Menige zoektocht naar een obscure of minder gangbare filmtitel eindigde met een bestelling bij Henri Vlek. Als hij de titel in zijn archief had, werd de videoband na een grondige kwaliteitscontrole verzonden. Zijn nalatenschap is indrukwekkend. Maar wat doe je met een nalatenschap waarin niemand interesse heeft?
Nadat we de naaste familie van Henri Vlek hebben gewezen op de waarde van zijn collectie, krijgen ondergetekende en Chris Abbenhuis van de Cinematheek in Nijmegen toestemming om de collectie vlak voor vernietiging te inspecteren en waar mogelijk bijzondere exemplaren veilig te stellen. Op een ijskoude ochtend in februari staan we in het Friese Hallum, bij Leeuwarden, voor het huis van Vlek. Wanneer we de voordeur openen, kijken we een aardedonkere ruimte in waarin voelbaar al enige tijd niet meer gestookt wordt. In het duister gaan we op zoek naar de hoofdschakelaar. Wanneer het kille licht van de TL-buizen de ruimte vult, valt onze mond open van verbazing. In de ernstig verwaarloosde woning treffen we tussen ingestorte plafonds en stapels oud meubilair een schat aan. We hebben van 09.00 tot 17.00 uur de tijd om 40.000 VHS-banden na te lopen.
De collectie is vooral waardevol voor de kenner. De muren zijn van grond tot plafond volgebouwd met schappen waarin de films drie rijen diep op staan opgeborgen. Wat niet op de schappen staat vinden we in metershoge stapels dozen, verscholen onder stoffige dekens. Talloze banden zijn nog helemaal nieuw in de gesealde verpakking. Vlek heeft de collectie geordend op distribiteur, maar niet op alfabetische volgorde. Gericht zoeken is daarom moeilijk. We vinden naast de meer gangbare titels, vooral veel zeldzame uitgaven van arthouse-, cult- en horrorfilms en obscure exploitatiewerkjes met heerlijk schreeuwende inlays.
Wat de collectie vooral interessant maakt, is dat hij talloze Nederlands ondertitelde films herbergt die in Nederland (en vaak ook internationaal) nooit de overstap naar dvd hebben gemaakt. Zo vinden we het nog steeds niet op dvd verschenen FATHERLAND (Christopher Menail, 1994) met Rutger Hauer, een Nederlands ondertitelde uitgave van de met een Oscar bekroonde gedramatiseerde documentaire THE WAR GAME (Peter Watkins, 1965) en een Nederlands ondertitelde uitgave van LITTLE CIGARS (Chris Christenberry, 1973), de maffe film over een uit dwergen bestaande bende autodieven.
Als we om 17.00 uur de deur achter ons dichtrekken, werpen we nog één laatste blik naar binnen. De ochtend daarna komt de lokale kringloopwinkel met een container. Alles wat nog bruikbaar is nemen ze mee. De VHS-collectie gaat op de stort. Ze raken de VHS-banden immers aan de straatstenen niet kwijt. Een gevoel van onmacht maakt zich van ons meester. We zouden echt alles willen veiligstellen, maar het ontbreekt aan ons aan tijd en middelen. Berusting vinden we in het feit dat we enige honderden titels hebben kunnen redden van de ondergang. Zo leeft er toch nog een stukje van het levenswerk van Henri Vlek voort.
Een (klein) deel van de collectie van Henri Vlek is te vinden in:
Lux Cinematheek Nijmegen
Tweede Walstraat 7
6511 LN Nijmegen
