FLASHBACK | Ard Vijn (1969) schrijft DVD-recensies voor Schokkend Nieuws, en dan het liefst lekker uitgebreid over de meest bijzondere boxsets. Ook levert hij regelmatig bijdragen aan de Amerikaanse genrefilmwebsite Screen Anarchy. In het dagelijks leven werkt hij als IT-manager.
Wat is je vroegste genrefilmherinnering?
‘Mijn moeder is in de tropen opgegroeid. Ze was een enorme filmfan en keek op een avond wel drie films. Mijn moeder had met name interesse in horror en had een grote verzameling boeken over zwarte magie en hekserij, wat me als kind erg fascineerde. De eerste genrefilm die ik me herinner zag ik in een buurthuis: SINBAD EN HET OOG VAN DE TIJGER, een fantasyfilm van Sam Wanamaker, uit 1977. Ik vond hem eng, maar ook geweldig. Veel genrefilmfans herkennen dat wel uit hun jeugd: ik vond de film aan de ene kant heel griezelig, maar kon tegelijkertijd niet wegkijken. De stop-motioneffecten met haperende poppetjes van Ray Harryhausen zijn legendarisch. Hij werkte maar liefst acht uur aan één seconde film!’
‘Ik ben ook altijd gek geweest op STAR WARS. Het was mijn religie. Toen ik 12 werd ging ik naar THE EMPIRE STRIKES BACK in de bioscoop en mijn ouders hadden geregeld dat ik een gehuurde video van STAR WARS kon zien bij de tandarts, want die had als één van de weinigen in ons dorp toen een videorecorder. Ik was direct verkocht. Als kind maakte ik vaak STAR WARS-tekeningen, waarin ik mijn fantasie de vrije loop liet gaan. Later, toen ik een tiener was, keken mijn moeder en ik samen ook horrorfilms. Zo herinner ik me nog dat ze THE EXORCIST op Betamax huurde – die zag ik met haar toen ik veertien was.’
Van welke film kon je niet slapen?
‘Toen ik een jaar of tien was, waren dit een paar films: ik had in de Bijenkorf een stripboek van ALIEN doorgebladerd en kon er vervolgens niet van slapen. Tegelijkertijd voelde ik me aangetrokken tot de wereld van H.R. Giger. Plaatjes in een boek kon ik nog wel verdragen, maar toen ik per ongeluk een paar scènes van ALIEN op televisie had gezien, lag ik hier nachtenlang wakker van. Een absolute aanrader trouwens: Gruyères in Zwitserland. Naast de beroemde kaas is dat dorpje ook bekend doordat een van ’s werelds beste surrealistische tekenaars er heeft gewoond; er staat een heus Giger-museum.’
‘YOUNG FRANKENSTEIN (1985) van Mel Brooks, met Gene Wilder in de hoofdrol, bezorgde me ook een jeugdtrauma – hoewel het eigenlijk een horrorkomedie is! Vooral dat het monster tot leven werd gebracht, brrrr… Hammer Studios’ DRACULA met Christopher Lee kan trouwens op de lijst. Toen die film bij Veronica op televisie kwam, was er veel over te doen omdat hij wel erg eng was. Mijn ouders dachten dat ik het wel aankon; mooi niet dus. Maar hoewel ik geen horrorfilms durfde te kijken, had ik wel een eigen bibliotheek met boeken óver horrorfilms, waaronder een monster-encyclopedie van 400 pagina’s. Ik verslond het! Als klein kind zag ik in een anatomische atlas een foto van een geraamte. Mijn moeder vertelde dat dit onder de huid van ieder mens zat. Dat vond ik superinteressant. In horrorfilms komen regelmatig wandelende skeletten voor en dat vond ik dan weer niet eng, maar geweldig. Geraamtes, monsters en buitenaardse wezens, daarmee ben ik het genre ingerold. Maar lange tijd waren schrikeffecten en enge muziekjes gewoon niet aan mij besteed.’
Wie was je eerste filmcrush?
‘Ha, ik heb twee gigantische crushes gehad. Mijn eerste filmcrush was Michelle Pfeiffer als Catwoman in BATMAN RETURNS uit 1992. Ik had een vriend die gek was van Michelle Pfeiffer sinds de jaren 80-film LADYHAWKE. Ik pestte hem hier altijd mee, maar toen ik Michelle als Catwoman zag ging ik zelf ook voor de bijl. Ik heb BATMAN RETURNS vier keer in de bioscoop gezien. Het feit dat ze zowel kwetsbaar als een allesvernietigende moordmachine was, vond ik heel intrigerend. Ook Milla Jovovich in THE FIFTH ELEMENT maakte grote indruk op me. Het universum werkte mee om deze crush nog groter te maken. Op mijn toenmalige werk in een magazijn viel een pallet ijslollies om, waarop kortingscoupons voor de bioscoop zaten. De pakken werden allemaal weggegooid, maar niet voordat alle magazijnmedewerkers eerst de coupons eraf hadden gehaald natuurlijk! Om mijn honger naar Milla te stillen, ben ik ben daarmee zeven keer naar THE FIFTH ELEMENT gegaan!’
Heb je ooit een fysieke reactie gekregen door een film of misschien zelfs overgegeven?
‘Deze twijfelachtige eer ligt bij Peter Jackson. Ik werd compleet onpasselijk toen ik BRAINDEAD zag, ook wel bekend als DEAD ALIVE. Zoveel kots, etter, pus, bloed en hersens gingen door het beeld, dat iets in me zich bijna omkeerde. Ik zat dicht tegen overgeven aan, ik voelde het aan mijn speekselklieren. Alsof je te lang in een achtbaan hebt gezeten. In de Efteling ben ik een keer toen het rustig was twee keer achter elkaar in de Python gegaan, en na afloop voelde ik me precies hetzelfde als na BRAINDEAD. Een superleuke film, maar zo vies! Ongelooflijk dat uitgerekend Jackson later de THE LORD OF THE RINGS-films heeft gemaakt.’
Is er een film die je als kind helemaal te gek vond, maar als volwassene juist teleurstellend?
‘Toen ik als kind ENTER THE NINJA uit 1981 zag, vond ik hem geweldig. Ik raakte gefascineerd door de spannende wereld van de ninja’s: een soort oriëntalisme met magie. Waar mensen van flatgebouwen springen, op hun voeten landen en gewoon door kunnen rennen. Maar toen ik hem later terugkeek… bagger. Alles wat je van een film verwacht aan kwaliteit heeft hij juist niet. Er zit geen tempo in. Het is een rare, slecht gespeelde en knullig in elkaar gezette film. Alleen hoofdrolspeler Franco Nero maakt de film het bekijken nog enigszins waard.’
‘Trouwens, andersom vond ik als kind 2001: A SPACE ODYSSEY van Kubrick een onbegrijpelijke film. Ik snapte niet wat al die losse episodes met elkaar te maken hadden. Maar een van mijn favoriete leraren op de middelbare school in Schoonhoven, meneer Van Wijngaarden, opende mijn ogen. Hij gaf me het boek van Arthur C. Clarke waarop de film is gebaseerd. Zo moeilijk als de film te begrijpen is, zo eenvoudig geschreven is het boek van Clarke. Een beetje De Vijf in de ruimte. Ook gaf hij me een boek over de film zelf. Pas na deze boeken werd de film voor mij interessant en een beetje begrijpelijk, want Kubrick maakt het je bepaald niet makkelijk. En nu kan ik nog steeds van de film genieten, zoals enige tijd geleden van een 4K-restauratie op een festival in Duitsland. Pure magie. Meneer van Wijngaarden, bedankt!’
