Of THE IMPOSTER een Schokkend Nieuws-titel is, is de vraag. Maar fantastisch, bijna niet te geloven en spannend is deze documentaire wel. Eigenlijk is niets wat het lijkt in deze film.
THE IMPOSTER is een documentaire die zich af en toe voordoet als film noir en de spanningsopbouw kent van een suspensethriller. Naast re-enactments met acteurs komen ook de mensen aan het woord die de hoofdrol speelden in dit ongelooflijke, waargebeurde verhaal dat THE TALENTED MR. RIPLEY volkomen doet verbleken.
Het begon allemaal op 13 juni 1994 in San Antonio, in de zuidelijke Verenigde Staten. Dat is de dag waarop Nicholas Barclay voor het laatst gezien werd: een blonde jongen van dertien, de jongste telg uit een arme familie van Texaanse white trash. Drieëneenhalf jaar later, niemand rekent er nog op, krijgt het gezin een telefoontje. Nicholas is teruggevonden… in Spanje.
Regisseur Bart Layton interviewde Carey Gibson, de oudere zus van Nicholas, die onmiddellijk het vliegtuig nam naar Spanje. Daar gebeurt iets krankzinnigs: ze treft op het politiebureau een jongen aan die zichtbaar ouder is dan Nicholas, bruin haar en bruine ogen heeft en met een enorm Frans accent spreekt – maar accepteert hem als haar verloren broer.
Ook Frédéric Bourdin, THE IMPOSTER op wie zij is gestuit, komt uitgebreid aan het woord. Hij beschrijft in detail hoe hij de Spaanse politie, het Amerikaanse ambassadepersoneel en de FBI om de tuin leidde. Maar hij is duidelijk nog steeds verbaasd over het feit dat zélfs de moeder van Nicholas voor zijn impersonatie viel. Zijn verhaal – Nicholas zou in handen zijn gevallen van een kinderprostitutienetwerk van Amerikaanse militairen totdat hij er in Spanje in slaagde te ontsnappen – is bizar. Zijn gedrag – hij verbergt zich voortdurend onder capuchons en achter zonnebrillen – nog vreemder.
Layton wisselt de interviews af met nagespeelde en sfeervol gefilmde scènes, en dat biedt hem de mogelijkheid de spanning op te bouwen. Langzaam maar zeker pelt hij iedere laag van misleiding af. Maar, anders dan de meeste True Crime-films op dinsdagavondtelevisie: de uitkomst staat niet geheel vast. Layton onderzoekt in zijn interviews de verhalen en motieven van Bourdin, de familie Layton en privédetective Charlie Parker – en laat ons meespeuren.
Hoe is zoiets mogelijk? Kan het verdriet om de verdwijning van een kind iemand zó verblinden? Kan manipulatie zó krachtig zijn? Bourdin, inmiddels weer op vrije voeten, is een fascinerende, hypnotiserende man. Hij claimt in zijn leven meer dan vijfhonderd verschillende identiteiten te hebben aangenomen, bijna altijd van veel jongere kinderen. Hij glimlacht voortdurend tijdens het interview. Hij weet zelfs compassie te wekken voor de jongen die zijn hele leven lang in de huid van een ander probeerde te kruipen op zoek naar de liefde die hij thuis niet kreeg.
Heeft Bourdin de kijker nu ook al om zijn vinger gewonden? Wanneer we hem – op beeldmateriaal uit 1998 – een Michael Jackson-dansje zien maken in de gevangenis, kijken we even recht in een serieus gestoorde ziel. En dan: is de bewering die hij in de verrassende laatste twist van THE IMPOSTER doet waar, of is het zijn zoveelste leugen?
THE IMPOSTER was tijdens het IDFA-documentairefestival te zien en gaat deze week in tien bioscopen uit. Werkelijkheid en fictie waren zelden zo griezelig verwarrend. Een must see – geloof me maar.
Di: Imagine. Copyright Barend de Voogd. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Online gepubliceerd op 1 maart 2013
