IMAGINE | De eregast van het Imagine Film Festival is William Lustig. Tegenwoordig baas van het cultlabel Blue Underground, in een vorig leven de maker van klassiekers als MANIAC en MANIAC COP. Zijn bijna veertig jaar oude psychologische slasher MANIAC (1980) geldt nog steeds als een van de hoogtepunten uit het genre.
Voordat William Lustig (1955) als 24-jarige in de straten van New York zijn roemruchte MANIAC draaide, had hij er al aardig wat jaren op zitten in de filmbusiness. Sterker: hij had al twee lange speelfilms geregisseerd en geproduceerd. Pornofilms, maar toch. ‘Ik werkte sinds ongeveer 1971 aan films,’ vertelt Lustig aan de telefoon vanuit Los Angeles, sinds halverwege de jaren tachtig zijn thuis. ‘Ik was niet bepaald een vlijtige scholier. Liever hing ik de hele dag in de bioscoop om films te kijken.’
Via Peter Savage, die bevriend was met Lustigs oom, de bokser Jake LaMotta die centraal stond in Scorsese’s RAGING BULL, kreeg hij zijn eerste baantje op de set van de pornofilm hypnorotica. Dat leidde weer tot jobs bij films als THE SEVEN-UPS (1973) en DEATH WISH (1974). ‘In die tijd werd porno gedraaid op 35mm, met professionele crews. Die mensen werkten ook aan gewone films. Ik zal je iets grappigs vertellen: de mensen die meewerkten aan hypnorotica waren ontzettend aan het zeuren over de film die ze vlak daarvoor hadden gemaakt. Ze hadden niet betaald gekregen. De werkomstandigheden waren verschrikkelijk. De film waarover ze het hadden was SUPERFLY! Een van de dingen waarover ze klaagden, was dat het zo gevaarlijk was. De mensen in de film waren echte drugdealers, echte criminelen!’
Was Lustig niet bang dat hij tot de pornowereld veroordeeld zou blijven? ‘Nee, ik greep elke kans die ik kreeg. Bedenk dat ik pas 21 was toen ik THE VIOLATION OF CLAUDIA maakte. Ik was echt niet bezig met carrièreplanning. Ik dacht alleen: Te gek! Ik mag een film maken! Toen ik MANIAC maakte, wist ik ook niet dat die film ooit een klassieker zou worden. Ik probeerde onze investering terug te verdienen en tegelijk een zo akelig mogelijke film te maken.’
En akelig is MANIAC na bijna vier decennia nog steeds. Zelfverzekerd geregisseerd ook. Je vraagt je af waar de jonge Lustig, die slechts twee semesters filmschool doorliep, de kunst had afgekeken. ‘Ik had één ding voor op andere filmmakers en dat was een onstilbare honger om alle films te zien die ooit waren gemaakt. In New York had je overal bioscopen waar ze double features van klassiekers draaiden. Ik spijbelde aan de lopende band en zat letterlijk zeven dagen per week in de bioscoop. Mijn invloeden bij MANIAC waren ROSEMARY’S BABY, Lucio Fulci, Dario Argento. Met name THE BIRD WITH THE CRYSTAL PLUMAGE en DEEP RED. Ik dacht ook veel aan Hitchcock. Als we nu samen naar MANIAC zouden kijken, kon ik je bij elk shot vertellen welke films er door mijn hoofd gingen.’
Naast Lustigs zelfverzekerde regie en Joe Spinells fantastische rol als vrouwenmoordenaar zijn Tom Savini’s bloederige effecten een belangrijke reden waarom maniac een must see horrorsensatie was in de vroege jaren tachtig. Hoe raakte Savini bij de film betrokken? ‘Ik zag een voorvertoning van DAWN OF THE DEAD en was volledig ondersteboven van Toms werk. Toen wij MANIAC voorbereidden, legde ik contact met Richard Rubinstein, de producent van DAWN, en ik vroeg hem om me in contact te brengen met Tom. Bleek dat hij op dat moment in New Jersey aan het werk was, op de set van FRIDAY THE 13TH. Dus Joe Spinell, [MANIAC-producent] Andy Garroni en ik togen erheen om Tom te ontmoeten. Hij wilde graag meedoen, maar hij had één speciaal verzoek. Of wij hem meteen een appartement in New York konden bezorgen, zodat hij niet terug hoefde naar Pittsburgh. Hij had het namelijk net uitgemaakt met z’n vriendin en wilde niet terug naar huis. Wat Tom deed voor MANIAC was verbazingwekkend. Maar wat me het meest frappeerde, was hoe simpel het was wat hij deed. Hij gebruikte gewoon spulletjes uit een doos: was van de begrafenisondernemer, wat slangetjes, een injectienaald. Maar het resultaat was vele malen interessanter om naar te kijken dan de perfectie van cgi.’
MANIAC werd onthaald met protesten van feministen die er een voorbeeld in zagen van de exploitatie van vrouwenhaat. Andere slashers uit die tijd seksualiseerden de slachtoffers en moorden veel meer. Lustig slaakt een diepe zucht. ‘Ik denk dat de mensen die toen protesteerden de film niet eens gezien hadden. Het had meer met die poster te maken.’ Lustig doelt op de twee in denim gestoken mannenbenen, een erectie in het kruis, een mes in de ene hand, vrouwelijke scalp in de andere.
Dan was het artwork van Franck Khalfouns remake uit 2012 een stuk smaakvoller. Wat vond Lustig eigenlijk van de nieuwe versie? ‘Ik was grotendeels tevreden. Mijn enige teleurstelling was die pov. Dat stond in het script, dat ze het verhaal voornamelijk uit het gezichtspunt van de moordenaar wilden vertellen, maar toen Elijah [Wood] aan boord kwam hadden ze het eruit moeten gooien. Ik bedoel: Elijah is geweldig in de rol, maar je ziet bijna niks van hem! Ik denk dat de film met meer Elijah nog beter was geweest. Maar dat is mijn mening. Verder is het een goed gemaakte film. En elke regisseur heeft zijn eigen visie. Welke zin heeft een remake als ik het met elke beslissing eens moet zijn? Het idee is juist om het verhaal vanuit een andere invalshoek te vertellen.’
Meer lezen? Het volledige interview staat in Schokkend Nieuws #137, het nummer dat nu te koop is in deze winkels – of neem een abonnement, dan mis je geen enkel nummer!
William Lustig houdt tijdens Imagine Filmfestival 2019 een Career Talk op 17 april om 19:45 in EYE2. Klik hier voor tickets. Zijn films MANIAC en MANIAC COP worden ook vertoond tijdens het festival; zie de Imagine website voor details.
