Zeg, is het nou een keer afgelopen? Het was even leuk, veertien jaar geleden, maar een víjfde PIRATES OF THE CARIBBEAN? Dat moeten we toch niet willen met z’n allen? Nou ja, hij is er, het slechtste deel tot nu toe, en gelukkig ook het kortste, al merk je daar tijdens het kijken weinig van.
Veertien jaar geleden is het alweer, dat Johnny Depp als kapitein Jack Sparrow de harten veroverde van onwaarschijnlijk veel millennials in PIRATES OF THE CARIBBEAN: THE CURSE OF THE BLACK PEARL. Bij mij op school zat een jongen die destijds (zestien waren we) verkleed als Jack Sparrow naar een feest kwam en een niet onaardige imitatie deed. Iedereen vond het grappig en sexy. Ik ben hem na mijn middelbareschooltijd uit het oog verloren, maar een paar jaar geleden kwam ik hem weer tegen op een feestje. Hij was dikker dan toen en kalend, maar droeg nog dezelfde T-shirts met bandnamen en maakte nog dezelfde grappen. Na een paar biertjes te veel trakteerde hij het gezelschap ongevraagd weer op zijn Jack Sparrow. Ik wist niet dat ik zo misselijk kon worden van plaatsvervangende schaamte. Dat gevoel roept Johnny Depp ook op in SALAZAR’S REVENGE.
Sparrow is nauwelijks meer een personage. Hij is een verzameling maniertjes. In THE CURSE OF THE BLACK PEARL was hij een socratische antiheld, die zich dom voordeed zodat zijn vijanden hem zouden onderschatten. Hier ís hij dom. En dronken. En niet veel meer dan dat. Hij wordt ditmaal op de hielen gezeten door kapitein Salazar (Javier Bardem), een genadeloze piratenslachter die ooit aan het kortste eind trok in een poging Sparrow om te brengen. Sindsdien zijn hij en zijn bemanning een stel spoken, gedoemd om rond te varen in het gebied waar hun schip ten onder ging. Maar als Sparrow zijn beroemde kompas weggeeft – het kompas dat altijd wijst naar je grootste verlangen – worden ze bevrijd, en kunnen ze de hele zee over. Zetten ze echter een voet aan land, dan verdwijnen ze meteen. Misschien denk je dat deze vage mythologie in de film beter uitgelegd wordt. Dat heb je dan mooi verkeerd!
De PIRATES-films hebben naast alle excentrieke personages ook een held met de persoonlijkheid van een bezem. In de eerste drie delen was het Will Turner (Orlando Bloom) die aan het einde van het derde deel, AT WORLD’S END, kapitein werd van het spookschip De Vliegende Hollander. Slechts eens in de tien jaar krijgt hij een vrije dag om zijn geliefde Elizabeth (Keira Knightley) te bezoeken. Een verrassend melancholisch slot. Maar in SALAZAR’S REVENGE wordt dat einde tenietgedaan: na een welkome afwezigheid in ON STRANGER TIDES, wordt de Will-en-Elizabeth-plotlijn hier weer opgepakt. Want die vloek van de Hollander, die moet toch op te heffen zijn? Daar gaat hun inmiddels twintigjarige zoon Henry (Brenton Thwaites) voor zorgen. Bloom en Knightley zien we nauwelijks, want Thwaites heeft nu de Bloom-rol. Hij is een waardige opvolger: we zien bij hem datzelfde kartonnen-doos-charisma waarmee Bloom ons verveelde. Dat is niet aan te leren, je hebt het of niet. Thwaites’ tegenspeelster is Kaya Scodelario als Carina, een sterrenkundige die door haar wetenschappelijke kennis voor heks wordt aangezien. Zo’n personage van wie de film voortdurend de progressiviteit benadrukt. Een vróuw die wétenschap begrijpt!
De screwball-achtige kibbeldialogen tussen Carina en Henry zijn misschien nog irritanter dan Johnny Depp. Kijk eens HIS GIRL FRIDAY (1940) en je oren suizen van de snelheid waarmee potentiële tortelduiven elkaar bekogelen met woordspelingen en sarcasme. In SALAZAR’S REVENGE zijn dergelijke dialogen traag als dikke stroop en wordt iedere vermeende spitsvondigheid drie keer herhaald, waardoor de grap langzaam doodbloedt.
Henry, Carina en Sparrow komen toevallig met elkaar in contact, en ook kapitein Barbossa (Geoffrey Rush) duikt toevallig weer op. Er is eigenlijk nauwelijks een ontwikkeling in de plot die niet op toeval berust. En als het geen toeval is, is het wel de nauwelijks uitgewerkte mythologie die onwaarschijnlijke gebeurtenissen moet verklaren. De drietand van Poseidon is blijkbaar is staat ‘alle vloeken van de zee’ op te heffen, en door deze zin te schrijven besteed ik net zo veel aandacht aan dat idee als scenarist Jeff Nathanson. Nu waren eerdere PIRATES-vervolgen natuurlijk ook een rotzooi wat verhaalstructuur betreft, maar die hadden ten minste wat creativiteit, vooral in de soms Buster Keaton-achtige actiescènes. Ook die komen we hier nauwelijks tegen. Een gedoetje met een guillotine vrij vroeg in de film komt in de buurt van dergelijke slapstick, maar is zelfs voor gevorderden in de cartoon-fysica moeilijk te volgen. De daaropvolgende actiescènes zijn generieke CGI-stormen.
SALAZAR’S REVENGE voegt niet alleen niks toe aan de serie, maar neemt iets weg: het voornaamste doel van onze protagonisten is het einde van AT WORLD’S END te verpesten. Nou is dat een behoorlijk slechte film, maar Gore Verbinski’s krankzinnige ambitie voor dat avontuur álles uit de kast te trekken heeft zijn charme. Een charme die ik na dit levenloze vervolg alleen maar meer zal waarderen.
Distributie Disney. NL en BE: 24 mei 2017. Copyright Julius Koetsier. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Online gepubliceerd op 25 mei 2017.
