In UNDER THE SHADOW zitten we in een door bommen en raketten geteisterd Teheran. Voor een moeder en haar angstige dochter is dat maar het begin van de ellende.
In hoeverre kan horror concurreren met de echte gruwelen van een oorlog? Kwaadaardige krachten en bovennatuurlijke monsters doen ons natuurlijk huiveren, ze verbleken echter als wij ze vergelijking met de wandaden die mensen elkaar aan kunnen doen. Neem de lange en bloedige oorlog tussen Iran en Irak. Zelfmoordeskaders werden massaal door het Iraanse leger ingezet. De door de VS gesteunde Irakezen schroomden daarentegen niet om chemische wapens te gebruiken: venijnig wapentuig zoals mosterdgas dat je longen doet branden of sarin dat je zenuwstelstel aantast zodat je spieren verlammen en je langzaam stikt.
UNDER THE SHADOW speelt zich af tijdens dat conflict en is verbazend mild in het tonen van krijgsgeweld. Het blijft vooral bij de suggestie dat een plotselinge dood constant boven je hoofd hangt. Shideh (Narges Rashidi) woont met haar man en dochter Dorsa in een flat in de Iraanse hoofdstad. Het vijandige Irak is bezig om zijn bombardementen op de stad uit te breiden met raketaanvallen en bij elk luchtalarm vluchten de bewoners de schuilkelder in.
Als haar man wordt opgeroepen om te vechten aan het front, blijft Shideh alleen achter met Dorsa. Het ontvankelijke meisje hoort van een buurjongetje enge verhalen over djins; kwade geesten die verschijnen als er onrust is. Zij zouden in de raketten zitten die op de stad worden afgevuurd. De bezorgde Shideh krijgt de fabeltjes niet uit Dorsa’s hoofd. Ondertussen vluchten haar buren de stad uit en blijft zij als enige in de flat achter met haar dochter.
UNDER THE SHADOW steekt een herkenbaar spookverhaal in een nieuw jasje, maar die nieuwigheid kan de film maar tot bepaalde hoogte dragen. Actrice Narges Rashidi overtuigt en haar personage heeft interessante kanten. Shideh protesteerde als linkse studente tegen het regime en wordt daar nog steeds voor gestraft. Uit wat scènes blijkt dat zij ook is verwesterd. Eenmaal thuis rukt zij haar hoofddoekje af en aerobict ze fanatiek mee met Jane Fonda op de video. Een doodzonde in het door Khomeini geregeerde Iran. Als vrouw wordt zij beperkt door strenge wetten die tijdens de oorlog nog eens zijn verscherpt. In een krachtig segment wordt Shideh, nadat zij uit huis is gevlucht zonder hoofddoek, nog eens op haar vingers getikt door een gelovige man: ‘De martelaren van de islamitische revolutie zijn niet gestorven voor dat soort heidens gedrag!’
Al deze goede uitgangspunten leveren helaas geen film op die je de stuipen op het lijf jaagt. Het zichtbare lage budget helpt niet mee, ook al kunnen inventieve regisseurs onder die beperkingen uitkomen. UNDER THE SHADOW speelt zich grotendeels af in een grijzige flat en in het appartement van Shideh. Een ruimte die meer lijkt op een set van een jaren 80 sitcom inclusief een bakbeest van een TV en videorecorder. Een Iraakse raket die door het dak steekt is lachwekkend als rekwisiet en de spaarzame gebruikte special effects zijn te kunstmatig. Zo is een in hijab gehulde djinn voer voor amateurpsychologen om Shidehs dieperliggende angsten te verklaren, maar het CGI spat er van af.
Uiteindelijk draait de film om ongezien en sluimerend gevaar. Net als de raketten die op elk moment toe kunnen slaan, zijn de geesten ook altijd aanwezig om terreur te zaaien. Shideh heeft daarbij ook een ambigue positie als vrouw in het door oorlog gedomineerde Iran. De westerse decadentie waar zij naar verlangt kan ook op elke moment uit de fles komen en moet daarom worden beteugeld. In dat opzicht is zij een interne vijand van het strenge systeem en tegelijk het slachtoffer van geheimzinnige krachten die haar gezin plagen.
Het is jammer dat dit soort interessante thema’s teniet worden gedaan door een film die op visueel en stilistisch vlak niet imponeert en rauwe spanning mist. Vergelijk het met het superieure THE WAILING, waarin een gezin ook getroffen wordt door onverklaarbare angsten en geleidelijk de realiteit in twijfel wordt getrokken. Die film wist deze thema’s te verbinden aan een zenuwslopend tempo en een stijl die vanaf het begin beklemde. UNDER THE SHADOW heeft zijn momenten, maar haalt niet het volledige angstpotentieel uit het oosterse spookverhaal of de gruwelen van de oorlog die de film als zijn veelbelovende uitgangspunt heeft.
