Deze week verschijnt THE SHAPE OF WATER van Guillermo del Toro in de Nederlandse bioscopen. Van de dertien Oscarnominaties die de film in de wacht sleepte, is er eentje voor Alexandre Desplat. Schokkend Nieuws sprak met de Franse filmmuziekcomponist.
Alexandre Desplat werd al negen keer eerder genomineerd. In 2015 won hij de Oscar voor ‘Best Original Score’ voor Wes Andersons THE GRAND BUDAPEST HOTEL. Verder won hij door de jaren heen maar liefst drie Césars, twee BAFTA’s, twee Golden Globes en twee Grammy’s. Hij schreef de muziek voor films als FANTASTIC MR. FOX, HARRY POTTER AND THE DEATHLY HALLOWS en THE GOLDEN COMPASS. We ontmoetten hem in oktober 2017 tijdens het London Film Festival. Het interview met Del Toro dat we ook op die persdag deden kun je in het nieuwe nummer van Schokkend Nieuws lezen. Het interview met acteur Richard Jenkins lees je aankomende vrijdag op onze website.
“Het belangrijkste aan Guillermo is zijn enthousiasme en gulheid,” vertelt Desplat. “Zijn passie voor literatuur, cinema en muziek is enorm. Hij is heel makkelijk om mee te werken, want hij omarmt je direct. Zowel letterlijk als figuurlijk. Ik ontmoette hem voor het eerst toen ik de muziek deed voor RISE OF THE GUARDIANS (Peter Ramsey, 2012), een animatiefilm die hij co-produceerde. Toen vertelde hij me al dat hij bezig was met een liefdesverhaal over een vissenman. Later vroeg hij mij de score te componeren. In januari 2017 liet hij me de film zien en die was zó mooi, sterk en puur. Vakwerk! Als het ritme van een film verkeerd is komt het niet meer goed. Als de structuur niet klopt, als het acteren niet klopt, als de camerabewegingen niet kloppen: dan wordt het moeilijk. Maar hier hoefde ik alleen maar de flow te volgen. De film is heel muzikaal.”
Had Del Toro zelf nog muzikale ideeën of liet hij je gewoon de film zien en kon je je gang gaan?
“Nee, ik krijg graag input van de regisseur. Guillermo was al jaren bezig met deze film, het is een deel van hem. Het is zijn DNA, niet het mijne. Ik moet een stuk van die DNA kunnen grijpen, in mijn muziek verwerken, en zorgen dat het kan bloeien, vertakken en samengroeien met zijn werk. De beelden zijn zo sterk dat het geluid ook fantasierijk kan zijn. We bekeken de film een paar keer samen. Er waren veel opties, maar ik vond dat we niet te groot moesten gaan. Bij dit liefdesverhaal past geen groot orkest. Maar we konden bijvoorbeeld wel proberen om tien saxofoons en twaalf fluiten te gebruiken – iets anders dan anders. Die twaalf fluiten tegelijk gaven een heel apart geluid, alsof je de muziek onder water hoort. Het duurde even voordat ik het gevonden had. Ik moest de juiste balans vinden tussen het magische, het waterige, het liefdesverhaal, het verdriet – kunnen ze wel van elkaar houden? – leven en dood, gevaar… al die dingen bij elkaar. Toen ik mijn idee voor de openingsmuziek liet horen was Guillermo meteen enthousiast.”
Had je genoeg tijd voor deze film? Ik las dat je soms maar drie weken hebt om een score te schrijven.
“Nee, genoeg tijd heb je nooit. Als je aan een grote film als Harry Potter werkt denk je dat je alle tijd hebt, maar nét wanneer je denkt dat je de muziek gevonden hebt is de montage alweer veranderd. Je hebt bijvoorbeeld een grote vechtscène, en je dacht dat je daar zo goed naar toewerkte, maar dan verandert de montage en zit de vechtscène ineens heel ergens anders! Wat jij gecomponeerd hebt, werkt dan niet meer. Maar dat leer je heel snel als je voor films gaat componeren: als je tijd nodig hebt, moet je een andere baan gaan zoeken.”
De muziek neemt een groot deel van de dialoog van Elisa (Sally Hawkins) over omdat zij niet spreekt. Was dat een extra verantwoordelijkheid?
“Ik denk altijd dat ik veel verantwoordelijkheid heb, of dat nou waar is of niet. Misschien overschat ik mijn eigen werk, maar ik ben me altijd bewust van de rol die muziek kan spelen. We zien bijvoorbeeld al vroeg in de film dat ze fluit in de bus naar haar werk, dus ik gebruik dat fluitje voor de score. Dat deed ik trouwens ook in bijvoorbeeld THE GIRL WITH THE PEARL EARRING (Peter Webber, 2002) of SUR MES LEVRES (Jacques Audiard, 20o1), waarin de hoofdpersonages heel ingetogen zijn. In dat soort films kan de muziek inderdaad de emoties van het personage tot leven brengen.”
Droomde je er eigenlijk altijd al van om filmcomponist worden?
“Ja, ik wilde in elk geval nooit iets anders maken dan filmmuziek. Ik was een getraind fluitist, maar toen ik een jaar of 15 was werd cinema een even grote passie als muziek en begon ik naar soundtracks te luisteren. Ik bekeek de films keer op keer om te proberen te begrijpen hoe de filmmuziek werkte. Ik leerde over de geschiedenis ervan. Van Steiner en Newman tot Waxman, North, Hermann, Goldsmith en John Williams. En ook in Europa: Saint-Saëns, Maurice Jarre, Delerue, Nino Rota en Morricone. Er is zo’n gigantisch terrein om te verkennen. Je kunt een jazz-score schrijven of iets met een koor. Je kunt alles schrijven wat je wilt, zolang je het maar eens kan worden met de regisseur en de producent. Er zit veel vrijheid tussen de kaders.”
Wat is je voornaamste reden om een film aan te nemen? Het script, de regisseur of moet je eerst de beelden zien?
“Het zijn veel verschillende dingen. Het script, de regisseur, de producent, de studio, de cast. En het tijdschema, dat ook. Op een gegeven moment moet ik overtuigd zijn. Ik kan fout zitten, maar ik moet denken: geweldig script, geweldige regisseur. Of: geweldig script, geweldige cast. Het moet op de een of andere manier werken.”
Je begon je carrière in Franse films. Is er een groot verschil met Amerikaanse film?
“Misschien ben ik er door de jaren heen aan gewend geraakt, maar ik zie niet zoveel verschil meer. In Frankrijk heeft de regisseur het recht van de final cut, dus er is geen producent die bevelen uitdeelt. Een ander verschil is dat de Amerikaanse cinema altijd een degelijk budget heeft voor soundtracks. Als je een symfonie-orkest nodig hebt, krijg je een symfonie-orkest. Maar uiteindelijk is de taal van de cinema overal hetzelfde.”
Laatste vraag, heb je een favoriete score?
“Oh, dat verandert constant. Ik zou Herrmanns VERTIGO kunnen zeggen, of FELLINI’S CASANOVA of AMARCORD van Nino Rota, of LE MÉPRIS van George Delerue of Maurice Jarre’s LAWRENCE OF ARABIA. Er zijn zoveel geweldige scores!”
