TGIF | Deze TGIF stelt Theodoor zichzelf de vraag: wat voor plek heeft filmcultuur in de anderhalvemetersamenleving?
De pandemie heeft namelijk niet alleen effect op onze sociale contacten, de samenleving in het algemeen, maar ook direct op de filmcultuur. Dat is te zien op verschillende vlakken, in de eerste plaats natuurlijk de bioscopen zelf. Het zijn barre tijden voor de bioscopen, nu alle grote films worden uitgesteld. Gaan ze dit overleven? En hoe rendabel is het openhouden van de bioscopen eigenlijk voor de ketens? De harde cijfers zijn niet hoopgevend.
De theaterzaal blijft mijn inziens toch de ultieme plek om films te kijken, getuige ook deze prachtige filmtheaters in films, en ahem, deze inmidels gesloten Brusselse pornobioscoop. Maar ook ik kijk, als kijker, de kat uit de boom, en ben sinds eind februari niet in de bioscoop geweest. En met mij zullen meer mensen dat doen.
Streamingdiensten als Netflix spinnen daar garen bij, maar echt blij moeten we daar misschien niet mee zijn. De populariteit van streaming heeft een wildgroei aan streamingdiensten tot gevolg, die een eigen Honest Trailer hebben verdiend (zie hieronder). Het betekent ook dat voor de gemiddelde kijker de bomen door het streaming-bos niet meer te zien zijn. Er is zoveel (en ik haat dat woord, maar gebruik het nu toch) content, dat ook op streamingkanalen de kijker bereid is te betalen voor het bekende. Kort gezegd, veel filmliefhebbers hebben behoefte aan gidsing, waardoor sites als Letterboxd populair zijn: de structuur en sociale cohesie van die site is uitermate geschikt voor het ontdekken van nieuwe titels die binnen jouw smaak passen.
Ik zie hier ook een taak voor critici, al weet ik dat ik daarmee mijn eigen beroep ophemel. In tijden waarin voor de consument niet meer bij te benen valt wat er wel of niet draait in de bioscopen, en wat waar te streamen valt (laat staan wat goed is), denk ik dat critici een belangrijke functie kunnen vervullen. Daarom vind ik de fittie tussen Mark Kermode en Charlie Kaufman extra treurig, al moet ik zeggen dat ik I’M THINKING OF ENDING THINGS ook niet echt kon waarderen. Ik vind dit video-essay over die film echter wél interessant. Er is een dunne grens tussen bewust kloten met je editing, of het onbewust verkloten van je editing, en ik weet nog steeds niet of Kaufman slaagt in wat hij probeerde. Maar dat deze video-essayist wél fan is, zorgt er toch voor dat ik met een ietwat frisse blik naar een film kijk die ik de eerste keer niet kon waarderen. Filmkritiek is alleen daarom al belangrijk.
Nog een momentje waarop ik mijn eigen beroep ophemel, namelijk dat als filmprogrammeur voor Camera Japan, want ik denk zeker ook dat festivals een gidsende functie kunnen hebben. Nu veel festivals online gaan, of hybride vormen aannemen, blijken festivals onmisbaar. Imagine, BUT en het Leids Film Festival experimenteren bijvoorbeeld met de hybride vorm. Camera Japan is nog wel steeds enkel een fysiek festival, en vindt tot en met zondag nog plaats in Rotterdam, en de week daarna nog in Amsterdam (uiteraard geheel volgens de veiligheidsvoorschriften). Een festival als Camera Japan laat zien dat Japanse cinema meer is dan alleen maar Ghibli (al zeg ik geen nee tegen deze 400 prachtige hi-def plaatjes). Al moet ik toegeven dat ik nog nooit gehoord had van SHERLOCK HOUND, een belangrijke stap in de vorming van die studio. Dat Japanse cinema breder is zien we ook in het video-essay over Japanse horror hieronder en deze artikelen over Takeshi Kitano en Kiyoshi Kurosawa.
Een probleem met video-essays als filmgids is dat essayisten gebonden zijn aan de algoritmes van YouTube: wat levert de meeste clicks op? Vandaar dat de maker van dit essay over PUNISHMENT PARK genoodzaakt is die film te verbinden aan iets populairs als BREAKING BAD. Dat is overigens ook de reden dat SHERLOCK HOUND besproken werd (zie hierboven), deze week, want de social media-kanalen van Little White Lies konden dat verbinden aan Netflix-film ENOLA HOLMES. Alles voor de clicks. Dat is ook de reden dat we veelal dezelfde titels besproken zien op YouTube: hoe leuk deze essays over SPIDER-MAN: INTO THE SPIDER-VERSE en A NIGHTMARE ON ELM STREET 2 ook zijn, ze zijn al vaak besproken, en soms ook beter (zoals recentelijk in Julius vs. Jasper).
Vrolijker wordt ik dus van essayisten die gewoon hun eigen plan volgen, zoals het bespreken van de niet bepaald populaire film JUPITER ASCENDING. Nu ik toch bezig ben met schaamteloze zelfpromotie, zoals eerder in dit artikel, kan ik overigens ook wel de podcast er in fietsen waar ik vorig jaar diezelfde film al verdedigde. Maar toch vraag ik me ook soms af wat de reden is van het bespreken van bepaalde films: waarom zouden we nu juist aandacht besteden aan SEARCHING of BENEATH THE PLANET OF THE APES? Toch hoor je mij niet klagen over recensenten en essayisten die hun kont tegen de krib van de algoritme-gedreven filmjournalistiek keren: hoe meer aandacht voor THE WAILING, hoe beter, bijvoorbeeld. En soms is er geen reden nodig, en willen we gewoon genieten van heerlijk domme montages, zoals onderstaande over Brad Pitts opvallende eetgedrag in films.
Lang verhaal kort: laten we vooral de vele gidsende stemmen in het filmlandschap vieren. Of dat nu festivals zijn, of filmcritici, of YouTubers, of je vrienden op Letterboxd. Filmpassie is er om met elkaar te delen, ook nu bioscoopbezoek wat lastiger gaat.
Fijne en veilige week gewenst!
