Gelauwerd door de internationale filmpers, is THE ASSASSIN nu eindelijk ook in Nederland te zien. Wat een her-uitvinding van wuxia zou moeten zijn, is een arthouse-film geworden die naadloos past in het oeuvre van regisseur Hou Hsiao-Hsien. Voor de genrefans is dat helaas geen goed nieuws.
Wuxia is voor veel Chinese arthouse-regisseurs een verleidelijke en lucratieve onderneming gebleken. In veel gevallen was het huwelijk tussen mooifilmerij en vechtacrobatiek een gelukkige, denk aan Ang Lee’s CROUCHING TIGER, HIDDEN DRAGON en Zhang Yimou’s HERO en HOUSE OF FLYING DAGGERS. Die regisseurs combineerden overdadige flair met bekende en geliefde elementen uit de Chinese vechtfilmtraditie: zwijgzame en behendige moordenaars, spannende intriges tussen rivaliserende dynastieën en weelderige fantasiewerelden losjes gebaseerd op historische bronnen. Arthouse-meester Hou Hsiao-Hsien is met THE ASSASSIN nu ook op de wuxia-kar gesprongen. Het resultaat is echter een meditatieve Hsiao-Hsien-film waarin actie en spanning tot het uiterste minimum zijn beperkt.
Het verhaal draait om de schimmige vrouwelijke moordenaar Nie Yinniang, gespeeld door Hsiao-Hsiens muze Shu Qi, die eerder te zien was in de ingetogen drama’s MILLENNIUM MAMBO en THREE TIMES. Getraind door haar meedogenloze tante, die bekend staat als de ‘nonnenprinses’, wordt zij erop uitgestuurd om hooggeplaatste beambten om te brengen in een China dat verdeeld wordt door wedijverende facties.
Hsiao-hsien baseerde de film op een oud verhaal over een aristocratische vrouw die door omstandigheden gedwongen wordt te moorden, maar geleidelijk haar verscheurende verleden onder ogen moet zien. Deze verhaallijn komt in de film op ondoorgrondelijke wijze terug. Hsiao-Hsien biedt de onwetende toeschouwer nauwelijks handreikingen. De rol van verschillende personages blijft lang onduidelijk en de wisselende doelwitten van moordenaresse Nie Yinniang worden slechts zeer summier toegelicht.
THE ASSASSIN ademt wel veel sfeer uit dankzij oogstrelende camerawerk. Een prachtig shot van bergen die langzaam vervagen in de nevel is met name indrukwekkend en doet denken aan de verfijning van de vroege Chinese schilderkunst. De interieurshots kenmerken zich door een uitmuntend oog voor detail: de camera glijdt langzaam over elk element terwijl de zijdeglans van de kostuums schittert in kaarslicht. Het effect is vooral dat je als kijker wordt meegezogen in een tijd waarin alles geschiedt op een onwerkelijk ritueel tempo. Jammer genoeg voelt al die schoonheid ook kil en afstandelijk. Het onbegrijpelijke verhaal en de vlakke personages wekken de film nooit tot leven.
Een groter probleem is Hsiao-Hsiens bijna zen-achtige aanpak van de gevechtsscènes. Je gaat haast vermoeden dat de regisseur een stiekeme afkeer heeft van actie. De krijgskunstmomenten die de revue passeren zijn strak georkestreerd, maar in een oogwenk voorbij. En anticlimactisch: vaak eindigt de confrontatie met een van de personages die stoïcijns wegloopt, waarna je als kijker maar moet concluderen dat het gedaan is met het geknok. Voor liefhebbers van de vechtacrobatiek die menig wuxia-titel zo bijzonder maakt is dat een teleurstellend vooruitzicht.
THE ASSASSIN doet je hart dus niet sneller kloppen, maar past in Hsiao-Hsiens slow cinema van verstilde portretten van buitenstaanders, traag geobserveerd in lange poëtische shots. Als dat je ding is dan behoort THE ASSASSIN tot essentiële cinema. Voor wuxia-fans geldt dat ze de film beter met een sierlijke salto kunnen vermijden.
Distributie: Lumière. Release NL: 25 februari, BE: 15 oktober 2015. Copyright: George Vermij. Overname uitsluitend na goedkeuring van de rechthebbende. Online gepubliceerd op 25 februari 2016.
