TGIF | Helaas, de helft van alle gezellige nieuwtjes en onbekommerde linkjes van deze week is met één knip van de vingers vernietigd door de Thanos van de filmindustrie. Barend de Voogd waarschuwt opnieuw in de Thank God It’s Friday van deze week: The ENDGAME is nigh!
Het grootste nieuws deze week was natuurlijk dat AVENGERS: ENDGAME James Camerons TITANIC verslagen heeft in de box office filmlijst allertijden. Of was dat slechts Marvel-mania? Werd er wel goed geteld? Disney rapporteerde dat de superhelden-extravaganza een ongelofelijke voorlopige opbrengst van $2.24 miljard wereldwijd binnensleepte. Dat is meer dan het Bruto Nationaal Product van de Centraal Afrikaanse Republiek of Djibouti. Echter, als je rekening houdt met het feit dat in 1997 de gemiddelde kaartprijs $4.59 bedroeg, dan weet je dat TITANIC heel wat meer bezoekers moest trekken om aan zijn score van $2.18 miljard te komen. Rekening houdend met de inflatie, staat ENDGAME nu ongeveer op de zevende plaats. James Cameron had alle trolls dus kunnen negeren, maar toonde zich in plaats daarvan van zijn vriendelijke kant.
Ik hoef ENDGAME niet te zien. Op aanraden van meerdere vrienden ben ik er weer ingestonken en heb INFINITY WAR nog even ingehaald. 2,5 uur matige gevechtsscènes in computerspelstijl, 2,5 uur gezwollen, maar gemompelde teksten, 2,5 uur warm/koud contrasten, maar niet één mooi gecomponeerd shot, 2,5 uur bombastische muziek van Alan Silvestri. De designs van de planeten en werelden zijn mooi, maar mijn onverschilligheid over het lot van deze CGI-stripfiguren bleef… infinite. Hier word ík warm van.
Ik ben dan wel een oude lul, maar geen sportfanaat – zoals Alex Ross Perry schijnt te denken van iedereen die zijn enthousiasme niet deelt. Hij staat in dit artikel te blèren dat ENDGAME Best Picture moet winnen tijden de Oscars in 2020. ‘Not because I think there won’t be some Q4 movie with artistic merit and inherent filmmaking quality irrefutably higher,’ maar omdat ENDGAME minstens zo goed zou zijn als THE LORD OF THE RINGS: RETURN OF THE KING (ahum) en die heeft de prijs in 2004 gewonnen. Een nogal zwak argument. Omdat ENDGAME populair is móet de film kennelijk wel goed zijn. Perry geeft als zelfverklaarde nerd ruim baan aan zijn revanchistische gevoelens, alsof hij nog steeds op het schoolplein staat. Dat is ook niet bepaald een argument ten gunste van de film, eerder een bewijs van de toenemende infantilisering die me zo stoort. Onderstaande video bevat ENORME SPOILERS, maar toont precies wat ik bedoel.
Laat het maar aan de onafhankelijke The New York Times over om wél een intelligent, verdiepend, soms enthousiast en soms kritisch rondetafelgesprek te organiseren over ENDGAME. Met Marvels grootste marketingbudget ooit (meer dan $200 miljoen) en de alom aanwezige en luidruchtige fanboys en –sites is het lastig nog een redelijk gesprek te voeren over de werkelijke merites van de film. In de volgende editie van Schokkend Nieuws die op 1 juni uitkomt, sta ik uitgebreide stil bij de enorme en verontrustende macht van filmmarketing. Paranoia? Ach. Ik heb de special naar deze film vernoemd, maar mijn research wel gedaan.
Hoe dan ook, het succes van ENDGAME is onmiskenbaar. GAME OF THRONES had het een beetje zwaarder: na het gedoe over de belichting, was er deze week Jessica Chastains kritiek op de manier waarop GoT met verkrachting omgaat en de nu al legendarische Stark-bucks-koffiebeker. ‘Often times we’re not talking about the filmmaking. We’re talking about everything else,’ constateren de NYT-recensenten terecht in hun rondetafeldiscussie. Inderdaad, inderdaad, inderdaad en, ja, inderdaad (maar: wow!). Ik vrees dat ik me daar zelf ook nog even schuldig aan moet maken. ENDGAME zou, met enige sombere overdrijving, namelijk ook de naam kunnen zijn die je aan de huidige ontwikkelingen in de filmindustrie kunt geven. En de voortdurende machtsstrijd in GAME OF THRONES? Dat is eigenlijk ook best een goede analogie.
In januari schreef ik al dat Disney enorm veel geld en macht naar zich toe zal trekken in 2019. CAPTAIN MARVEL en DUMBO hebben in de VS en Canada samen een half miljard dollar binnengehaald voor het Huis van de Muis, ENDGAME is een megahit en TOY STORY 4 en ALADDIN worden op een boxoffice van zo’n 610 miljoen dollar getaxeerd. En dan krijgen we later dit jaar ook nog THE LION KING, FROZEN 2 en STAR WARS: THE RISE OF SKYWALKER. De aandeelhouders zijn opgetogen. Een aandeel Disney is nu $139,92 waard, een all time record. Ik maak me zorgen. Want, zoals we van SPIDER-MAN weten: ‘With great power, comes great responsibility.’
De muis toont zich helaas van zijn hebberigste kant. Op 31 mei gaat het eerste deel van de nieuwe Star Wars: Galaxy’s Edge-attractie open in Disneyland California en de multinational profiteert ervan om de tickets nog eens flink duurder te maken. Er zijn ook veel aanwijzingen dat Disney zijn monopolie-positie in de bioscoop misbruikt. De inkomstenverdeling tussen distributeurs en bioscoopeigenaren is meestal strikt geheim, maar The Wall Street Journal wist in november 2017 te melden dat Disney maar liefst 65% van de kaartverkoop van STAR WARS: THE LAST JEDI voor zichzelf opeiste. Eerder schreef de krant ook al over Disneys dictaten bij de release van AVENGERS: AGE OF ULTRON. De filmtheaters, die het vaak moeilijk hebben, kunnen het zich simpelweg niet veroorloven STAR WARS of ENDGAME te negeren. Ze betalen dus alles wat Disney vraagt en gehoorzamen ook de oekazes over zaalomvang, aantal weken etc. Een deel van het succes van ENDGAME is zelfs te verklaren uit een strategie van markt saturatie. Dit was de grootste release ooit in Amerika, op 4662 doeken. Er is optimisme, bijvoorbeeld in dit stuk van The New York Times omdat het succes in een tijd van streamers bewijst dat er nog steeds een toekomst is voor bioscopen – maar je moet wel heel blind zijn om niet te zien dat die toekomst bij de blockbusters ligt, en bij het Dark Empire dat ze bezit en dus niet terugdeinst voor strong-arm tactics. Zoals een bioscoop-inkoper het in de Wall Street Journal uitdrukte: ‘They’re in the most powerful position any studio has ever been in, maybe since MGM in the 1930s.’
Disney heeft die macht verworven met een reeks overnames. De meest recente daarvan wordt op dit moment afgerond: de overname van concurrent 20th Century Fox voor 71 miljard dollar. Disney is nu eigenaar van X-MEN, DEADPOOL, maar ook AVATAR, National Geographic en The Simpsons. Dat opent de weg naar nieuwe franchises en crossovers, maar ook naar fikse bezuinigingen en ontslagen. Tussen de 5 en 10.000 mensen bij 20th Century Fox zijn op dit moment hun baan niet zeker. Deze week werd duidelijk dat Disney de releasedata van een aantal grote titels van zijn voormalige concurrent naar achteren geschoven heeft. AD ASTRA, met Bratt Pitt, had deze maand moeten uitkomen maar schuift, na veel onduidelijkheid, dus naar september. De nieuwe X-men film NEW MUTANTS schuift zelfs een heel jaar door: naar maart 2020. GAMBIT gaat waarschijnlijk helemaal niet meer gemaakt worden. Nog opvallender: er staat geen DEADPOOL-sequel op de kalender. Reynolds houdt vertrouwen.
Wat we wel krijgen? Meer van hetzelfde. Meer (live action) remakes van Disney-klassiekers. Meer MCU. Acht nieuwe ‘Untitled Marvel’-releases hebben al een datum. Disney-baas Bob Iger zegt dat de nieuwe titels in de komende maanden bekend gemaakt zullen worden. Meer STAR WARS in december 2022, december 2024 en december 2026. Rian Johnson en GoT-creators David Benioff en D.B. Weiss werken aan twee verschillende trilogieën, maar welke het gaat worden is onduidelijk. Meer AVATAR: deel 2 op 17 december 2021, deel 3 in december 2023, 4 in 2025 en 5 in 2027. Nee, Cameron heeft niets te klagen.
De enorme inkomsten zullen onder meer gebruikt worden om de aanval te openen op die andere bijna-monopolist: Netflix. Vanaf 12 november in de VS en waarschijnlijk vanaf 2020 in Nederland, gaat de nieuwe streamingsdienst Disney+ van start. De strijd begon eerder dit jaar toen de ene naar de andere Marvel-serie van Netflix verdween: IRON FIST, LUKE CAGE, DAREDEVIL, THE PUNISHER, JESSICA JONES. Disney loopt dit jaar ongeveer 150 miljoen aan licencing fees mis van films en series die ze vroeger nog aan Netflix verhuurden en biedt Disney+ aan voor een concurrerend maandbedrag van $6,99, bijna de helft van wat Netflix vraagt. De muis heeft het ervoor over, want de kaas is natuurlijk nóg lekkerder als –ie wordt gestreamed. Daar verdien je niet alleen een hoop geld mee, maar ook een hoop gebruikersdata, waarmee je je klanten nog beter kunt bedienden/gekmaken/uitkleden (zie de special in het komende nummer).
Deze week werd ook meer duidelijk over Disney+. De nieuwe service zal in het eerste jaar 7.500 afleveringen aanbieden van diverse televisieshows; 25 original series; 10 original movies en specials; 400 library movie titles en 100 recente bioscoopreleases. Dan heb je het natuurlijk over THE MANDALORIAN, dat zich in het Star Wars-universum afspeelt, de zojuist aangekondigde WILLOW-serie, maar ook over een aantal nieuwe Marvel-series: WANDAVISION (Vision en Scarlet Witch), LOKI, HAWKEYE en THE FALCON AND THE WINTER SOLDIER. Nóg meer van hetzelfde dus, op ieder platform, interconnected om je zo verslaafd mogelijk te maken en overal. ‘These stories are platform agnostic,’ vertelde Bob Iger. Dat klopt: de baas van Disney verdiende vorig jaar $65 miljoen. Geld is het enige waarin hij gelooft.
Sorry voor de Burn, hier is voor de volledigheid Igers weerwoord. Terug naar de films. ‘With each acquisition, the stakes get higher, as do the profit-opportunities – and, I predict, the numbers of ass-covering executives who will feel less and less inclined to take risky chances on new and different types of film from new and different types of film-maker.’ schreef Peter Bradshaw in The Guardian. Hij heeft gelijk. Van de marketingcampagne van ENDGAME alleen kun je al twintig getalenteerde nieuwe filmmakers een film van 10 miljoen laten maken, van Igers inkomen vorig jaar, nog eens zes; dat gaat alleen nooit gebeuren.
Ik had je nog willen vertellen over de remake van Charlie Chaplins THE KID, de weirde combi van Jaden Smith en Kanye en de sequel van THE COLLECTOR, maar ik houd het maar bij deze afscheidsgroet. Vergeet de klassieke filmmonsters, Bradshaw heeft gelijk: ‘The mouse just ate the fox – and created a monster.’
Fijn weekend!
