In een wereld van prima kerels met de voornaam Robert (zie Pattinson, De Niro, Englund) is mijn persoonlijke favoriet de regisseur Robert Eggers. Zijn films staan bekend om de ongeëvenaarde aandacht die hij legt op geschiedkundig detail. THE NORTHMAN is geen uitzondering op deze regel en wordt nu al omschreven als de meest historisch accurate vikingfilm ooit gemaakt.
Goede Vikingfilms zijn sowieso al op één hand te tellen. De HOE TEM JE EEN DRAAK-reeks is hartstikke leuk, maar VALHALLA RISING van Nicolas Winding Refn komt als enige in de buurt van wat Eggers op het witte doek heeft weten te zetten. THE NORTHMAN is een verfilming van dezelfde mythes die de inspiratiebron vormden voor Shakespeares Hamlet, en draait om de jonge prins Amleth. De elfjarige knaap wordt door zijn vader koning Aurvandill (Ethan Hawke) klaargestoomd voor het leiderschap op het eiland Hrafnsey. Hofnar/priester Heimir (Willem Dafoe) leidt vader en zoon naar een ondergrondse grot waar een mannelijkheidsritueel plaatsvindt. De scène die volgt is precies wat kan worden verwacht van de regisseur van THE WITCH en THE LIGHTHOUSE. De drie mannen kruipen halfnaakt over de grond, huilend als wolven, enkel verlicht door een klein kampvuur. De schorre stem van Dafoe leidt het publiek uit de scène en in een hallucinatie van de Scandinavische eeuwigheid. De stamboom van zijn voorvaderen ontvouwt zich voor Amleth, en we zien een eindeloze boom gedecoreerd met de lijken van voorgaande koningen. Het visioen is gebaseerd op de Yggdrasil, de heilige boom uit de Noorse mythologie waar de wereld op zou rusten. Het ritueel is beestachtig, huiveringwekkend en wonderschoon, en Eggers heeft hier de toon al gezet.
Koning Aurvandill wordt door zijn sluwe broer Fjolnir (Claes Bang) verraden en vermoord, en Amleth moet toekijken hoe Fjolnir zijn moeder Guldrún (Nicole Kidman) en de troon steelt. De jongen vlucht in een sloep en zweert wraak te nemen en zijn moeder te redden. De film springt naar 22 jaar later, en we zien hoe Amleth van onschuldige jongeman is uitgegroeid tot een ruwere versie van Conan the Barbarian. Alexander Skarsgard speelt de volwassen Amleth als een woest dier, een kracht gedreven door niets anders dan bloeddorst en wraak. Hij heeft zich aangesloten bij een groep vikingen die door huidig Oost-Europa trekken en dorpen aanvallen. In deze scenes toont Eggers zijn brute eerlijkheid, want de vikingen waren niet bepaald aardige jongens. Compleet onschuldige mensen worden afgemaakt met veel gekraak van botten en spuitende aderen. We zien onze hoofdpersoon toekijken terwijl een schuur vol kinderen en ouderen in brand wordt gezet. Nadat de slaven worden afgevoerd struint Amleth door de half-heidense, half-christelijke kerk die nog nasmeult. Daar komt hij een ziener tegen, gespeeld door niemand minder dan Björk (in haar eerste filmrol sinds DANCER IN THE DARK). Zij vertelt hem dat het zijn lot is zijn oom te doden. Amleth besluit zich voor te doen als een slaaf en mee te reizen naar IJsland, waar zijn oom zich ophoudt met zijn ontvoerde moeder. Zo kan hij onopgemerkt tot het hol van de leeuw dringen.
Op het schip ontmoet hij de Slavische Olga of the Birch Forest, gespeeld door Anya Taylor-Joy. Voor haar geldt deze film als een soort aflossing. Vaak wordt THE WITCH gezien als haar debuut op het grote scherm, maar daadwerkelijk was dat de low-budget VIKING QUEST. Ik overdrijf niet als ik zeg dat het een van de slechtste films is die ik ooit heb gezien. Nu zijn we acht jaar later en wordt haar toch nog een fatsoenlijke Vikingfilm gegund. Haar personage is minder complex dan in THE WITCH, maar ook hier laat de rijzende ster zien dat er met haar niet te sollen valt. Olga wil maar al te graag af van haar slavendrijvers en spant samen met Amleth om Fjolnirs leven een hel te maken. “Your strength breaks men’s bones, I have the cunning to break their minds.”
En er wordt wat afgebroken! THE NORTHMAN is een lekker brute actiefilm en geweldig gefilmd. Van een imponeerde long take waarin heel wat arme stakkers gruwelijk worden gekeeld tot een naakte vechtpartij bovenop een actieve vulkaan. Zelden zie je een film die gewaardeerd kan worden door zowel geschiedenisnerds als het RTL7-publiek. Voor deze productie klom het budget omhoog naar ongeveer 90 miljoen, 5 keer zo hoog als het budget voor THE LIGHTHOUSE en 22 keer zo hoog als het geld beschikbaar voor THE WITCH. En Eggers weet elke cent te gebruiken. De landschappen zijn magnifiek gefotografeerd. Maar nog indrukwekkender zijn de hallucinaties: de Noorse mythologie komt tot leven als nooit tevoren, met bloed, bliksem en hels gekrijs. Liefhebbers van folk horror kunnen hun geluk niet op.
Ook is het acteerwerk van hoog niveau. Op een gegeven moment wordt Amleth vergeleken met een beer en een wolf, en dat is precies de aanwezigheid die Skarsgard overbrengt. Het ene moment beweegt hij als een reus, het andere als een sluw roofdier dat ieder moment op je kan afspringen en je keel doorbijt. Willem Dafoe beleeft overduidelijk plezier aan de rol van de perverse maar ook heilige nar en Claes Bang maakt van zijn antagonist een tragisch personage. Maar de echte verrassing is Nicole Kidman. Op eerste gezicht is het niet zo’n spannende rol, en toch levert zij misschien wel het beste optreden in een cast vol uitstekende acteurs.
Hoewel Eggers eigenlijk geen enkele stap fout zet met zijn nieuwste legende, valt THE NORTHMAN enigszins tegen in vergelijking met THE WITCH en THE LIGHTHOUSE. Zijn films uit 2015 en 2019 waren op zoveel verschillende manieren te interpreteren dat er nog steeds over wordt geschreven. THE NORTHMAN is daarentegen een vrij simpel verhaal. Het is misschien Eggers cinematogragisch meest ambitieuze, maar uiteindelijk draait de film om wraak en niet veel meer.
Toch is dat niet echt eerlijk. THE NORTHMAN is een arthousefilm met een groot budget, een kruising tussen ANDREI ROEBLEV, SKYRIM en JOHN WICK. Dat een studio vandaag de dag nog zoveel geld steekt in een film die zo doordrenkt is met bloed is het vieren waard. Dus ren naar de bioscoop en neem je oma mee, want we willen allemaal wel dat Eggers zijn remake van NOSFERATU kan maken, toch?
