Thank God It’s Friday, 1 december

TGIF | Ik zie sterretjes! En dan heb ik het niet over de oprukkende Star Wars-gekte wegens de release van THE LAST JEDI. Alhoewel het wel een beetje lijkt op een sterrenoorlog.

Ik heb het over een discussie die door wat collega-recensenten is aangewakkerd over de staat van de filmkritiek in Nederland. Nico van den Berg in HP/De Tijd beklaagde zich over hoe filmkritiek is verworden tot een gewillige marionet van de filmmarketingmachine. Luuk Imhann reageerde vervolgens in een stuk op Cine.

Beide schrijvers waren het over één ding eens: sterretjes, duimpjes of ballen zijn kut. Ze vormen een gemakzuchtig middel dat goede filmkritiek in de weg staat. Toen ik de stukken las moest ik gelijk aan een geinige tekening van Matt Groening denken, die hij maakte voor zijn strip Life in Hell. De titel geeft het al prijs: How to be a clever film critic. Een heerlijk advies luidt: ‘Develop a clever rating system that reduces your critiques to cute ’n easy consumer guides.’

Natuurlijk doen we bij Schokkend Nieuws niet aan cute ’n easy sterretjes of ballen. Wij hebben coole skulls! Maar goed, het idee erachter is natuurlijk hetzelfde. Schijnbaar in één oogopslag zien of een film de moeite waard is. Als potentiële bioscoopbezoeker zou je op basis van die skulls kunnen beoordelen of het überhaupt wel zin heeft om een oppas te regelen, een parkeerplek te zoeken en een kaartje voor een film te kopen. Hier hebben wij het natuurlijk over de filmkijker die is gereduceerd tot eenvoudige consument. Maar zijn mensen echt zo gemakzuchtig dat ze na het scannen van de rating wel of niet de auto in stappen en de geschreven recensie maar achterwege laten?

Wij hebben in ons lange bestaan al een tijdje skulls, maar dat heeft ons er niet van weerhouden lange recensies te schrijven. Sterker nog: we zijn een van de weinige nog bestaande filmtijdschriften in Nederland en we trekken elk jaar weer nieuwe abonnees. Zouden die op basis van de skulls niet al lang zijn afgehaakt bij het idee van een ouderwets filmmagazine? Of zegt ons succes iets over de verschillende wensen van onze lezers? Mensen die naast cute ’n easy ook de diepte in willen gaan omdat ze weten dat niet alles zo makkelijk te reduceren is tot een cijfer?

Onze skulls doen niet af aan onze doelstelling om vol passie en een mate van autoriteit te schrijven over film. Of om af en toe een mooi essay te publiceren over hoe het nou precies zit met smaak. Zo heb ik in ons komende nummer een mooie dialoog met Julius Koetsier over films die zo ongelofelijk slecht zijn dat ze “goed” worden. Natuurlijk stuit je daarbij op een stekelig probleem. Cool as Ice is echt een superslechte film. Maar als onze favoriete irritante blanke rapper komt met teksten als ‘I’m gonna go across the street and, uh, schling a schlong.’ of ‘Drop that zero and get with the hero!’, dan smelt ik een beetje van binnen. De vraag is natuurlijk hoeveel skulls je zo’n vermakelijk misbaksel als Cool as Ice geeft. 

Nu ben ik zelf geen groot fan van sterren en zet ik er vaak genoeg mijn vraagtekens bij, ook al deel ik ze zelf uit. Hoe verhoudt die simpele waardering zich tot al die mooie woorden die wij als redactie met veel zorgvuldigheid uitkiezen om een film te duiden? Maar ik moet ook bekennen dat ik ondanks mijn scepsis op Letterboxd sterren hanteer om mijn kijkgeschiedenis vast te leggen. Het is de cute ‘n easy methode. Het een hoeft het ander dus niet altijd uit te sluiten en ik denk dat Schokkend Nieuws daar het bewijs van is. Als een ouderwets blad dat alle zeilen bij moet zetten in de digitale storm waarin wij zijn beland, kiezen wij voor die extra service aan onze trouwe lezers, wetende dat zij ook slim genoeg zijn om verder te kijken.

Het is natuurlijk maar de vraag of de serieuze filmcriticus zal verdwijnen of dat de rol juist aan het evolueren is. Voor al dat pessimisme rondom het vak van de filmrecensent biedt Groening gelukkig ook uitkomst. Dus geen paniek! Je kunt altijd nog terugvallen op een van onderstaande opties:

– ‘A snivelling cinema enthusiast who actually tries to talk like a clever film critic in casual conversation.’
– ‘A film buff so devoted to the medium that you have opinions of movies you haven’t seen.’
– ‘One of those squeakers who writes irate letters to clever film critics.’

Fijn weekend!