Interview met Matthijs van Heijningen Jr.

NEDERHORROR | THE THING gaat volgende week uit in Nederland. Fans waren op voorhand kritisch over de prequel van John Carpenters meesterwerk uit 1982, maar de ontvangst tijdens de Halloween Horror Show was opvallend positief. Schokkend Nieuws trof in regisseur Matthijs van Heijningen Jr. een oprechte fan.

De recensie van THE THING vind je hier. In SN #92 kon je al een groot deel lezen van het interview dat Schokkend Nieuws had met de Nederlandse regisseur. Hier de rest.

‘Ik zag Carpenters THE THING toen ik zeventien was, in 1982. Ik vond het de engste film die ik ooit gezien had,’ vertelt Van Heijningen vanuit Los Angeles aan de telefoon. ‘Iedereen had het over de special effects van Rob Bottin; maar die groep vrienden die op zo’n basis bivakkeren, dat vond ik eigenlijk het mooiste. Toen wij klaar waren met draaien heb ik hem nog eens in de bioscoop gezien: het is nog steeds een geweldige film. Ik denk dat heel veel mensen THE THING niet op het grote scherm hebben gezien, omdat hij zo ondergewaardeerd werd destijds. Hij heeft pas later op VHS en dvd z’n verdiende status gekregen. In de bios is het toch een heel andere ervaring.’

Het verhaal, ‘Who Goes There?’ van John W. Campbell Jr., werd al eens verfilmd door Howard Hawks in THE THING FROM ANOTHER WORLD (1951). Net als Hawks, en anders dan Carpenter, koos je voor een vrouwelijk hoofdpersoon.

‘Er waren twee dingen die ik interessant vond aan de versie van Howard Hawks. Ten eerste, het idee van de wetenschapper die ten koste van alles zijn onderzoek wil doorzetten. Alles voor de wetenschap. Dat dit ook in mijn film zit, was een eerbetoon aan die film. Dat we een vrouwelijke lead hebben, komt vooral voort uit het feit dat je het nooit kunt winnen van MacReady, Kurt Russell. Ik zou me heel erg in het nauw gedreven hebben gevoeld met een mannelijke hoofdrolspeler. Bovendien: ik ben ook een enorme fan van Ellen Ripley in ALIEN.’

Er waren vooraf geruchten dat Russell een cameo zou hebben in je film. Heb je serieus overwogen om MacReady te laten opdraven?

‘Nee. Je kunt hem niet jonger maken, met een soort TRON: LEGACY Jeff Bridges-achtige onzin. Dat was nooit een optie. We hebben wel gedacht aan een scène waarin een van de Noren contact zou hebben met Outpost 31 en dat Kurt Russell dan over de radio te horen zou zijn. Dat paste uiteindelijk gewoon niet in het verhaal.’

De versie van 1982 was erg vernieuwend vanwege de special effects van Rob Bottin. Jouw versie is een mix van poppen en cgi, toch?

‘In de oude THE THING zaten natuurlijk geweldige scènes. Voor mij was dat vooral die waarin de hond als een soort banaan opensplijt. Maar ik kreeg van de studio te horen dat het geen ‘gore fest’ mocht worden. Ik moest een beetje laveren. Het idee dat iets zich los kan maken van je lichaam – dat hoofd dat op spinnenpoten verder loopt – dat was mijn uitgangspunt. En ik probeer er altijd voor te zorgen dat je de mens – de drager van The Thing – nog altijd kunt blijven voelen. Mijn intentie, als ik heel eerlijk ben, was ook om het allemáál in camera te doen. We hebben maanden gewerkt aan die kleiontwerpen, maar dan ontdek je dat je daardoor heel gelimiteerd bent. Mijn zoon van twaalf vindt die effecten in de Carpenter-versie maar nep. Jij en ik hebben dat gekoesterd, maar jongeren van nu moeten erom lachen. Ik heb de hele film met poppen gedraaid, maar het was niet overtuigend genoeg. Dat was echt een dilemma, want ik wílde dat gewoon. Als je een film als ALIEN maakt, dan kan het, want je ziet alles maar in een flits, maar als er mensen uitgebreid openbarsten… Ik had gehoopt het allemaal echt te doen, maar het zag eruit… als een soort Muppetshow, haha! Sommige effecten heb ik achteraf moeten aanpassen of opnieuw moeten schieten. Soms was het gewoon teveel jaren tachtig.’

Toen je in de VS aankwam heb je eerst met Zack Snyder gewerkt aan ARMY OF THE DEAD, dat toen werd afgeblazen. Gaat die film er alsnog komen?

‘Ik denk dat het een beetje afhangt van hoe THE THING het doet. En ook van WORLD WAR Z met Brad Pitt. Misschien zit het teveel in elkaars vaarwater. Het probleem destijds was dat het een hele dure film ging worden. Heel Las Vegas zou worden overgenomen door zombies. We zouden op The Strip draaien. Al die casino’s in de fik. Militairen. Helikopters die crashen in die Eiffeltorenreplica die daar staat. Het werd erg duur en er brak een crisis uit, dus toen heeft de studio de stekker eruit getrokken. Het was echt een goed verhaal. Ik hoop dat het nog eens tot leven wordt gewekt.’

Hoe is het je eigenlijk bevallen om voor een grote studio te werken? De beruchte studiodruk?

‘Dat viel eigenlijk wel mee. Ze zijn ook niet achterlijk. Het heeft daarnaast te maken met voor welke studio je werkt. Universal is vrij soepel. Ik ken ook verhalen over andere studio’s en dat zijn echte nachtmerries. Dat ze je ‘s nachts opbellen en vertellen wat je morgen wel of niet mag draaien. Dit is natuurlijk wel een dure film [IMDb schat het budget op 35 miljoen dollar – BdV] maar geen héél dure. Dus dan laten ze je een beetje met rust. Bovendien, als ze twee films tegelijkertijd maken en de film die ze naast die van jou maken kost 200 miljoen dollar, dan gaat de aandacht natuurlijk vooral daarnaar uit.’

Welke andere film bedoel je?

‘BATTLESHIP. Zeeslagje. De film waarvan iedereen zich afvraagt: ‘Maar dat is toch een kinderspelletje?’ Dus ik had een beetje mazzel. Na vijf dagen draaien werd ik helemaal met rust gelaten.’

Is er kans dat je ooit een Nederlandse horror- of sciencefictionfilm gaat maken?

‘Waarom niet? Als het script zich daarvoor leent. Als het goed is en het overstijgt een soort van truttigheid. Ik ben er nog steeds niet achter waarom dat zo is, maar er kleeft altijd een bepaalde truttigheid aan Nederlandse films. In Amerika geven mensen zich helemaal over aan genrefilms. In Nederland bestaat dat helemaal niet. Ik heb altijd van horror of absurditeit gehouden. Ik was vroeger heel erg fan van ROSEMARY’S BABY en de verhalen van Kafka. Dat het normaal begint en dan wordt de hoofdpersoon wakker en is hij opeens een kever geworden! Horror en sciencefiction zijn genres die heel erg cinematografisch zijn. Je moet met beelden een wereld aannemelijk maken die dat van zichzelf helemaal niet  is. Een soort nieuwe dimensie aanleggen. In gewoon drama hoeft dat niet.’

Heb je nieuwe plannen?

‘Er staat iets op stapel, maar dat is nog in de scriptfase. Het is een sarcastische komedie, een beetje zoals AFTER HOURS van Martin Scorsese. Een film waarin iemand echt van de regen in de drup raakt en alles misgaat. Een komedie, maar met enge dingen erin: voodoo en monsters en paranormale zaken. Ik heb nu iets serieus gedaan, maar ik zou ook wel eens op een geestige, meer ironische manier iets willen doen met die monstereffecten.  THE THING had van mij eigenlijk ook nog wel wat bloediger gemogen. Nog meer mensen en dingen die openspatten. Nog meer bodily fluids (lacht).’