TGIF | ‘Cher as the Witch Queen, Donna Summer as the Queen of Fire, KISS as the Dreadknights, The Village People as the Stompers (…) and Disco Dazzler, The Amazing Spider-Man and The Avengers as themselves.’ Wat? Wat? Wat is dit? Dit is Thank God It’s Friday.
Bovenstaande prachtcast staat op de eerste pagina van een treatment uit 1979 van een Marvel-film die uiteindelijk het witte doek nooit haalde. THE DAZZLER was een vrouwelijke superheld/popzangeres, voortgekomen uit de samenwerking tussen Marvel en platenmaatschappij Casablanca Records. Deze kletsmajoor vertelt het verhaal in sneltreinvaart. Hij trekt ongeveer een kwart seconde uit voor de vermelding van het webadres waar hij het allemaal vandaan heeft. Marvel editor-in-chief Jim Shooter was de schrijver van het treatment. Lees het hier uit eerste hand: The Village People als superhelden met elk hun eigen superkracht (blz. 7)!
Disco Dazzler werd in 1977 bedacht door tekenaar John Romita Jr. en hij had daarvoor aanvankelijk niemand minder dan Grace Jones in gedachten. De actuele en uit de VS overgewaaide discussie over representatie leidt soms tot excessen (‘Star Wars has a white brunette problem’) maar feit is: als we in de jaren zeventig meer oog en oor hadden gehad voor de kritiek op bijvoorbeeld het witte Star Wars-universum of de stereotype positie van vrouwen in weerwolffilms, dan had Romita’s voorstel destijds wél kans gemaakt. Dan was Disco Dazzler niet gemodelleerd geweest naar, godbetert, Bo Derek. Grace Jones is trouwens nog steeds in prima conditie. Grijp het moment, zou ik zeggen.
Ik heb in deze rubriek wel vaker laten merken dat ik een haat/liefdeverhouding heb met de manier waarop veel filmjournalisten ‘aan politiek doen’. Onderstaand video-essay is een voorbeeld. De intenties zijn goed, de beweringen niet doordacht.
Het video-essay schetst de origine van cyberpunk en stelt, terecht, de vraag waarom die hele esthetiek nauwelijks veranderd is. BLADE RUNNER (1982) en ALTERED CARBON (2018) zien er vrijwel hetzelfde uit. Het zit vol ‘outdated (…) tropes that are rooted in a time that is no longer our own.’ Goed punt. Ik denk zelf dat cyberpunk nu, net als steampunk, in essentie een heel nostalgisch genre is; het drijft op weemoed naar de toekomst zoals we ons die in de jaren 80 voorstelden. Maar het video-essay gaat nog een stap verder: hoe zou cyberpunk weer actueel gemaakt kunnen worden? MR. ROBOT, nu in zijn vierde en laatste seizoen, is kennelijk een lichtend voorbeeld. ‘MR. ROBOT is genuinely revolutionary. Its characters are focused on actually changing the established capitalist order. Most cyberpunk act as a critique of certain power structures but they rarely offer a solution.’
Ik krijg hier de kriebels van. En ik vraag me af of deze video-essayist zich realiseert dat hij klinkt als Nikolaj Boecharin of Anatoly Lunacharsky, de voormannen van de Proletkult-beweging (en zelf ook geen kunstenaars, maar theoretici) in Sovjet-Rusland. Zij gingen rond 1917-1919 zelfs Lenin en Trotski te ver. Pas later, na de komst van Stalin, moesten de kunsten, zoals zij bepleit hadden, ‘echt revolutionair’ zijn en ‘een oplossing bieden.’ Als je een politieke agenda als maatstaf gaat hanteren eindigt het, dat heeft de geschiedenis nu wel bewezen, vroeg of laat in het knechten van de kunst.
Boecharin en Lunacharsky waren overigens ‘influencers’ die hun engagement niet lieten sponsoren door Skillshare. Maar goed, je kunt de tegenvraag ook simpeler formuleren: moet cyberpunk perse geactualiseerd worden? Punk is dead. Cyberpunk dito. Dat de oncontroleerbare individuen achter de (cyber)punkbeweging als belangrijkste agendapunt hadden de macht te bekritiseren, uit te dagen of zelfs te vernietigen, dat was nu juist de kracht ervan. Ik denk dat de boeken van Philip K. Dick en BLADE RUNNER daarom ook nog heel wat langer ‘topical’ zullen blijven dan MR. ROBOT. Voor de problemen van vandaag zullen andere oncontroleerbare geesten andere expressievormen vinden. Voor oplossingen moet je sowieso niet in de bioscoop zijn.
Enfin, deze TGIF wordt weer eens een pleidooi voor ongelimiteerde artistieke vrijheid en het nemen van risico’s. Daarom kan ik zo blij worden van een raar idee als THE DAZZLER, hoewel het ongetwijfeld een slechte film had opgeleverd. Daarom ben ik ook blij dat Todd McFarlane zijn duistere comic SPAWN zelf gaat verfilmen. Ik ben geen fan van zijn tekenwerk, maar in dit interview klinkt hij volstrekt compromisloos en dat valt toe te juichen. McFarlane schreef het script, gaat in juni zelf in de regiestoel zitten en gaat voor ‘een harde R’ rating. Jamie Foxx speelt de hoofdrol. Greg Nicotero doet de special make-up effects.
Mijn liefde voor creatieve geesten gaf deze week ook aanleiding voor enig verdriet: we moesten afscheid nemen van scenarioschrijver William Goldman. Hij stierf kort na de vorige TGIF op 87-jarige leeftijd. Hij schreef de scenario’s van BUTCH CASSIDY AND THE SUNDANCE KID (1969), A BRIDGE TOO FAR (1977) en mijn favoriete journalistenfilm ALL THE PRESIDENT’S MEN (1976). Hij schreef natuurlijk ook genrefilms als THE STEPFORD WIFES (1975), THE MARATHON MAN (1976), THE PRINCESS BRIDE (1987) en MISERY (1990).
En vanwege mijn liefde voor mensen die risico’s nemen, tot slot, heb ik toch ook mijn twijfels bij dit stuk uit The Guardian. Ja, ik word ook kotsmisselijk van de termen ‘elevated horror’, ‘smart horror’ of ‘post-horror’. Ik verzet me om die reden ook al jaren tegen de neiging THE SILENCE OF THE LAMBS opeens een thriller te gaan noemen. Wat? Omdat het goed is, kan het geen gewone horror zijn? Het is in woordspelletjes verpakte schaamte. Maar wanneer Anne Billson in haar artikel THE NUN en OVERLORD gaat lopen verdedigen, haak ik af. Je moet, juist als horrorliefhebber, wel het kaf van het koren blijven scheiden. Het is een mooi geschreven stuk, maar komt uiteindelijk neer op het bekende en onverdedigbare ‘leuk-bij-een-bak-popcorn’-argument. Ik vond SUSPIRIA ook niet goed (onder meer omdat de finale precies op de ‘generic nuts and bolts’ leunt van een direct-to-video-horrorprul), maar niet omdat de film pretentieus is. Creatieve moed betekent ook dat het mis kan gaan. SUSPIRIA bevat betere personages dan het origineel, beter spel, betere dans, prachtig en andersoortig camerawerk, aan de ene kant. Twee zinloze subplots, verslappende spanning en een idiote finale aan de andere. Maar ondertussen heb ik wel de volle 152 minuten geboeid zitten kijken, geen moment wetend waar Guadagino me brengen zou.
We moeten blij zijn met zulke films. Aan gebrek aan creativiteit, eh, geen gebrek. Ze gaan een televisieserie maken van een uitstekende film. Ze gaan een metaboek en een mogelijke serie baseren op de 110-jaar oude moord die TWIN PEAKS inspireerde. Ze stelen van de Satanisten of ze proberen een slaatje te slaan uit een bekende acteur, maar doen geen moeite hem op zichzelf te laten lijken. En journalisten kunnen er ook wat van. Hup! Vijf cult movies. Hup! Twaalf creepy kids. Lekker gemakkelijk te schrijven en mensen houden toch van lijstjes? Geef mij dan maar ‘lastige’ films als MOTHER of SUSPIRIA. Of de TGIF, altijd weer een uitdaging om al die linkjes aan elkaar te schrijven en je mag het er hartstochtelijk mee oneens zijn.
Op dit moment legt hoofdredacteur Vincent Hoberg de laatste hand aan de nieuwe Schokkend Nieuws. Weer een prachtig nummer vol creatieve uitspattingen en pittige opinies. Ach, het is zoals William Goldman al schreef in zijn in 1983 verschenen autobiografie Adventures in the Screen Trade: ‘Nobody knows anything.’ Tijd voor het weekend!
