TGIF | Soms moet je als TGIF-schrijver goed zoeken voordat je iets vindt om het over te hebben. Maar Hedwig van Driel kreeg deze week meerdere onderwerpen in haar schoot geworpen.
Er is zoveel om over te schrijven dat ik me zal concentreren op drie hoofdonderwerpen, rond drie mensen die de afgelopen week veel in het nieuws waren: Gina Carano, Joss Whedon, en Martin Scorsese.
Laten we maar beginnen met Gina Carano. Er waren al eerder golven #fireginacarano-tweets, aangezien ze duidelijk niet bang was om mensen voor het hoofd te stoten. ‘Grappen’ over voornaamwoorden, scepsis over het nut van mond-neusmaskers en vaccinaties en de legitimiteit van de verkiezing van Joe Biden: het is ondertussen een welbekende verzameling denkbeelden. Elke keer krabbelde ze schijnbaar net genoeg terug om Disney te vriend te houden, al merkt The Hollywood Reporter op dat ze al in december opvallend afwezig was bij een grote presentatie. De druppel bleek het vergelijken van kritiek op mensen met dit soort denkbeelden met de behandeling van joden door de nazi’s.
Natuurlijk een aanleiding voor velen om zich voor de zoveelste keer op te winden over ‘cancel culture’. Terwijl zorgvuldig lezen van het statement van Disney leert dat er niet zozeer sprake is van ontslag maar van het niet verlengen van een tijdelijk contract. Zelf heb ik het vermoeden dat Carano er misschien bewust zelf op heeft aangestuurd. Ze had schijnbaar al meer dan genoeg waarschuwingen gekregen om te weten wat de waarschijnlijke consequentie zou zijn van haar uitingen. Het is niet zoals bijvoorbeeld bij James Gunn, waar een (rechtse) columnist bewust oude tweets oprakelde om hem (met, weliswaar tijdelijk, succes) ge-‘canceled’ te krijgen.
Het is ook op z’n minst opmerkelijk te noemen dat Carano al zo snel een nieuwe baan bleek te hebben: binnen een dag werd al aangekondigd dat ze de hoofdrol zou spelen in een film van alt-right-website The Daily Wire, en weer een dag later werd haar naam als lokkertje gebruikt om mensen een abonnement daarop aan te smeren. Tsja. Dan is een beetje #cancelculture-publiciteit alleen maar handig natuurlijk. En kan je laten blijken dat je de franchise waar je net uit bent verbannen niet helemaal hebt gesnapt door ‘welcome to the rebellion’ te tweeten. Echt boos kan ik er eerlijk gezegd niet om worden; Carano is een van de weinige vrouwelijke acteurs die, dankzij haar MMA-achtergrond, echt geloofwaardig is in actiescènes (zoals bijvoorbeeld bleek in HAYWIRE), maar daarbuiten viel het toch vaak tegen (zoals bijvoorbeeld bleek in HAYWIRE). Ik vind het wel fijn voor Pedro Pascal dat hij niet meer met haar hoeft te werken, want dat zal vast niet altijd fijn zijn geweest.
En als we het hebben over actrices die wel of niet geloofwaardig zijn in actiescènes en vijandige werkplekken, heb ik een mooi bruggetje naar de andere persoon die in opspraak kwam de afgelopen week (en ook niet voor het eerst): Joss Whedon. Ray Fisher beschuldigde Whedon vorig jaar al van kwalijk (is er een goede Nederlandse vertaling voor ‘abusive’?) gedrag. Er kwam een intern onderzoek, maar niet veel helderheid, al was het wel opmerkelijk dat Joss Whedon zijn eerste nieuwe serie in tijden, THE NEVERS, verliet.
Iets meer dan een week geleden kwam Charisma Carpenter opeens met een uitgebreid bericht op Twitter waarin ze, ter ondersteuning van het verhaal van Fisher, haar eigen nare (en al eerder omvloerster beschreven) ervaringen met Whedon uit de doeken deed. Beetje bij beetje kreeg ze uit steeds meer hoeken bijval: van Amber Benson (Tara), Sarah Michelle Gellar (Buffy zelf), James C. Leary (de demon Clem), Clare Kramer (Glory), Eliza Dushku (Faith)… Michelle Trachtenberg (Dawn) meldde zelfs dat er een regel op de set van BUFFY THE VAMPIRE SLAYER was dat ze niet met Whedon alleen gelaten zou worden. Schrijfster Marti Noxon sprak ook haar steun uit. Stuntvrouw Sophia Crawford had al eerder over haar ervaringen verteld. Anthony Stewart Head (Giles) was geschokt, maar twijfelde niet aan het verhaal van zijn collega’s. De meest prominente mannelijke acteurs lieten iets langer op zich wachten, misschien omdat ze zelf ook weleens beschuldigd zijn van twijfelachtig gedrag, maar ook David Boreanaz en James Marsters hebben ondertussen hun steun voor Carpenter uitgesproken.
Er waren al wel eerder tekenen dat Joss Whedon misschien niet een heel prettig persoon was – in het bijzonder dit essay van zijn ex-vrouw Kai Coldit van een paar jaar terug. En achteraf gezien valt er ook wel het een en ander af te dingen op het feminisme waar BUFFY vroeger zo om geroemd werd. De New York Times wijdde een heel artikel aan hoe fans van BUFFY omgaan met de onthullingen over Whedon. Voor mij is het ook persoonlijk. BUFFY is me erg dierbaar; FIREFLY ook. Ik kan me de dagen nog goed herinner dat er T-shirts werden verkocht met ‘Joss Whedon is my master now’ in STAR WARS-lettertype – en dat ik dat toen best een grappig idee vond. Mijn allereerste stuk voor Schokkend Nieuws, ruim tien jaar geleden in #88, ging over Joss Whedon over het algemeen en DOLLHOUSE in het bijzonder. Dat ik Whedon destijds iemand noemde die constant op zoek was naar grenzen om op te rekken is achteraf ironisch: zó bedoelde ik het niet.
Achteraf heb ik me te veel laten inpalmen door Whedon, die zichzelf ook slim wist te profileren als een soort televisie-‘auteur’; ook ik ben niet immuun voor de mythe van het (mannelijke) creatieve genie, waardoor schadelijk gedrag veel te lang wordt weggemoffeld, en ik de problematische aspecten van DOLLHOUSE beschreef als onderdelen van een ‘fascinerend maar onvolkomen’ geheel. Courtney Enlow zag in het hele gebeuren én dit sterke interview met Shelley Duvall een gelegenheid om de verering van auteurs en hun behandeling van actrices onder de loep te nemen.
En dan heb ik direct het bruggetje dat ik nodig had om over te stappen op die laatste persoon – nee, geen zorgen, Martin Scorsese (tip voor medejournalisten: twee s-en) is niet ineens een verschrikkelijk mens gebleken, al weet hij Marvel-fans duidelijk wel goed op de zenuwen te werken. Hij wordt weliswaar met enige regelmaat (door mensen die zijn oeuvre terugbrengen tot een handvol maffiafilms en die denk ik geen weet hebben van zijn werk om ondergerepresenteerde filmmakers te steunen) beschuldigd van een gebrek aan vrouwelijke en/of niet-witte personages, maar nu is hij vooral weer in het nieuws vanwege een essay dat hij schreef over een van de oer-auteurs (die eerlijk gezegd ook een ietwat beperkte blik had als het op vrouwen aankomt): Federico Fellini. Het is een prachtig essay: Scorsese is niet alleen iemand met een diepe kennis van en liefde voor de cinema (of ‘pictures’, zoals hij films noemt), maar ook iemand die goed onder woorden kan brengen van de kracht van film is. Maar in de introductie gooit hij de knuppel in het hoenderhok: hij begint met een tirade tegen het behandelen van kunst als ‘content’, en breekt een lans voor ‘curation’.
Ik ben het grotendeels met hem eens. Wat ik interessant vind is hoe het publiek steeds meer aan meewerkt aan het verworden van cinema tot content. Niet alleen de Marvel- en DC-fans die zich daadwerkelijk lijken te identificeren met een miljardenbedrijf dat zijn product zelf vooral als cijfertjes ziet, maar ook dat alles dat maar enigszins afwijkt van het template bestraft wordt. WANDAVISION Lynchiaans noemen gaat me iets te ver, omdat het duidelijk is dat voor elk vreemd element uiteindelijk een verklaring zal zijn. Maar de serie is een interessante verkenning van rouw via hoe de Amerikaanse televisie-industrie door de decennia heen voor velen definieerde hoe ‘geluk’ er uit diende te zien (en ja, dat was wit – maar dit artikel negeert de interessante keuze om Wanda in de ‘echte’ wereld wel haar ‘Sokoviaanse’ accent te laten gerbuiken). Maar niet iedereen kan dat kennelijk op prijs stellen. Indiewire zeurt dat de plot stagneert vanwege ‘storende wekelijkse afleveringen’. En bij TVLine eisen ze ronduit dat er verteld wordt wie de ‘big bad’ van de serie is. Geen wonder dat Marvel al lang niet meer zoiets idiosyncratisch als HOWARD THE DUCK durft te maken.
Nou ja, dat krijg je als er zoveel gebeurt: een veel te lange TGIF waar ik maar een kleine subset van de door trouwens collega’s aangedragen links in heb weten te verwerken. Om het af te ronden dan nog maar dingen waar ik in ieder geval nu nog ongecompliceerd enthousiast over kan zijn: Chloé Zhao; MAD MAX: FURY ROAD; ANOTHER EARTH (en dan vooral ook de soundtrack, die ik vaak luister tijdens werk); journalisten die precies opschrijven wat de bizarre twist is van een serie zodat ik hem niet hoef te kijken; SOUTHLAND TALES (en niet alleen omdat Theodoor dat een meesterwerk vindt); fanfiction; en er komt een PADDINGTON 3!
We live in a society! Tot volgende keer.
