TGIF | Het is bijna de maand van Halloween. Maar door een nieuwe serie en de recente verwikkelingen in de Amerikaanse politiek denkt Hedwig eigenlijk vooral na over trauma en herinnering.
Het kan niet allebei waar zijn. Dr. Christine Blasey Ford weet 100% zeker dat Brett Kavanaugh haar aanrandde, 36 jaar geleden. Kavanaugh beweert even zeker te zijn van het feit dat hij dat niet deed. Ik weet wel wie ik geloof. Ik denk ook absoluut dat een van die verhalen waarschijnlijker is dan de andere. Maar ik denk niet dat er feitelijk bewijs te vinden is dat zonder enige ambiguïteit zou tonen wie de waarheid vertelt.
Wat heeft dit te maken met Maniac, de nieuwe serie geregisseerd door Cary Joji Fukunaga (regisseur van seizoen 1 van True Detective) die vorige week vrijdag op het steeds genre-vriendelijkere Netflix verscheen? Op het eerste oog misschien niet veel: Maniac gaat over twee ongelukkige mensen, gespeeld door Emma Stone en Jonah Hill, die deelnemen aan een experiment voor een nieuw medicijn en in allerlei vreemde droomwerelden belanden.
Maar Maniac is ook een serie over trauma en hoe het verleden ons kan blijven achtervolgen, op allerlei meer en minder voorspelbare manieren. Het personage van Stone, Annie, is letterlijk verslaafd aan haar grootste trauma: aan de ‘A’-pillen van het medicijn, die je je ergste dag elke keer opnieuw laten beleven. Tegelijkertijd zien we dat trauma (in ieder geval in de eerste helft, want tot daar ben ik tot nu toe gekomen) nooit ‘echt’, voor zover dat kan in een serie. We zien de versie die zij zich herinnert.
Maniac is een vreemde serie vol aparte details. Het speelt zich af in een retro, sjofel soort toekomst. En je kon er op rekenen: de serie was nog geen week uit toen de eerste ‘Maniac: Explained!‘ artikelen en video’s verschenen. Elk detail wordt uitgepluisd, elk object en elke regel dialoog krijgt betekenis toegedicht. De serie wordt als een puzzel behandeld die een duidelijke oplossing heeft, móet hebben, als je maar goed genoeg kijkt.
Dáár zie ik de link met Dr. Ford en Kavanaugh. Herinnering aan een traumatische gebeurtenis staat centraal. En het halve internet is vooral bezig met de puzzel. Sommigen concentreren zich op de gaten: waarom herinnert ze zich dit wel en dit niet? Anderen pluizen de kalender van Kavanaugh uit 1982 nauwgezet uit. Een republikein deed zijn beste American Vandal-imitatie en haalde er zelfs plattegronden van huizen en oude jaarboekfoto’s bij.
In dat geval kan je nog beargumenteren dat er ‘echt’ een waarheid is om te achterhalen, al valt dat waarschijnlijk nooit met 100% zekerheid te doen. Dat laatste lijkt moeilijk toe te geven voor sommigen: leven met onzekerheid is geen prettig gevoel. Deels door series en films lijken we geleidelijk overtuigd te zijn geraakt dat we elke waarheid kunnen uitpuzzelen met voldoende geduld, rood draad en punaises. Terwijl de werkelijkheid gewoon soms grijs en onkenbaar is.
Het schadelijke als het gaat om series als Maniac, aan de andere kant, is vooral dat zulk gepuzzel kunst vervlakt. Open eindes worden niet meer gezien als een legitieme artistieke keuze, maar als springplank: er zal en moet bepaald worden of de tol aan het einde van INCEPTION nou gaat omkukelen of niet. Of Loki nou wel of niet écht dood is dit keer, en hoe dan. En dan heb ik het nog niet eens over de hele voorspellingsindustrie rond Game of Thrones.
Ik ben er eigenlijk wel een beetje klaar mee. Nadat ik de grote twist van het eerste seizoen van Westworld ver voor de onthulling al voorspeld had gezien op internet merkte ik hoezeer het mijn kijkervaring veranderde/verpestte: ik was alleen nog maar op zoek naar aanwijzigingen en andere sporen, en steeds minder gewoon aan het kijken. Terwijl het zo heerlijk kan zijn om jezelf te laten verrassen, zonder altijd te willen bewijzen dat je slim genoeg was om alles al van te voren te raden. Omdat er niet echt een ‘juist’ of rationeel kloppend antwoord hoeft te zijn – dat is dat nou juist een kracht van kunst. En om het cirkeltje rond te maken: daarom kan juist kunst ook helpen als je herinneringen niet toereikend zijn en als de irrationaliteit van de wereld duidelijk wordt.
Enfin, ik heb nu veel gekletst en weinig gelinkt, dus nog een paar paragrafen ter compensatie. Een nostalgische terugblik op de Scala-bioscoop in Londen. Thrones-sets worden waarschijnlijk een toeristenbestemming. DC gooit helemaal het roer om, lijkt het wel, en gaat na het succes van WONDER WOMAN nu alle films die niet over de Joker gaan opeens vol vrouwelijke superhelden stoppen – ik ben hartstikke voor meer vrouwelijke superhelden, maar ik ben het met Moviebob eens dat dit weinig doordacht lijkt. Wat vertellen recente sciencefictionfilms ons over de toekomst? Ik ben heel benieuwd naar ASSASSINATION NATION, dat meer te maken heeft met het heden – hier een interview met regisseur Sam Levinson.
En natuurlijk ook nog wat horrorlinks, want het is natuurlijk alweer bijna oktober! Nick Castle was bezorgd over de 4K versie van HALLOWEEN: zou er niet teveel te zien zijn? De effecten uit HEREDITARY kunnen zo’n behandeling denk ik makkelijk weerstaan. Freddy komt terug… in een sitcom? SUSPIRIA is nog niet eens uit en het gaat nu alweer over de sequel. Terry Crews vecht met Gremlins.
Ten slotte wil ik jullie het weekend insturen met goed nieuws: Nicolas Winding Refn heeft een streamingdienst vol extreem obscure exploitatiefilms – helemaal gratis te kijken. Geniet ervan!
