NEDERHORROR HERONTDEKT | We hebben weer een vergeten Nederhorrorfilmpje voor je herontdekt! WITTE BONEN IN TOMATENSAUS is een jeugdzonde van Emiel de Jong en Lars Damoiseaux (YUMMY), naar een concept van niemand minder dan… Dick Maas!
Het is al meer dan een jaar geleden dat de laatste aflevering verscheen van deze onregelmatige rubriek, waarin we ‘verloren’ Nederlandse en Belgische horror- sciencefiction- en fantasyfilms aan de vergetelheid ontrukken. Eerder zetten we de Super-8-filmpjes BLOED (1979) en MANIAK 2 (1983) en FILMFREAK (2007) al on line met een interview waarin we terugkijken met de makers. Blijf ons tips sturen!
WITTE BONEN IN TOMATENSAUS werd in 1996 gemaakt in het kader van de eerste workshop ‘Fantastic Brussels’ van het Brussels International Fantastic Film Festival. Dick Maas was te gast op het festival. Emiel de Jong, tegenwoordig woonachtig in Geldrop, studeerde in die tijd regie aan het RITCS in Brussel. Lars Damoiseaux studeerde aan het Sint-Lukas. Emiel: ‘Toen ik dat artikel over YUMMY las in Schokkend Nieuws #141, moest ik weer aan Lars denken. Het is ondertussen alweer een kwart eeuw geleden. Het BIFFF had Maas uitgenodigd en bedacht: laat die man een paar studenten van onze filmscholen begeleiden in het maken van korte filmpjes in de stijl van Dick Maas. Dick Maas, daar waren we allemaal heel blij mee! Hij bemoeide zich echt met het maakproces van de films. Niet als een of andere arrogante filmmaker van een afstandje, maar meer zo van: ik zou het zus en zo aanpakken. Dus dat was echt pure hulp.’
Bekijk hier het resultaat:
Er werden, zo herinnert Emiel zich nog, in totaal vier filmpjes gemaakt. ‘Bart Vermeer, de jongen die de hoofdrol speelde in mijn korte film FILMFREAK (2007), maakte er ook een. Verder een zekere Stefan Sanders van het RITCS en dan nog iemand van het Sint-Lukas. Het werd een gigantische puinhoop. Dat had niks met het BIFFF te maken of met Dick Maas, maar alles met de organisatie op de filmscholen en dan met name op het RITCS. Maas, en dat vonden wij stiekem wel fijn, is op een gegeven moment ontzettend kwaad geworden: “Waar is er hier iemand, een leraar, die deze studenten begeleidt? Waar ís die?” En die was er dus inderdaad helemaal niet. Ze waren op het RITCS helemaal niet zo bezig met de praktijk. In die tijd was beeld met synchroon geluid natuurlijk ook nog heel duur. Dat kun je je nu niet meer voorstellen. Bij ons bleef het allemaal theoretisch. Lange stukken schrijven over film, weinig oefenen.’
Emiel en zijn medestudenten grepen dus de kans aan om wat praktijkervaring op te doen. Sony Belgium sponsorde de jonge filmmakers door ze splinternieuwe Betacam videocamera’s ter beschikking te stellen. Het project ging van start met een fax uit Amsterdam. ‘Die had je toen nog,’ lacht Emiel. ‘Dick Maas had een opzet geschreven rond het thema Fantastic Brussels. De stad wordt opgeschrikt door een reeks verdwijningen. We zien bij een voedselstalletje een verdachte man. Hij begint een vrouw te achtervolgen. Dan denk je natuurlijk: dat is de seriemoordenaar, maar dan blijkt hij ergens naartoe te worden gelokt. Dat concept kwam dus van Dick Maas.’ De studenten schreven op basis van dat uitgangspunt hun scenario’s en werden uitgenodigd om daarover in Amsterdam te komen praten. ‘In dat huis waarin hij waarschijnlijk nog steeds woont. Wij met de lift naar boven. Dat vond ik al ultragrappig, natuurlijk! In de lift van Dick Maas.’
We hebben Maas ook even om zijn reactie gevraagd. ‘Haha, grappig,’ schrijft hij. ‘Ik kan me er niet veel meer van herinneren. Ik weet nog wel dat ik een synopsis had geschreven en het eigenlijk de bedoeling was dat iedereen daar zijn films op zou baseren. Maar toen ze na een tijdje terugkwamen met de scripts, kon ik maar weinig herkennen van mijn opzetje. Dat vond ik toen wel vreemd. Ik vond al die makers best eigenwijs. Sommige filmpjes hadden helemaal niets meer met mijn idee te maken. Maar dat was ook wel weer leuk, dat ze zich weinig van zo’n regisseur uit Nederland aantrokken en gewoon maakten wat ze wilden maken.’
‘We hebben er elk onze eigen draai aan gegeven,’ bevestigt Emiel. ‘Bart was heel erg op de stille film geënt. Ik wilde het zo hilarisch en goor maken als maar kon. Het absurde sprak me aan: iemand leest een boek over seriemoordenaars en wordt gewoon enthousiast. Hij gaat er voor! Kom op, denkt hij, dat gaan we nou eens in de praktijk proberen te brengen! Lachen, man! Wouter voelde dat perfect aan. De ideale mix van hilarische uitbundigheid en sinistere uitstraling.’ Hoofdrolspeler Wouter van Lierde zou later regelmatig op de Vlaamse televisie te zien zijn in onder andere FLIKKEN en STILLE WATERS. Emiel staat erop na al die jaren nog wel even recht te doen aan de acteurs: ‘Omdat de geluidsopnamen onbruikbaar bleken zijn de stemmen inderhaast en provisorisch nagesynchroniseerd en niet door de acteurs zelf. Dat was niet meer te organiseren, iets waarvoor ik me tegenover hen toen flink schaamde.’
Het frietkot dat in WITTE BONEN IN TOMATENSAUS zo’n belangrijke rol speelt bestaat nog steeds. ‘Dat heet nu Fritland. Je kunt daar een mitraillette bestellen, ken je dat? Dat is een stokbrood met daarop friet en een hamburger. Als je dat gegeten hebt hoef je de hele avond niks meer! Zo kwam ik op het idee van een broodje witte bonen in tomatensaus. Dat is ook zo’n onmogelijke combinatie.’
De opnames in Brussel namen twee dagen in beslag. Lars Damoiseaux, deze week in het nieuws vanwege zijn eerste langspeelzombiefilm YUMMY, was Director of Photography. Emiel: ‘Hij was al veel verder dan ik. Ik stond nog volledig in de Super8-modus. De boekjes die ik uit de openbare bibliotheek haalde over film maken: een kamer heeft vier hoeken, dus we knallen in elke hoek zo’n 1000 watt – dan staat er tenminste iets op die heel laaggevoelige Super8. Lars was al een stuk verder. Hoe gebruiken we het licht? Dus niet alleen om een mooi plaatje te maken, maar ook om de film iets mee te geven qua sfeer en betekenis.’
‘Bij de opnamen was het wel een beetje rommelig allemaal,’ herinnert Maas zich. ‘Ik ging van de ene set naar de andere, maar dat was best gezellig. In ieder geval leuk dat Emiel er nog goeie herinneringen aan heeft, en dat ik blijkbaar ook een zinnige bijdrage heb geleverd.’ Emiel is er nog steeds vol lof over: ‘Heel praktisch advies over bepaalde shots en ook daarna, in de montage. Daar heb ik toen heel veel aan gehad. Ik was en ben een ontzettende fan van Aki Kaurismäki. Hij maakt van die hele lange schots en laat mensen ook helemaal het beeld in- of uitlopen. Ik probeerde zijn absurdistische stijl een beetje te imiteren, maar zeker bij een spannende achtervolging werkt dat natuurlijk helemaal niet. Maas zei: “Je hoeft iemand niet helemaal het beeld uit te laten gaan. Als je het zus-en-zo doet loopt het gewoon veel lekkerder.” Dat was geweldig – en dat was natuurlijk ook wat we nodig hadden als filmstudentjes.’
Voor zover wij weten is WITTE BONEN IN TOMATENSAUS slechts eenmaal vertoond, op het BIFFF 1996. Nu staat de film dus eindelijk online. Emiel: ‘Ik weet nog dat ik achterin stond en die zaal ging helemaal plat van het lachen. Dat was geweldig. Maar ja, het is natuurlijk geen CITIZEN KANE. Wouter ben ik jaren later nog eens tegengekomen, toen hij in Plaza Futura in Eindhoven op de planken stond. Wij hebben bij de herinnering nog flink gelachen samen.’
‘Ik ben ook benieuwd naar de andere filmpjes’, schrijft Dick Maas. Wij ook! Heb je zelf ook meegedaan of heb je nog een andere bijna vergeten, zelfgemaakte film – horror, sciencefiction of fantasy – die je met ons en onze lezers wilt delen? Stuur een mail met daarin je telefoonnummer én de film zelf naar info@schokkendnieuws.nl.
