TGIF | De laatste week van het jaar was traditioneel nogal nieuwsluw; om niet te zeggen saai. Tijd om met een dekentje op de bank naar oude filmklassiekers te kijken. Maar moeten we niet naar de bioscoop voor die de deuren sluit?
Wat moet je tijdens een kerstvakantie die maar door sombert? Het schijnt de donkerste december sinds 1956 te zijn. De zon laat zich nauwelijks zien. De slee blijft in de garage stof verzamelen. Lekker het filmnieuws volgen? Helaas ook daar niets dan droefheid. Het interesseert me dezer dagen maar matig: Vin Diesel en Dwayne Johnson die volgens Forbes de grootste Dagobert Ducks zijn van het afgelopen filmjaar of het welles-nietes spelletje dat maar doorgaat over ALIEN: COVENANT, een nieuwe Batman en Han Solo. Er helpen geen kerstlichtjes en kerstballen meer aan. Ik heb een indigestie van 2017. Thank God It’s nearly 2018!
Toch vond ik het afgelopen filmjaar heel mooi. Erg veel films wisten me te raken, te ontroeren, te verrassen. Dat laatste deed warempel een Vlaamse tv-serie die zich afspeelt op het kruispunt van thriller, drama en horror: TABULA RASA. Wie aan cadeautjes doet met oudjaar: de dvd-box is een aanrader. TABULA RASA is het voorlopig orgelpunt van de hausse aan potige Vlaamse series op televisie. Ze worden duisterder van toon, glibberiger van verhaallijn en donkerder van thema. En wat mooi is: er is blijkbaar een publiek voor, want dit soort reeksen scoort goed, zelfs bij een traditioneel tv-publiek dat alleen maar grijzer rond de slapen en strammer in de spieren wordt.
Het is dubbel jammer dat die trend zich in de Vlaamse bioscoop niet doorzet. Eén topic beheerste, naast de obligate lijstjes, hier in België de afgelopen week de cultuurkaternen van de krant: de wel erg lage opbrengsten voor Vlaamse producties dit jaar. Er zit geen echte genrefilm tussen, dus ik pik er maar even de titel uit die het dichtst in de buurt komt: LE FIDÈLE, de nieuwe film van Michaël R. Roskam met Matthias Schoenaerts en Adèle Exarchopoulos in de hoofdrollen. Toegegeven: ik vond de film zeker ook niet zo goed als de vernietigende klap die RUNDSKOP (2011) uitdeelde, maar om dat oordeel te kunnen vellen moet je de film natuurlijk wél eerst gaan bekijken. Dat deden precies 133.000 toeschouwers in de bioscoop. Veel en veel te weinig.
Waarom gaan mensen zo weinig naar de bioscoop? En waarom nog minder naar Vlaamse films? De vraag stellen is de eerste stap naar de oplossing. Het probleem is een veelkoppig monster. Er is altijd te weinig geld, maar er zijn zeker ook te weinig goede filmhuizen die de alternatieve kaart durven of mogen trekken. Dat is jammer, want in een steeds veranderend filmlandschap hebben ze volgens mij een belangrijke rol te vervullen. In Vlaanderen zijn bioscoopzalen die zich concentreren op kleinere films op één hand te tellen.
Terug naar ons geliefde genre. Na WELP (Jonas Govaerts, 2014) bleef de verwachte Vlaamse horrorrevival uit. Toen ik vorig jaar Steve De Roover, maker van de documentaire FORGOTTEN SCARES: AN IN-DEPTH LOOK AT FLEMISH HORROR CINEMA, interviewde was hij nog hoopvol: ‘Ik zie heel veel talent. We zetten grote stappen voorwaarts.’ Een reeks als TABULA RASA doet vermoeden dat hij gelijk heeft – wat het kleine scherm betreft. In de bioscoopzalen is de horror van een hele andere orde. Zou het voor de Vlaamse genrefilm helpen als een bioscooprelease maar helemaal overgeslagen wordt? Werkt dat kostenbesparend? Waarom niet dan? Er zijn betaalplatformen als Telenet en Belgacom. Er is Netflix. Talent drijft toch altijd boven.
De toekomst van de film – in de bioscoop, op dvd, via Netflix – is in TGIF wel eens vaker het onderwerp van discussie geweest. Het laat de filmfan natuurlijk niet onberoerd, zeker niet als alle logica zoek blijkt. Zelf kijk ik nogal uit naar ANNIHILATION, de verfilming van het eerste boek van Jeff VanderMeer, waarin enkele vrouwen onder leiding van Natalie Portman naar Gebied X trekken, een geheimzinnige plek waar de natuur haar eigen, krankzinnige wetten lijkt te volgen. Het boek blies me een paar zomers geleden van mijn sokken. Wat blijkt? Paramount brengt de film enkel in Amerika, Canada en China in de bioscoopzalen. De andere landen mogen het, 17 dagen later, doen met een Netflix-release. Logisch? Er valt geen touw aan vast te knopen. Vind ik het erg? Geen idee, eerlijk gezegd. Ik krijg nu tenminste de versie te zien die Alex Garland voor ogen had. En ik hoef alvast geen duur kaartje te betalen.
Door de somberte van de kerstperiode lijk ik steeds meer op een personage uit een boek van Haruki Murakami en dus plooi ik me terug op oude, vertrouwde rituelen – ver weg van multiplex, filmhuis of Netflix. Ik troost me met de gedachte dat ik vast niet de enige ben die ouderwets de programmagids uitvlooi met de fluo-stift in de hand op zoek naar films die ik wil bekijken. Het schipperen met het aantal vrije procenten op de digicorder komt het dichtste in de buurt van het rommelen met het aantal videocassettes die ik vroeger in de kast had. Bij gebrek aan sneeuw laat ik me indekken door klassiekers die op televisie neerdwarrelen. In de bioscoop heb ik de kerstslingersnor van Kenneth Branagh maar even aan me voorbij laten gaan, maar gelukkig had ik MURDER ON THE ORIENT EXPRESS in de boekjes aangestreept, de door Agatha Christie zelf verguisde versie uit 1974 van Sidney Lumet met Albert Finney als fijnbesnorde detective. Ik heb even geen zin in het Poirot/Christie ‘cinematic universe’ dat Branagh voor ogen heeft. Geef me maar Peter Ustinov of David Suchet. Ook heren van stand.
De paradox is dat net oude films vaak de liefde voor het medium nieuw leven inblazen. Ik ben de programmabazen dus erg dankbaar omdat ze deze winter uitpakken met de Suspense Saturdays: negen keer Alfred Hitchcock op het menu! De bioscoopzalen laat ik voor wat ze zijn. Soms is de beste remedie tegen duisternis niet de nieuwe STAR WARS in 4D, maar MARNIE, TORN CURTAIN, TOPAZ en FRENZY. Gewoon thuis. Op tv.
Prettig weekend! Prettig nieuwjaar!
