laat, maar er ligt nog veel moois in het verschiet. Of misschien heb je qua verfrissing meer aan een van de 19 beste actiefilms van de jaren tachtig. Het zegt vast iets over mij dat ik ze vrijwel allemaal heb gezien, en de helft zelfs meerdere keren. Comfort food, zullen we maar zeggen.
Op het kaasplankje ligt maar een blokje, maar wel een sterke: dit (helaas actuele) stuk over BLACK CHRISTMAS en abortus. En voor het toetje heb ik dan een allegaartje van alles dat nergens anders paste: iets over STAR WARS en iets over STAR TREK; iets over THE CURE en iets over THE SHINING en een video over SKY CAPTAIN AND THE WORLD OF TOMORROW. Wie nog écht honger heeft kan een vroege Poe-verfilming van Robert Eggers kijken. En om jullie met z’n allen het weekend in te jagen: snelle zombies!
*Ik kon dit verder nergens kwijt, maar nog snel een tip voor de lezers met kleine kinderen (of die zich zelf stiekem nog wel eens een klein kind voelen): HILDA op Netflix is echt heerlijk.
