Regisseur Greg Zglinski, geboren in Polen en opgegroeid in Zwitserland, levert met TIERE (ANIMALS) een echte festivalfilm af: vervreemdend, intrigerend en dus ideaal voor een uitgebreide nabespreking in de festivalbar. Op het Imagine Film Festival vroegen we hem naar zijn eigen insteek.
‘Een Chinese puzzelbox’, noemt de website van Imagine de film en dat is een perfecte beschrijving. Alle losse stukjes in TIERE lijken uit een herkenbaar liefdesdrama te komen, maar het past allemaal net niet. Het is een doolhof van kruisende tijdlijnen en gebeurtenissen die wel of niet echt plaatsvinden, en het is aan de kijker om er zijn of haar eigen interpretatie aan te geven. Vlak voor de eerste vertoning van de film spraken we met regisseur Greg Zglinski.
Kun je iets vertellen over de totstandkoming van de film?
‘Ik kwam het script van de Oostenrijker Jörg Kalt (CRASH TEST DUMMIES) zo’n tien jaar geleden tegen. Hij wilde de film zelf gaan maken, maar overleed helaas voordat hij kon beginnen. Het verhaal, de manier waarop het geschreven was en de wereld die hij erin gecreëerd had, hadden een enorme indruk op me gemaakt. Zo’n vier jaar geleden kwam ik in contact met een Zwitserse producent en ik vroeg hem erachter te komen wat er met dat script gebeurd was. Het bleek in bezit te zijn van Jörgs broer en die vond het geweldig dat iemand het wilde verfilmen. Ik heb het voor ongeveer een kwart herschreven. Ik heb de psychologie van de personages en het conflict tussen de hoofdpersonen een beetje meer uitgediept. Maar ik was er waakzaam voor dat ik de structuur van het verhaal en de humor van Jörg intact hield. Ik wilde het zoveel mogelijk in zijn spirit doen.’
Dat moet best lastig zijn als je iemand niet meer om zijn input of mening kunt vragen.
‘Ja en nee. Ik kende Jörg niet persoonlijk, maar ik begreep de abstracte wereld waarin de film zich afspeelt. Het belangrijkste was dat de emoties niet mochten verdwijnen, ook niet op de momenten dat de film logica of gevoel voor tijd verliest. Uiteindelijk is het toch een film over de liefde. Geloof het of niet, ik heb het verhaal simpeler gemaakt! Het originele script was zo abstract dat het op bepaalde punten te ontoegankelijk zou zijn geworden. Jörgs voornaamste inspiratiebron was Relativity van M.C. Escher. Als je alleen een klein stukje van die tekening ziet lijkt hij logisch, maar als je het hele plaatje bekijkt niet meer. Ik vond dat ook interessant voor de film. Het is een experiment. Ik vertel een verhaal op een manier die ik niet eerder gezien heb, met veel verschillende perspectieven. Je kunt elk perspectief volgen en zien waar je uitkomt voor een heel nieuw verhaal.’
Je zou er allemaal verschillende films van kunnen maken?
‘Ja, het is een multiverse! (lacht) Het zijn allemaal verschillende standpunten, mogelijkheden, interpretaties van wat er gebeurt. Het echte leven is ook niet lineair. Dat denken we alleen maar omdat we gewend zijn dat tijd chronologisch loopt. Maar als je vergeet dat tijd bestaat, als je voelt dat de wereld groter is dan wat wij met onze zintuigen kunnen ervaren, dan is dat helemaal niet meer zo vanzelfsprekend. Neem dingen als déjà vu’s, dromen die uitkomen, of zoiets simpels als aan iemand denken die je dan ineens opbelt. Dat vinden we raar, maar we noemen het allemaal toeval. Maar als je er echt op gaat letten, dan zie je dat dat soort kleine dingen heel vaak gebeuren, en ik vraag me af of je dat nog wel toeval kunt noemen.’
‘Iedereen leeft ook in zijn eigen wereld. Die wereld is niet goed of slecht, hij wordt gekleurd door onze ervaringen en interpretaties. Er is maar één situatie waarin werelden echt samenkomen – en dat is als de liefde bedreven wordt. Dan zijn mensen heel even in hetzelfde moment, in dezelfde realiteit, met hetzelfde perspectief. Niet alleen fysiek, maar ook mentaal. Dat vind ik heel interessant.’
Wil je vaker in dit genre gaan werken?
‘Met deze film ging ik eigenlijk een beetje terug naar mijn roots. Na de filmschool maakte ik vooral psychologische drama’s, maar daarvoor maakte ik al korte films. En wat die allemaal gemeen hadden, was dat ze over dromen gingen. Geen realiteit, geen verhaaltjes van A naar B. Dus die ervaring wilde ik een verder uitbouwen: niet alleen een verhaal vertellen, maar de wereld een beetje groter maken, een beetje raarder. Ik heb voor mezelf een genre bedacht: magical drama!’ (lacht)
Je bent geboren in Polen, groeide op in Zwitserland, ging weer terug naar Polen voor de filmacademie maar je maakt je films nu meestal in Zwitserland. Is het moeilijker in Polen een film van de grond te krijgen?
‘Het is helaas overal moelijk. Ik heb een tv-serie geregisseerd in Polen, maar mijn laatste twee films zijn inderdaad in Zwitserland gemaakt. Maar op zich gaat het best goed in Polen. Er is een interessante ontwikkeling gaande. Het Poolse Filminstituut werd een jaar of twaalf geleden opgericht, en zij ondersteunen actief nieuwe filmmakers. Er is nu ook een hele generatie opgegroeid in een vrij Polen, los van het communisme. Die denken anders, staan meer open voor bijvoorbeeld co-producties. Het zijn wereldburgers! Voor mijn generatie was dat anders. Ik had het geluk dat ik opgroeide in Zwitserland, maar veel Poolse collega’s van mijn leeftijd zijn nog steeds bang voor co-producties met andere landen. Het is jammer, maar de nieuwe generatie is hoopvol.’
TIERE draait op het Imagine Film Festival nog op 17 april, om 11:20. Contactfilm brengt de film vanaf 5 juli uit in de Nederlandse bioscoop.
