[Gezamenlijke recensie van VIGILANTE en MANIAC COP]
William Lustig verdient tegenwoordig zijn geld als head honcho van Blue Underground, dat het type genrefilm uitbrengt waar hij in de jaren zeventig als aspirerend filmmaker verzot op was, zoals Italiaanse misdaadfilms en spaghettiwesterns. Niet toevallig zijn dat ook de inspiratiebronnen voor VIGILANTE (1983). Met zijn Italiaanse voorbeelden heeft Lustigs tweede speelfilm de combinatie gemeen van technisch meesterschap en een neiging op alle fronten over de schreef te gaan. Het uitgangspunt ontleent hij dan weer aan DEATH WISH (waar Lustig overigens als leerling-editor aan meewerkte): brave huisvader Eddie Marino (Forster) verandert in een engel der wrake nadat zijn zoontje door een straatbende is vermoord. Een wraakfilm valt of staat bij de morele steun die het hoofdpersonage van het publiek krijgt voor zijn vuile werk. Lustig begrijpt dat. Zijn hoofdpersonage gaat dan ook eerst flink door de mangel voordat hij de gelegenheid krijgt zijn gram te halen. Lustig schaamt zich niet voor manipulatie. Nergens voor eigenlijk. Bij de smerigste scène uit de film raakt de regisseur pas goed op dreef op het audiocommentaar.
Wild uitgedoste bendeleden dringen het huis van Eddie Marino binnen. Zijn vrouw wordt bruut mishandeld, terwijl de schattige dreumes naar boven rent en zich verstopt achter het douchegordijn, zijn silhouet duidelijk zichtbaar. Een van de schoften gaat er met een dubbelloopsgeweer achteraan. Op z’n dooie gemak. ‘Milking it’, noemt Lustig dat.
‘Het publiek verwacht nooit dat je dit gaat doen, en misschien hadden we het ook beter niet kunnen doen, maar we deden het toch!’ giert Lustig van het lachen. Hij verwijst naar het moment waarop het bendelid de badkamer betreedt, het joch ziet zitten, glimlacht, langzaam de loop op de juiste hoogte brengt en de trekker overhaalt. Cut to: de achtertuin waar de moeder nog net ziet hoe de hersenen van haar kind door het badkamerraampje naar buiten vliegen. In licht vertraagde beelden.
Maar Lustig is nog niet klaar met Eddie Marino. Nadat de rechter de bendeleider met een tik op de vinger naar huis stuurt, slaan bij de rouwende vader de stoppen door. Hij vliegt de rechter aan en wordt prompt de bak in geslingerd. Daar wordt hij onder de douche bijna verkracht door een grote neger en een bebaarde Hell’s Angel. Tot overmaat van ramp neemt zijn vrouw ook nog eens de benen. Kortom, de arme man wordt zoveel onrecht aangedaan dat zelfs de meest hardnekkige pacifist joelt en klapt wanneer Marino het schorem uiteindelijk neerknalt, opblaast of van een steiger naar beneden dondert. Met hulp van een übercoole Fred Williamson.
Na het groezelige, op 16mm geschoten MANIAC wilde Lustig bewijzen ook een glossy film te kunnen maken. Dat resulteerde bij VIGILANTE in mooi geschoten plaatjes, in breed CinemaScope nog wel. Het verschaft de film een elegant en chique aanzien dat contrasteert met Lustigs straatvechtersmentaliteit als regisseur en de authentieke New Yorkse locaties die een sfeervol decor van stedelijk verval vormen. ‘Je ziet dat deze film niet in LA is gedraaid’, zegt Lustig op het audiocommentaar. ‘Deze locaties vind je alleen in de five burroughs of New York.’
Een paar jaar later zien we Lustig terug in New York voor zijn derde film, een slasher naar een scenario van Larry Cohen. Dat scenario was er overigens nog niet toen de jaarlijkse St. Patrick’s Day Parade werd gehouden, waar de politie in groten getale in meeloopt. Een buitenkansje voor de makers van een film die MANIAC COP moet gaan heten. Niet gehinderd door een gebrek aan vergunningen ging Lustig met Bruce Campbell en Sam Raimi de straat op om een paar scènes te draaien, die later hun plaats in de film zouden krijgen.
Die guerrilla-aanpak is helaas niet tekenend voor MAÂNIAC COP, dat de rauwe energie en brutaliteit van VIGILANTE ontbeert (die naar mijn smaak wel ruimschoots aanwezig zijn in Lustigs volgende films, de actiefilm HIT LIST en MANIAC COP 2).
De film ziet er ook lang niet zo goed uit als VIGILANTE, waarvoor Lustig naar eigen zeggen overcompensatie zocht door bij elk shot op zoek te gaan naar het mooist mogelijke plaatje. Bij MANIAC COP gaf efficiency de doorslag: ‘Als je niet meer filmt dan nodig is, word je bij de montage ook niet verleid je film langer te maken dan nodig is. Zo blijft het gegarandeerd a tight little B-movie.’ Een adequate omschrijving van MANIAC COP, als je ’t mij vraagt.
De extra’s op MANIAC COP bevatten een aardig audiocommentaar waarop naast Lustig ook Campbell, Cohen en componist Jay Chattaway te horen zijn. Het commentaar is hetzelfde dat eerder op de laser disc verscheen. Verder bevat de schijf vijf minuten aan extra scènes die Lustig anderhalf jaar later voor de Japanse televisie draaide. Tezamen vormen ze een oninteressant subplotje waaruit blijkt dat Maniac Cop Matt Cordell het vooral op de burgemeester heeft voorzien. De acteur die in drie films gestalte gaf aan Cordell, Robert Z’Dar, staat centraal in een kort interview. Helaas gaat het vraaggesprek niet in op Cordells merkwaardige tronie, toch de voornaamste reden waarom hij nu al meer dan twintig jaar zijn brood verdient als heavy in tientallen B-films. Daarvóór was hij naar verluidt een echte politieman, maar dat wordt bevestigd noch ontkracht door het interview. Liever koketteert Z’dar met zijn kennis van filmcitaten en doet hij kond van het feit dat hij net twee nieuwe heupen heeft gekregen.
Dan toch liever het bonusmenu van VIGILANTE, hoewel de techniek ons daar een beetje in de steek laat. Het genietbare audiocommentaar, waar verder ook Forster, Fred Williamson en Frank Pesce op te horen zijn, is op momenten slecht verstaanbaar doordat het geluidsspoor van de film te hard doorklinkt. Verder bevat deze dvd een verzameling heerlijk opruiende trailers: ‘You live in a country where 12 women are raped every minute … You are at the mercy of the animals that inhabit the city.’ Je zou bijna terugverlangen naar de jaren tachtig.
Extra’s **1/2 Copyright Roel Haanen. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Origineel gepubliceerd in SN#73.
