Heb je je nooit afgevraagd hoe het kan dat zo’n klein landje als Nederland zo rijk en machtig is geworden? Wie benieuwd is naar het bovennatuurlijke antwoord op die vraag kan vanaf nu terecht bij de Nederlandse Netflix-horrorserie ARES. Schokkend Nieuws keek de eerste twee afleveringen en sprak met regisseurs Giancarlo Sanchez en Michiel ten Horn.
Ze waren allebei meteen enthousiast, toen producent Pieter Kuijpers van Pupkin belde. En waarom ook niet: niet alleen belde hij met een regieopdracht voor de allereerste Nederlandse Netflix-productie, maar daarbij bleek het ook nog eens om een horrorserie te gaan waarin de schaduwkanten van de Nederlandse roem en welvaart centraal staan. Koren op de molen van de jonge en ambitieuze regisseurs Giancarlo Sanchez (MOCRO MAFFIA) en Michiel ten Horn (AANMODDERFOKKER). ‘Zo’n horrorserie is toch wel een droom,’ aldus Sanchez. ‘En die zal straks ook nog in 180 landen tegelijk uitkomen,’ vult Ten Horn aan. Dat is inderdaad nogal wat.
Mysterie
ARES is vanaf januari te zien en is op het moment van dit schrijven nog altijd met veel mysterie omringd. Dat geldt voor de publiciteit (SN zag tot nu toe twee afleveringen), maar ook het verhaal zelf is mysterieus: in de veelbelovende eerste aflevering komt de timide geneeskundestudent Rosa (Jade Olieberg) in aanraking met het geheimzinnige studentengezelschap Ares. Dat lijkt in eerste instantie oud geld met veel privileges – maar hoe meer we van ze te weten komen, hoe vreemder het wordt. Want waarom zien hun inwijdingsrituelen eruit alsof ze uit Kubricks EYES WIDE SHUT komen? En wat wil de studentenvereniging eigenlijk van die Rosa – ze komt slechts uit een doorsneegezin en is opgegroeid in de Bijlmer …
Ook de start van de productie was in nevelen gehuld, herinnert Sanchez zich. Hij was als een van de eersten bij de serie betrokken. ‘Ik kreeg een telefoontje dat ik meteen naar het kantoor van Pieter Kuijpers moest komen. Vreemd, die haast, dacht ik. En de verwarring werd nog groter toen ik een helemaal geblindeerd kantoor binnenstapte. Ga er maar goed voor zitten, zei Pieter vervolgens, want we gaan de eerste Nederlandse Netflix-serie produceren. Uit de vijftien ideeën die hij bij Netflix had gepitcht, kozen ze een horrorplan dat zich in de Amsterdamse studentenwereld afspeelde. Of ik dat wilde doen? Natuurlijk!’
In korte tijd werkte Sanchez het idee met verschillende schrijvers verder uit. ‘De eerste opzet was een soort ‘Feuten met lijken’, heel erg tienerhorror. Daar zijn we vrij snel vanaf gestapt. De doelgroep is nog altijd wat jonger, maar na GET OUT kan je echt niet meer zomaar wat studenten afslachten. Er moest ook een serieuze dimensie aan zitten. Kids van nu zijn hartstikke woke en ze weten prima hoe de machtsstructuren van de wereld eruitzien. Daar zijn we mee gaan spelen en zo kwamen we bij studenteverenigingen uit en de daaromheen bestaande mysteries. Er lijken daar dingen te gebeuren die wij gewone mensen niet mogen weten. En dan al die inwijdingsrituelen en achterkamerpolitiek, dat voelt als de illuminatie of Skull and Bones.’
Horrorclichés
Ten Horn haalt The Social Network over Facebook-oprichter Mark Zuckerberg aan wanneer hij het over de studentenvereniging heeft. ‘Dat was de levenswereld waaraan we dachten. Toen ik benaderd werd, was er al een groot deel van het scenario klaar: dat was volwassen en serieus, maar speelde nog iets te veel met typische studentendingen. Pesten en tentamens, dat soort dingen. Al brainstormend kwamen we toen bij The Social Network uit. Die gasten in Finchers film praatten alsof ze ooit de wereld gaan runnen en zo moesten de leden van Ares zich ook gedragen. Ze hebben een bepaalde zelfverzekerdheid, omdat ze weten dat ze ooit de macht zullen erven van hun ouders. Maar welke offers daarvoor gebracht moeten worden … Nou ja, dat zal je zien in de serie.’
Het plan ontwikkelde zich tot acht afleveringen die de twee regisseurs onderling verdeelden. Ten Horn: ‘Giancarlo heeft de eerste vier afleveringen geregisseerd, omdat hij goed met jongeren werkt. Die eerste vier zijn meer karaktergedreven en daarin leren we de hoofdpersonages kennen. De laatste vier afleveringen neem ik voor mijn rekening. Daarin begeven we ons steeds verder op horrorterrein en gaan we visueel echt los. Al kozen we er wel voor om de geijkte clichés te vermijden. Dat zie je nog weleens wanneer het om Nederlandse horror gaat. Dat we meteen teruggrijpen op spookhuisachtige ideeën: mysterieus flikkerend kaarslicht, druppende druipstenen. Door oud en modern te mixen, hebben we daar een draai aan willen geven.’
Hollandse Meesters
Anders dan eerder naar buiten kwam, speelt Ares zich af in het elitemilieu van het huidige Amsterdam en niet via een tijdreisportaal in de zeventiende eeuw. Sanchez: ‘Dat tijdreisgegeven is z’n eigen leven gaan leiden. Wijzelf hebben daar nooit serieus aan gedacht. Maar tegelijkertijd ontkom je niet aan de zeventiende eeuw wanneer het over de Nederlandse rijkdom en macht gaat. We presenteren ons als een klein onschuldig landje, maar het was bijvoorbeeld de VOC die voor het eerst aandelen uitgaf en daarmee het idee van investeren in oorlog promootte. Via aandelen kon je namelijk rijk worden van oorlogsinvesteringen en tegelijk een emotionele afstand bewaren. Eigen gewin door iemand anders’ leed. Op dat soort dingen is die ‘Nederlandse glorie’ ook gebaseerd.’
In de serie wordt de lijn naar de zeventiende eeuw onder andere getrokken via de locatiekeuzes: het zijn statige grachtenpanden en onder andere het Rijksmuseum waarin de Aresleden zich ophouden. Sanchez: ‘Het is natuurlijk geen belerende serie, maar we wilden wel af en toe vraagtekens zetten bij de vaderlandse geschiedenis. Als ik bijvoorbeeld kijk naar al die grachtenpanden, dan zie ik ook het roven en plunderen dat destijds met die groeiende welvaart gepaard ging. En zo is dat ook in het Rijksmuseum: de Hollandse meesters zijn natuurlijk geniaal. Maar wat wordt er niet verteld? En hoeveel kwaad en pijn zit er achter die weldaad en schoonheid? Dat sluit natuurlijk perfect aan bij de mysteriën van het horrorgenre.’
Daarbij sluit de serie ook aan bij de gedeelde liefde voor horrorfilms van de twee regisseurs. Ten Horn: ‘Voor mij begon de filmliefde in de jaren negentig met horrorfilms en Giancarlo bleek dat gevoel ook te kennen. We hadden het dan over THE SHINING of recente films als IT FOLLOWS en THE WITCH. Dat is horror, maar wel met echte personen en volwassen thematiek. Dat wilden wij ook doen. Samen met de jonge cast zijn we daarom een weekendje weg geweest en hebben we onze favoriete films gekeken. Van ROSEMARY’S BABY – waar iedereen helemaal van ondersteboven was – tot DRAG ME TO HELL: een over de top-achtbaanrit, maar ook een film die heel geloofwaardig is. Zo’n scène waarin het hoofdpersonage die banklening afwijst – die is tragisch en herkenbaar. Dat maakt het ondanks de uitvergrote humor en stijl een menselijke film.’
Vrijheid
Zowel Sanchez als Ten Horn zijn vol lof over de vrijheid die ze van Netflix kregen. Zo hoefden de afleveringen bijvoorbeeld niet allemaal even lang te zijn. Ten Horn: ‘Dat was bevrijdend. Bij televisie heb je altijd een vaststaand aantal minuten, maar nu konden we wat meer experimenteren met vertelstructuren. Als we het idee hadden dat de aflevering een spanningsboog van twintig minuten moest hebben kon dat, maar ook als we wat langer wilden uitpakken was dat geen probleem. Elke aflevering heeft daardoor zijn eigen toon en ritme gekregen.’
Sanchez benadrukt ook dat Netflix de crew aanspoorde het idee zo groots mogelijk uit te werken. ‘Eigenlijk waren hun aanwijzingen telkens: ga nog verder, maak het nog meer over de top. Geef de mensen iets om over te praten. Dat hoefde zich niet per se in gore te vertalen, maar ook psychologisch en sociaal. We leven in een tijd waarin we steeds bewuster worden van scheefgegroeide machtsverhoudingen en een groeiende onvrede daarover. Hun advies was: maak het zo intens en schurend mogelijk. Al snappen we wel dat psychologische horror een pay-off moet hebben. Er zit veel build-up in het verhaal, maar dat wordt uiteindelijk ingelost.’
Dit artikel verscheen voor het eerst in Schokkend Nieuws #141, dec/jan 2019/2020. Copyright: Guus Schulting.
