TGIF | Dit wordt helaas de derde deprimerende TGIF op rij, maar we kunnen niet anders. Want de vele verhalen over seksueel misbruik in de filmindustrie en daarbuiten kunnen en mogen niet genegeerd worden.
Als het leven soms tegenzit gebruik ik film en televisie als escapisme. Dat doe ik heel mijn leven al, zeker in periodes waarin mijn leven erg zwaar was. Misschien niet de gezondste manier om om te gaan met je problemen, maar we hebben allemaal onze ‘coping mechanisms’. Deze week echter bood film me heel weinig soelaas. De hashtag-campagne #MeToo en de daaraan gekoppelde hartverscheurende verhalen waren te luid om te negeren, zeker omdat mijn normale struisvogeltactiek film is, een medium dat ten grondslag lag aan veel van de verschrikkelijke verhalen.
Ik moest eraan denken toen Guillermo Del Toro in een interview vertelde dat hij zich aangetrokken voelde tot filmmonsters, omdat deze minder gecompliceerd waren dan mensen: je wist gewoon dat de creature uit CREATURE FROM THE BLACK LAGOON slecht was. Bij mensen weet je het nooit. Ik begreep hem. Ik moest er ook aan denken toen Jack Black een nieuwe serial killer-comedy aankondigde en bij het kijken naar David Finchers MINDHUNTER voor een recensie. Beide voelden ergens heel pijnlijk in de manier waarop de gruwelijke verhalen van moord, verkrachting en misbruik worden gebruikt voor entertainment. Hetzelfde geldt voor het rape-revenge genre, waarin vrouwen terugvechten tegen hun misbruikers om het publiek een gevoel van gerechtigheid mee te geven. Ware het niet dat in het echte leven terugvechten vaak geen optie is en vrouwen gedwongen worden verder te leven met de pijn zonder dat er gerechtigheid plaatsvindt. Men zegt wel eens dat de tendensen in horror een reactie zijn op leed in de echte wereld. Zo kwam de slasher op tijdens de Vietnam-oorlog, volgens academici als een reactie op het geweld dat in het nieuws was te zien. De vraag is of entertainment ooit echt op een adequate manier een reactie kan zijn op het leed in de echte wereld, zeker als het leed en misbruik zo diepgeworteld lijkt te zitten in de samenleving.
De verhalen over Harvey Weinstein blijven maar binnenstromen – over zijn misbruik, over hoe hij zo groot heeft kunnen worden – ook van mensen die met hem hebben gewerkt, zoals Tarantino. Ondertussen is de Weinstein Company te koop aangeboden en hebben alle grote infotainmentprogramma’s een duit in het zakje gedaan. Maar, zoals de NY Times, Molly Ringwald, Jefrrey Katzenberg en tv-journalist Maureen Ryan bevestigen: het probleem in Hollywood gaat heel veel verder dan Weinstein alleen. Neem Björk, die vertelde over hoe Lars von Trier op de set van DANCER IN THE DARK haar seksueel intimideerde. De documentaire AN OPEN SECRET, deze week gratis en legaal te zien op Vimeo, gaat in op hoe ook kinderen misbruikt worden in Hollywood. En het probleem van systematische seksuele intimidatie en misbruik van vrouwen is niet alleen beperkt tot de filmindustrie, maar raakt alle takken van de samenleving, over de hele wereld. Zoveel maakt de Me Too-hashtag wel duidelijk.
Ik had zelf al eerder gehoord over het gedrag van Harvey Weinstein, op het BUT-Film Festival (waar ik programmeur ben), bij monde van cult-regisseur Richard Stanley. Hij vertelde dat de hoofdrolspeelster die hij had gekozen voor DUST DEVIL ontslagen werd door Weinstein nadat ze weigerde op zijn avances in te gaan. Met haar goedkeuring had Stanley dit in interviews al eerder naar buiten gebracht. Hij vertelde dat over bijna elke grote producer dit soort verhalen de ronde doen, of zelfs erger. En dat het een kwestie van tijd zou zijn voor het machtsmisbruik van Harvey Weinstein ook bij het grote publiek bekend zou worden; dat de producent de eerste omvallende dominosteen zou zijn in een grote reeks. Hij heeft tot nu toe over alles gelijk gehad, en laten we hopen dat hij ook in dat laatste gelijk heeft. Richard Stanley werd zelf, mede door zijn weigering mee te spelen met de vuile spelletjes van Hollywood, persona non grata. Nu dreigt hij uit zijn huis gezet te worden omdat hij de overheden in Montsegur, waar hij woont, tegen zich in het harnas heeft gejaagd met zijn politieke acties om de ruïnes van het grote kasteel in Montsegur te behoeden voor toeristische verbouwacties. Er is een Go Fund Me opgesteld om Stanley te helpen in de kosten die hij moet maken. Steun hem, hij verdient het.
De grote vraag rond Weinstein is: hoe nu verder? Wat kunnen we doen om vrouwen (in de filmindustrie) te helpen? Kathleen Kennedy, een van de meest voorname STAR WARS-producers, roept op een onafhankelijk onderzoeksorgaan in te stellen, met hulp van de Academy. Deze Academy zelf heeft Weinstein zijn lidmaatschap ontnomen, maar weigert bijvoorbeeld om hetzelfde te doen in het geval van Roman Polanski of Bill Cosby. Dat Hollywood een flink probleem heeft met misogynie zien we ook in deze reeks video-essays, respectievelijk over de problematische kanten van Han Solo en Indiana Jones, de overeenkomsten tussen Donald Trump en misogyne sitcom-personages (zie hieronder) en een tweetal essays over seksistische tropes in films en televisie. Ondertussen blijft aanrander Casey Affleck rollen scoren. En seksisme is niet het enige probleem in de industrie, racisme, homofobie en vele andere vormen van discriminatie blijven ook een rol spelen. Ik denk dat dat is waarom ik een algehele filmmoeheid voelde. Ik probeerde te ontsnappen aan het nieuws van alledag, verlichting te zoeken in entertainment. Maar kan er wel verlichting voortkomen uit een zieke industrie? Kun je ontsnappen aan systematische discriminatie, onderdrukking en misbruik door producten te bekijken die zijn gemaakt door die onderdrukkers en misbruikers?
Ik vond mijn antwoord afgelopen vrijdag, tijdens een concert van mijn favoriete band, The Mountain Goats. Een band die zijn genre-sporen verdiend heeft met liedjes geïnspireerd door KILINK VS. THE FLYING MAN, BORN INNOCENT, H.P Lovecraft, de HALLOWEEN-films en de films van Mario Bava. Maar John Darnielle, die de liedjes schrijft, is op zijn best als hij schrijft over zijn eigen ervaringen. Liedjes over hoe hij mishandeld werd door zijn stiefvader, en over zijn junkie-periode. Het zijn liedjes die raken omdat ze uit het hart komen, en cathartisch zijn voor mensen die in vergelijkbare situaties hebben gezeten. Hij vindt verlichting in die pijn, maar dat is omdat hij het zelf is die zijn verhaal vertelt. Het is zijn eigen authentieke verhaal, waarbij hij bepaalt wat hij deelt en wat niet.
Ik denk dat dat is wat mist in Hollywood: omdat we enkel films voorgeschoteld krijgen, gemaakt door de mensen met macht – vaak blanke, heteroseksuele mannen met heel veel geld – missen we de authentieke verhalen over de worstelingen waar de gewone mens mee kampt. #Me Too laat zien hoe ontstellend veel vrouwen geraakt worden door systematisch misbruik en discriminatie en toch horen we zelden hun verhalen in de media op een manier die recht doet aan hun ervaringen. Want zij krijgen niet de macht hun eigen verhalen te vertellen. De rape-revenge-film M.F.A, waarvoor regisseur Natalie Leite putte uit haar eigen ervaringen, wordt daardoor in de media uitgemeten als een unicum.
Mijn voorstel is als volgt: laat een grotere verscheidenheid aan stemmen horen in de filmindustrie. Laat vrouwen de verhalen vertellen die ze willen vertellen. Hetzelfde moet gelden voor zwarte mensen, Aziatische mensen, latino’s, mensen met een handicap, mensen met psychologische problemen, homo’s, lesbiënnes, biseksuelen, panseksuelen, queers, transgenders, mensen die niet met een zilveren lepel in de mond geboren zijn, de lijst is oneindig. Maar laat deze mensen zelf bepalen welke verhalen ze willen vertellen, of deze nu juist over hun leed zullen gaan of juist totaal niet. Doorbreek de macht van de rijke, witte, heteroseksuele man over Hollywood. Want hoe groter de verscheidenheid is aan de stemmen die we horen, maar dan ook ECHT HOREN, hoe minder we hashtags nodig zullen hebben om de huidige stilte te doorbreken.
Een prettig weekend en een betere toekomst gewenst!
