Op 9 mei jl. kreeg Hanna van Niekerk een bedrag van €17.500 toegewezen door het Nederlands Filmfonds. Dat geld is bedoeld voor de afronding van het script van haar sciencefictionfilm ANTHILL. Daar wil Schokkend Nieuws natuurlijk meer van weten.
Het bericht over de toegekende subsidie kun je nalezen op de website van het Filmfonds. Hanna van Niekerk is ook verbaasd. Of beter gezegd: aangenaam verrast. ‘Ik had nooit verwacht dat een film als ANTHILL subsidie zou krijgen binnen het Nederlandse filmlandschap. Er is een zekere angst vanwege het budget, terwijl er natuurlijk ook kleinere en intiemere sciencefiction bestaat. Films waarin de sciencefictionelementen zijn bedoeld om de innerlijke worstelingen van de personages naar buiten te laten komen, die films spreken mij het meeste aan. Sciencefiction kan ook intiem. Het kan ook als arthouse, zeg maar.’
Heeft ze HIGH LIFE van Clair Denis gezien? ‘Ja, fantastisch.’
Hanna van Niekerk (La Paz, 1991) debuteerde in 2017 met IF THE SUN EXPLODES, een road movie over een jong stelletje, gespeeld door Wies Fest en Egbert-Jan Weber. Tijdens een trektocht door Litouwen ontdekken ze niet voor elkaar bestemd te zijn. Van Niekerk kon de film maken dankzij de Wildcard die het Filmfonds haar gaf naar aanleiding van EN ZE LEEFDEN NOG LANG…, de film waarmee ze in 2014 afstudeerde aan de HKU in Utrecht. Een onafhankelijke distributeur die zich toelegt op het verspreiden van ‘artistieke en dwarse films van cinematografisch hoge kwaliteit’ zag de potentie en gaf IF THE SUN EXPLODES een Nederlandse bioscooprelease.
In de zomer van 2016 deed Van Niekerk in Venetië een tiendaagse workshop van de Biënnale en het filmfestival. Ze kreeg er les van filmdocenten uit de hele wereld. ‘Die tien dagen zijn een betere leerschool geweest dan vier jaar kunstacademie,’ vertelt ze. En met collega-SF-fan en Oscar-winnaar (KARAKTER) Mike van Diem als coach begon ze aan het scenario van het dystopische ANTHILL.
Van Niekerk: ‘De wereld is overbevolkt geraakt. Landen worden gedwongen om te bezuinigen, het kan gewoon niet langer. Voorzieningen zijn op, de vooruitgang is ingestort, er bestaat geen internet meer. Toch wil men de luxe westerse leefstijl voortzetten. Er wordt een oplossing bedacht: ieder land moet van een bepaald percentage inwoners af. Dat wordt door loting bepaald. De mensen die worden uitgeloot, moeten voor een commissie verschijnen. Ze krijgen vijftien minuten om hun nut te bepleiten, waarom ze er nog toe doen. De film volgt een groep personages die zo’n brief op de mat krijgen.’
Wat boeit je in sciencefiction?
‘Ik vind het geweldig om me in een andere wereld te begeven. De eerste sciencefictionfilm die ik zag was ALIEN, toen ik nog veel te jong was. Die film ben ik nooit vergeten. Ik was overweldigd door de spanning, de fantasie, het wezen. Ik heb me verdiept in wat er allemaal achter de schermen van ALIEN is gebeurd. Dat heeft me geïnspireerd voor ANTHILL. De invloed die H.R. Giger op de look van de film heeft gehad, bijvoorbeeld. Ook de samenwerking in een vroeg stadium tussen de verschillende productiedepartementen. En de slimme wijze waarop Ridley Scott al die invloeden gebruikte om die wereld te creëren.’
Sciencefiction gaat over werelden die niet bestaan, het prikkelt de verbeelding. Dat geldt ook voor fantasy en horror. Waarom vind je sciencefiction leuker?
‘Het zijn dromen over het heelal, andere planeten, andere wezens. Fantasy en horror kunnen ook heel realistisch zijn, althans in mijn beleving. Sciencefiction begeeft zich in werelden waarvan ik niet denk dat ik daar ooit ga komen. Het is ook een uitvergroting van wat ik zelf dagelijks voel. Er zijn momenten – dit zal best wel zweverig klinken – waarop ik naar de maan kijk en denk: dit is toch al één grote sciencefictionfilm? We zitten allemaal in ons eigen wereldje en we leven allemaal ons leventje. Maar als je om je heen kijkt, zie je: we leven op een wonderlijke planeet, dat is best wel gestoord. Die paniek en die fascinatie zitten ook in een sciencefictionfilm.’
Hoe ver ben je nu met ANTHILL?
‘Ik ben bijna klaar met het scenario; het moet in oktober af zijn. Ik zit nu in een heel leuke fase. Ik betrek mijn director of photography Jean Counet en mijn art-director Roland Mylanus erbij. Ik heb ook een heel goede illustrator gevonden, Thomas Rohlfs. Met die drie ben ik opnieuw naar het scenario aan het kijken. Het idee is om het gezamenlijk te doen, zodat we elkaar kunnen inspireren. Schrijven is eenzaam werk, dus deze fase vind ik geweldig.’
Wanneer begin je met de opnames?
‘We zitten nu in de scenariofase. De volgende fase wordt projectontwikkeling. Daar moet ik opnieuw een aanvraag voor indienen. Na de projektontwikkeling volgt de realisatie, dus het draaien.’
De film speelt zich in Nederland af?
‘De film speelt in Nederland, de personages spreken ook Nederlands. Ik wil weer werken met Wies Fest, die in mijn afstudeerfilm speelde en in IF THE SUN EXPLODES. Zij wordt het hoofdpersonage.’
Wordt het een dure productie?
‘Dat valt wel mee. Wat je hier duurt noemt, is in Amerika nog steeds superlowbudget. Maar voor mij is het wel de eerste keer dat ik werk met een iets serieuzer budget. Hirokazu Koreeda [SHOPLIFTERS, THE THIRD MURDER] is mijn favoriete regisseur, hij laat zien dat je met simpele middelen een fantastische film kunt maken. Dat is mijn focus. Ik blijf dicht op de huid van de acteurs. Mede vanwege de claustrofobie die ik zelf soms ook voel in een stad. Ik hoop dat we in de buurt kunnen blijven van wat meester Koreeda daarin doet: menselijk, juist binnen een sciencefictionarena.’
Wat heb je gedaan sinds IF THE SUN EXPLODES?
‘Ik heb een korte fantasy film gemaakt, ZEEP. Over een bejaard Belgisch stelletje dat op vakantie is in Amsterdam. Ze vinden een magisch stukje zeep waarmee ze weer jong worden voor één nacht. Voor de rest heb ik aan het scenario van ANTHILL gewerkt.’
Heb je naast Koreeda meer voorbeelden?
‘Dat is heel uiteenlopend. Ik ben een grote fan van Ridley Scott. THE WAILING [van de Zuid-Koreaanse regisseur Hong-Jin Na] is één van mijn favoriete films. En ik kijk minimaal één keer per jaar naar LA MEGLIO GIOVENTÙ van Marco Tullio Giordana.’
Wanneer moet ANTHILL klaar zijn?
‘Eind volgende jaar, als alles goed gaat. Voor deze film wil ik vechten. Als de financiering niet doorgaat, stap ik in het vliegtuig en ga in het buitenland pitchen.’
Illustraties: Thomas Rohlfs. Tekst: Alfred Bos. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Online gepubliceerd op 28 juli 2019.
