Het lijkt erop dat de Amerikaanse verfilming van de beroemde Japanse legende over de 47 samoerai zonder meester in zijn eigen zwaard is gelopen.
De culturele kruisbestuiving tussen Azië en het westen; het is een oud verhaal. John Ford inspireerde Akira Kurosawa, die op zijn beurt Italiaanse westerns en George Lucas beïnvloedde. Quentin Tarantino ging in KILL BILL een stapje verder: hij putte niet alleen uit de verhalen, maar probeerde ook de stijl van de Chinese martial arts-films en het Japanse LADY SNOWBLOOD te imiteren. Waartoe het geflirt met Aziatische genrecinema kan leiden, zagen we verleden jaar in THE MAN WITH THE IRON FISTS. Nog net voor het einde van dit jaar zien we het probleem zich herhalen in 47 RONIN.
De achttiende-eeuwse geschiedenis van de 47 ronin is een van de grote nationale legendes van Japan. Het graf van de krijgers staat op de Sengaku-ji-begraafplaats in Tokyo en er wordt naar het schijnt nog ieder jaar een herdenking gehouden. Het verhaal draait om Bushido, de erecode van de samoerai en de kamikaze. Gehoorzaamheid en trouw aan je meester, zelfs als dat betekent dat je daarvoor je leven moet offeren.
Het verhaal werd talloze malen verfilmd. In deze westerse versie beleven we hoe Lord Kira (Tadanobu Asano) zijn tegenstander Lord Asano vernedert en dwingt tot seppuku. Een ramp, niet in het minst voor de 47 samoerai van Asano. Zij verliezen van de ene op de andere dag hun titel (en worden dus voortaan ronin genoemd), hun privileges en hun wapens. Aanvoerder Ôishi (Hiroyuki Sanada) wil eerherstel. Met de hulp van de blanke halfbloed Kai (Keanu Reeves) verwerft hij nieuwe wapens en bereidt de aanval voor. De ronin weten op voorhand dat de shogun hen zwaar zal straffen voor de wraakpleging, maar de plicht jegens hun gestorven meester weegt zwaarder.
47 RONIN werd voor 170 miljoen dollar geproduceerd door Universal en vier bedrijven met postadressen in de VS, Groot-Brittannië en Hongarije. De film werd opgenomen in Budapest, Londen en Schotland en de regie was in handen van debuterend regisseur Carl Rinsch. Publiekstrekker is de in Libanon geboren Keanu Reeves. Het verhaal en de rest van de cast zijn echter zo Japans als maar zijn kan. En dat roept dan toch de vraag op: waarom? Waarom een Amerikaanse film, wanneer we zoveel betere Japanse films hebben in dit genre? Nog niet eens zo lang geleden: Miike Takashi’s 13 ASSASSINS.
Misschien dat Reeves en Rinsch uit liefde handelden, maar de eerste scènes van 47 RONIN roepen helaas meteen herinneringen op aan SHOGUN ASSASSIN. De lange voice-overs met uitvoerige uitleg; de moeizaam Engelssprekende acteurs, de tijdsprongen… SHOGUN ASSASSIN – een bij elkaar gejatte film met materiaal uit de LONE WOLF AND CUB-reeks – is één van de vroege voorbeelden van de respectloze Amerikaanse omgang met de Japanse filmcultuur. De jacht op een cgi-monster met oranje haar en zes ogen aan het begin van 47 RONIN belooft wat dat betreft niet veel goeds.
Drie onfortuinlijke scenariotoevoegingen verzwakken het verhaal over de eerwraak. De romantische subplot rond de lieftallige Mika (Shibasaki), die uiteraard over een jaar gedwongen zal zijn te trouwen met de kwade Kira, is er een van. De tweede is de afwezigheid van bloed. Het is tamelijk verbijsterend dat een verhaal over Bushido en seppuku zo weinig rood kleurt. In plaats daarvan krijgen we fantasy. Aan het hof van Kira zetelt een heks die soms de gedaante aanneemt van een vos. Pas in de finale laat ze werkelijk iets van haar toverkunsten zien. Tot die tijd is zij van de vele griezelige en aantrekkelijke heksen die zich in de loop van de Japanse filmgeschiedenis achter een troon verscholen, verreweg de meest lachwekkende. Actrice Rinko Kikuchi was ook al geen meerwaarde in PACIFIC RIM.
Voor de rest is het wél de Japanse cast die 47 RONIN nog enigszins redt. Hiroyuki Sanada, Min Tanaka en vooral Tadanobu Asano (ICHI THE KILLER, MONGOL) zijn filmsterren die we gelukkig steeds vaker in internationale producties zien. Zij geven de zwijgende samoerai de diepte, trots en tragiek die Reeves moet missen. Hij schittert sowieso een groot deel van de film door afwezigheid. Gelukkig verzekert het enorme budget de film wel van mooie decors en weten Rinsch en cameraman John Mathieson (GLADIATOR, X-MEN: FIRST CLASS) er nog een tamelijk onderhoudende tweede helft uit te slepen. De scène in de grot in het Tengu-bos en de opmaat tot de finale zijn best spannend.
Maar… tijdens de grote finale voert Reeves een gevecht dat op geen enkele manier relevant is voor de centrale plot. De geruchten zijn dat Rinsch die laatste akte filmde zónder Reeves, waarop Universal ingreep en reshoots commandeerde. De productie van 47 RONIN liep drie jaar uit op schema, men verloor volledig de controle over de kosten en Rinsch werd naar verluidt zelf buiten de montageruimte gehouden. Volgens verschillende bronnen had Universal de regisseur al veel eerder willen ontslaan.
De boxoffice in Japan, twee weken geleden: 1,3 miljoen dollar. Een fiasco. De meeste Amerikaanse recensies maken gehakt van 47 RONIN. Ik vond de tweede helft nog best aardig en de film veel minder irritant dan THE MAN WITH THE IRON FISTS. Desalniettemin: het ziet ernaar uit dat Rinsch een tijdlang eerloos en zonder meester zal moeten ronddolen.
Distributie: Universal. Release NL: 26 december 2013, BE: 2 april 2014. Copyright: Barend de Voogd. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Online gepubliceerd op 25 december 2013.
