Heiligschennis of niet? Dat is de vraag die in bijna ieder artikel over Gus Van Sant’s nieuwe versie van Alfred Hitchcock’s PSYCHO wordt gesteld. Waarom zou je een film overdoen die alom erkend wordt als een meesterwerk? Zou Hitchcock zich inderdaad in zijn graf omdraaien, zoals De Volkskrant suggereert? Persoonlijk denk ik van niet.
Volgens mij zou de Master of Suspense wel waardering kunnen opbrengen voor de bizarre grap van Van Sant. Want nooit eerder werd een film zo letterlijk gereconstrueerd als in het onderhavige geval. Niet alleen werd Hitchcock’s draaischema van zestig dagen nauwkeurig aangehouden, maar met de stopwatch in de hand werd er zelfs op gelet dat elke scène nagenoeg even lang duurt als in de oorspronkelijke film. Gekkenwerk natuurlijk, maar het kost weinig moeite om me een voorstelling te maken van de lol die Van Sant aan deze bizarre exercitie beleefd moet hebben. Per slot van rekening is dit de ultieme manier om min of meer in de huid van je idool te kruipen. Een geheel andere vraag is natuurlijk wie er op zo’n egotrip zit te wachten, maar zoals Entertainment Weekly al schreef toen de film werd aangekondigd: terrible idea; can’t wait to see it. En zo is het maar net. Ik moet bekennen dat zich bij de eerste beelden na de titelrol – een helicoptershot van Phoenix, Arizona, precies zoals Hitchcock het naar verluidt had willen doen maar technisch niet kon realiseren – een vreemde sensatie van me meester maakte. In Phoenix is de tijd vanzelfsprekend niet stil blijven staan en de stad heeft inmiddels, zoals zoveel Amerikaanse steden, een imposante skyline van beton, staal en glas. Ineens zag ik in een flits de hele film voor me: alle vertrouwde scènes letterlijk gekopieerd, maar nu gesitueerd tegen hedendaagse, moderne, strakke achtergronden. Het leek me eigenlijk wel wat. Groot was echter de teleurstelling toen deze verwachting direct na genoemd openingsshot volledig werd getorpedeerd. Vanaf het moment dat Marion Crane en Sam Loomis (Heche en Mortensen) hun entree maken in de hotelkamerscène is het gedaan met de eigentijdse look van PSYCHO. De garderobes en het hele voorkomen van Heche en Mortensen zijn hopeloos retro, hetgeen ook geldt voor alle andere personages die vervolgens hun opwachting maken. Het ergst is William H. Macy in de rol van detective Arbogast, die zijn degelijke vertolking volkomen ondermijnt met een bespottelijk ogende gleufhoed. Ook het uitgesproken beroerde camerawerk van Wong Kar-wai’s vaste cameraman Chris Doyle (fletse en soms zelf onscherpe beelden) lijkt eerder thuis te horen in de jaren ’70 dan in de jaren ’90. Zoals gezegd: aanvankelijk leek het me nog wel wat, maar na verloop van tijd kwam de verveling. En daarna de ergernis. Het is geen toeval dat in de enige scène, die door Van Sant echt veranderd is, Norman Bates (Vaughn) de hand aan zichzelf slaat terwijl hij door een gaatje in de muur Marion Crane bespiedt. Deze PSYCHO is een oefening in masturbatie. En masturberen doe je bij voorkeur in je eentje, zonder publiek. N.B. Niet op de aftiteling bij Hitchcock, wel bij Van Sant: een bedankje aan collega John Woo ‘voor het uitlenen van zijn keukenmes.’ *1/2 Copyright Jan Doense. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Origineel gepubliceerd in Schokkend Nieuws #39, p7.
